فلج مغزی چیست؟

فلج مغزی یا اصطلاح علمی آن بیماری (Cerebral Palsy(CP نوعی اختلال حرکتی در کودکان است که علت بروز آن به ضایعات داخل مغزی مربوط می شود. فلج مغزی کودکان شامل طیفی از سندرم های نقص حرکتی است که غیر پیشرونده هستند این بدان معنی است که علائم بیماری فلج مغزی (CP) در طول زمان بدتر نمی شود. اغلب موارد فلج مغزی در اثر ضایعات و ناهنجاری های مغزی بوجود می آید. گاه در اوایل شیرخوارگی بعضی از بیماریهای متابولیک یا بیماریهای ژنتیک مغزی علایمی مانند فلج مغزی دارند که اشتباه تشخیصی اتفاق می افتد. البته تفاوت اصلی بیماری فلج مغزی با بیماریهای متابولیک یا بیماریهای ژنتیک مغزی ماهیت غیر پیشرونده آن است به این معنی که در بیماریهای متابولیک یا بیماریهای ژنتیک مغزی بعد از مدتی بیماری پیشرفت کرده و کودک دچار از دست دادن توانایی های حرکتی قبلی می شود و پسرفت تکاملی اتفاق می افتد.

علت بروز فلج مغزی در کودکان چیست؟

مهمترین علت برای بروز فلج مغزی کودکان شامل ضایعات مغزی حین تولد بعلت آسفیکسی یا اشکال اکسیژن رسانی مغزی، اختلالات و آسیب های مغزی بعلت نارسی نوزاد، ناهنجاری های ساختمانی مغزی و سابقه تشنج نوزادی می باشد. بر اساس گزارشات و بررسی های مختلف تا ۱۶ درصد مبتلایان فلج مغزی در سابقه قبلی آسفیکسی نوزادی داشته اند. چند علامت مهم نشان دهنده وجود آسفیکسی نوزادی هستند که شامل: پایین بودن عدد آپگار نوزاد حین تولد، تأخیر در شروع تنفس بعد از تولد، اختلال هوشیاری، شلی اندام ها، کاهش رفلکس های اندامها و کاهش رفلکس های نوزادی و بروز تشنج نوزادی در ۴۸ ساعت اول بعد از تولد. نوزادان نارس به دلیل عدم فعالیت مناسب کیسه های هوایی ریه ها و عدم اکسیژن رسانی مناسب به بافت مغزی و همچنین به علت بروز خونریزی های داخل بطنی و داخل بافت مغزی در معرض ابتلا به فلج مغزی (CP) هستند. حدود ۲/۸ درصد نوزادانی که سن بارداری ۲۲ تا ۳۲ هفته دارند، به فلج مغزی مبتلا می شوند. وقتی در نوزاد نارس ضایعات اطراف بطنی یا PVL بروز کند، تا ۷۵ درصد به فلج مغزی مبتلا می شوند.

کودک مبتلا به فلج مغزی با چه علایمی مراجعه می کند؟

شایعترین علامت فلج مغزی در دوران کودکی، تأخیر تکاملی ذهنی و حرکتی است. این اشکال در تکامل کودک می تواند شامل اختلالات حرکتی مانند نشستن و راه رفتن، ذهنی مانند تکلم کودک و یا هر دو باشد. البته بر خلاف انواع بیماری متابولیک و ژنتیک، در فلج مغزی سیر تأخیر تکاملی پیشرونده نمی باشد. همواره اگر کودکی مبتلا به تأخیر تکاملی است و بعد از مدتی مشکلات تکاملی بیمار در حال بدتر شدن است، تشخیص فلج مغزی مطرح نمی باشد.

درمان فلج مغزی چیست؟

برای درمان فلج مغزی ابتدا باید علت بروز بیماری را شناسایی نمود و سپس برای درمان فلج مغزی تصمیمات لازم را اتخاذ نمود. مثلاً اگر فلج مغزی (CP) ناشی از  آسفیکسی یا اشکال اکسیژن رسانی مغزی باشد، ابتدا لازم است تصویربرداری مغزی به صورت MRI مغزی انجام شود تا میزان وسعت ضایعه و مکان ضایعه مشخص شود. اگر شدت و وسعت ضایعه مغزی وسیع نباشد، به این نوع فلج مغزی خفیف گفته می شود که اغلب این بیماران با انجام منظم و مداوم کاردرمانی حرکتی و ذهنی بهبود پیدا می کنند. البته یکی از اقدامات ضروری در بیماران مبتلا به فلج مغزی کودکان برای تشخیص امواج غیرطبیعی مغزی انجام نوار مغز کودکان می باشد. گاه در کودکان مبتلا به فلج مغزی امواج تشنج کودکان در نوار مغز وجود دارد و در این بیماران یکی از اصول مهم برای درمان فلج مغزی، تجویز داروی ضد صرع مناسب می باشد.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار

بیش فعالی یا اختلال تمرکز در کودکان چیست؟

یکی از مشکلات شایع در کودکان بالای سه سال، اختلال تمرکز در کودکان یا بیش فعالی است. اغلب والدین، معلمان و مراقبین مهد کودک ها و مراکز بهداشتی با کمی دقت می توانند علایم بیش فعالی کودکان را شناسایی نمایند. بیماری بیش فعالی با کمبود توجه و تمرکز، بی توجهی، ناآرامی، کاهش بازدهی در مدرسه و مشکلات اخلاقی و رفتاری مشخص می شود. کودکان مبتلا به کمبود توجه و تمرکز از نظر تغذیه و رشد جسمی نیز دچار مشکل هستند. از جمله علایم کودکان مبتلا به کمبود توجه و تمرکز حواس پرتی، منفی گرایی، لجبازی، عدم ثبات عاطفی و هیجان پذیری است. در صورتی که این علایم به مدت ۶ ماه ادامه داشته باشد، بیماری بیش فعالی کودکان تشخیص داده می شود. دکتر بیش فعالی لازم است با این علایم و روش تشخیص این علایم آشنایی کافی داشته باشد.

میزان شیوع اختلال تمرکز در کودکان چه میزان است؟

در گذشته بسیاری از کودکان به دلیل بی توجهی، پرخاشگری، شیطنت و یا بازیگوشی در دوران دبستان از ادامه تحصیل کنار گذاشته می شدند. والدین و آموزگاران نمی دانستند که با مشورت با یک پزشک اعصاب کودکان  می توانند به این بچه ها کمک کنند و آنها را به گروه همسالان خود بازگردانند. بیش فعالی یا اختلال تمرکز در کودکان حدود هشت تا ده درصد کودکان را مبتلا می کند. این بیماری در پسران شایعتر از دختران است. ویژگی های اولیه بیش فعالی قبل از ورود به مدرسه شروع می شود.

بیش فعالی یکی از شایع ترین و جدی ترین مشکلات عصبی رایج در سنین کودکی و نوجوانی شناخته می شود. در حال حاضر حدود سه میلیون کودک در سراسر جهان برای مشکلات کمبود توجه و تمرکز از دارو استفاده می کنند. در ۳ تا ۴ درصد کودکان مدرسه ای و ۴ درصد بزرگسالان بیماری بیش فعالی شایع است. پسران بیش از سه برابر دختران علایم بیماری بیش فعالی را بروز می دهند. اگرچه در بعضی از بررسی ها ثابت شده است که میزان شیوع این بیماری در پسرها و دخترها مساوی است ولی دخترها علایم پرتحرکی  و پرخاشگری را از خود نشان نمی دهند و به همین علت تشخیص داده نمی شوند.

عوارض عمده اختلال تمرکز در کودکان چیست؟

بیش فعالی یا ADHD یک وضعیت رفتاری عصبی است که با بی توجهی و عدم تمرکز، پرخاشگری، خستگی ناپذیری و ناآرامی کودک مشخص می شود. علایم بیش فعالی مانند پرتحرکی و پرخاشگری می تواند در زندگی روزمره کودک، روابط اجتماعی کودک با هم سن و سالان و همچنین در تحصیل او مشکلات عمده ای ایجاد نماید. در بسیاری از موارد کودک مبتلا به بیش فعالی از مدرسه اخراج می شود. گزارشات متعددی وجود دارد که کودک مبتلا به بیش فعالیدر آینده احتمال بیشتری برای رانندگی خطرناک، سیگار کشیدن، ارتکاب بزهکاری اجتماعی و سوءمصرف مواد دارد.

آیا اختلال تمرکز در کودکان از والدین به ارث می رسد؟

تحقیقات نشان می دهد که بیش از ۷۶ درصد کودکان مبتلا به بیش فعالی یا اختلال تمرکز در کودکان، فرد مبتلای دیگری نیز در خانواده خود دارند. علاوه بر زمینه ژنتیک علل دیگری مانند: تولد نارس، سیگار کشیدن مادر حین بارداری، استرس زیاد مادر حین بارداری، مصرف الکل در دوران بارداری، و آسیب های تروماتیک و ضربه ای به مغز در بروز بیش فعالی نقش دارند. نوع رژیم غذایی(رنگ دهنده ها) ، محیطهای فیزیکی- اجتماعی کودک، ناهماهنگی در مواد شیمیایی طبیعی بدن(نوروترانسمیتر ها)، ناهماهنگی مغزی در مراکزی که مسئول توجه و فعالیت در فرد است(مانند لوب فرونتال و مخچه) جزو علل دیگر بیش فعالی هستند.

علایم تشخیص اختلال تمرکز در کودکان را می دانید؟

علایم مهم و عمده اختلال تمرکز در کودکان عبارت است از :

دسته اول: پرتحرکی؛ کودک پرجنب و جوش بوده لحظه ای آرام نیست و خسته نمی شود. معلم می گوید بچه روی صندلی مداوم حرکت می کند و در کلاس راه می رود. این نوع بیش فعالی در پسرها شایعتر است.

دسته دوم: پرخاشگری؛ کودک در یک لحظه عصبانی می شود، چیزی را پرت می کند در حالیکه احساس خطر و توجه ندارد که ممکن است به چشم شما بخورد، یا از بلندی می پرد و پایش می شکند.

دسته سوم: اشکال در توجه و تمرکز؛ این مشکل در تحصیل کودک اختلال ایجاد می کند، معلم از غلط های زیاد دیکته کودک شکایت دارد. اغلب کودک وسایلش را گم می کند. این علایم در دختران بیشتر دیده می شود.

اگر کودک عزیزتان بعضی از علایم فوق را داشت، به معنای این نیست که بیش فعال است. برای تشخیص بیش فعالی مجموعه ای از این علائم باید (حداقل در مدت شش ماه) مورد بررسی قرار بگیرد، پس باید به پزشک اعصاب کودکان مراجعه نمایید.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار

میکروسفالی چیست؟

اندازه دور سر کودک به سن بارداری حین تولد بستگی دارد. اگر مادر بارداری کامل نه ماهه را طی کرده باشد، دور سر نوزاد حدود ۳۳ تا ۳۵ سانتی متر خواهد بود درحالیکه با بارداری پیش از موعد و تولد نوزاد نارس اندازه دور سر حدود ۳۲ یا کمتر می باشد. رشد دور سرکودک در شیرخوارگی بسیار سریع رخ می دهد. در طی یک سال اول اندازه دور سر کودک ۱۲ سانتی متر رشد می کند که ۹ سانتی متر آن مربوط به ۶ ماه اول و ۳ سانتی متر آن در ۶ ماهه دوم سال اول عمر اتفاق می افتد. پس دور سر کودک باید براساس سن بارداری و سن او محاسبه شود. دور سر کوچک، یا میکروسفالی یعنی کوچک بودن اندازه دور سر در کودکان نسبت به میانگین طبیعی نرمال در آن سن. در میکروسفالی مغز به اندازه کافی رشد نمی کند. دور سر کوچک یک بیماری نیست، اما یکی از علائم مهم ابتلا به بیماری‌های دیگر است. بیماری میکروسفالی یک اختلال نادری است و در ۱ مورد از ۶۲۰۰ تا ۸۵۰۰ تولد زنده اتفاق می‌افتد.

آیا اندازه دور سر کودکان همسن باید یکسان باشد؟

میزان رشد دور سر نوزاد در دوره یک سال اول شیرخوارگی بسیار سریع رخ می دهد. در طی یک سال اول دور سر نوزاد  بیش از ۱۲ سانتی متر رشد می کند که ۹ سانتی متر آن مربوط به ۶ ماه اول و ۳ سانتی متر آن در ۶ ماهه دوم سال اول عمر اتفاق می افتد. میزان رشد دور سر کودک به این صورت است که در سه ماهه اول ماهی ۲ سانتی ‌متر به دور سر اضافه می شود. در سه ماهه دوم ماهی یک سانتی ‌متر و در شش ماهگی تا یک سالگی، هر ماه نیم سانتی ‌متر به دور سر کودک اضافه می‌شود. وقتی رشد دور سر نوزاد به اندازه کافی نباشد و معاینه پزشک اعصاب کودکان نشان دهنده پاتولوژیک بودن بیماری باشد، به این بیماری  میکروسفالی گفته می شود. دور سر کوچک یا میکروسفالی علتهای متعددی دارد که شامل عوامل ارثی و محیطی می شوند. درصورت بروز نقص در یک نوع ژنی که در رشد و تحول سلول‌های عصبی نقش اساسی دارد میکروسفالی ایجاد می شود. بالا بودن سطح فنیل آلانین در مادری که به صورت مغلوب، ژن ابتلا به بیماری فنیل کتونوری را داراست و علامت دیگری از این بیماری ندارد؛ موجب بروز میکروسفالی در جنین می شود که ابتلا به این بیماری همراه با عقب ماندگی ذهنی است. عوامل دیگری مانند تماس جنین با اشعه ایکس، داروهای مورد استفاده مادر مانند کورتون و عفونتهای ویروسی مادر همچون آبله مرغان و سرخک می تواند موجب بروز میکروسفالی در نوزاد شود.

عوارض میکروسفالی در کودکان چیست؟

دور سر کوچک یا میکروسفالی می‌تواند باعث ناتوانی وسیع گفتاری و حرکتی شود. کودکان مبتلا به دور سر کوچک بیشتر در معرض ابتلا به بیماری‌های عصبی دیگر مانند صرع، فلج مغزی، عقب ماندگی ذهنی و ناتوانیهای بینایی و شنوایی قرار می گیرند. در بررسی های دانشمندان آمده است که حدود ۴۵ درصد کودکان مبتلا به میکروسفالی دچار صرع، حدود ۲۰ درصد آنها دچار فلج مغزی و حدود ۵۰ درصد این بیماران دچار عقب ماندگی ذهنی هستند.

تشخیص میکروسفالی چگونه انجام می شود؟

تشخیص میکروسفالی در دوران بارداری و در شکم مادر قابل تشخیص است اگرچه اکثر مواقع این مشکل زودتر از سونوگرافی سه ماهه سوم مشخص نمی‌شود. در اکثر موارد دور سر کوچک را بعد از تولد تشخیص می‌دهند. گاهی بیماری حتی پس از گذشتن مدتی پس از تولد نوزاد خودش را نشان می‌دهد. روند تشخیص میکروسفالی به این صورت است که پس از آزمایش فیزیکی و ارزیابی محیط دور سر، سابقه پزشکی خانوادگی و اندازه سر والدین را می‌سنجند و نمودار رشد سر در طول زمان را تهیه می‌کنند.  پزشک اعصاب کودکان نیز می‌تواند برای ارزیابی وجود یا دلیل تاخیر در رشد از سی تی اسکن (توموگرافی کامپیوتری)، MRI (تصویر برداری با رزونانس مغناطیسی) یا آزمایش خون استفاده نمایند. سی تی اسکن و MRI نیز اطلاعاتی در خصوص وجود عفونت در رحم که ممکن است باعث تغییرات ساختاری مغز شده باشد، در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد.

درمان میکروسفالی در کودکان چیست؟

در درمان میکروسفالی، اگر نوزاد، مبتلا به میکروسفالی خفیف باشد، معمولا به آزمایش‌های معمولی نیاز دارد. اما مواردی که به نوع وخیم‌تر این بیماری دچار هستند، نیازمند کمک پزشکی بیشتری هستند تا توانایی‌های جسمی و فکری شان مانند گفتار تقویت شود و فیزیوتراپی و کار درمانی در بالا‌ترین سطح انجام شود.
یک روش درمان میکروسفالی استفاده از جراحی است. عارضه‌ای به نام کرانیوسینوستوز هم وجود دارد که می‌تواند باعث میکروسفالی شود. در این بیماری، مفاصل بین استخوان‌های جمجمه کودک پیش از موعد مقرر به هم جوش می‌خورد و از رشد مناسب مغز جلوگیری می‌کند، اما این عارضه معمولا با عمل جراحی قابل تغییر است و به شکل گیری مجدد جمجمه کمک می‌کند.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار

بیماری صرع چیست؟

قبل از اینکه درباره بیماری صرع توضیح دهیم، ابتدا لازم است تعریف حملات تشنج را بدانیم. وقتی به هر علتی افزایش ناگهانی در انرژی الکتریکی سلول های خاکستری مغز کودک اتفاق بیفتد، تشنج در کودکان رخ می دهد. گاه تشنج  در کودکان به علت زمینه اختلال قبلی در کانال های یونی سلول های مغز کودک اتفاق می افتد که به این بیماری صرع گفته می شود. اگر زمینه بیماری صرع در مغز کودک وجود نداشته باشد، علت تشنج در کودکان ناشی از عواملی مانند تب، ضربه به سر، عفونت مغزی، تومور مغزی، سکته مغزی، اختلال الکترولیتی مانند کاهش قند و کلسیم خون می باشد.

تعریف دقیق از بیماری صرع کودکان اینکه وقتی تشنج در کودکان بدون علت خاص (تب، مننژیت، افت قند خون، کاهش کلسیم خون، ضربه به سر، تومور مغزی و عفونت مغزی) بروز کند و دو بار یا بیشتر تکرار شود، به آن صرع گفته می شود. پس بروز یک حمله تشنج بدون علت خاص صرع نمی باشد و حداقل دو حمله لازم است تا بگوییم کودک بیماری صرع دارد.

چند نوع بیماری صرع وجود دارد؟

چندین نوع از بیماری صرع کودکان وجود دارد که انواع شایع شامل صرع بزرگ یا پتی مال، صرع کوچک آبسانس، اسپاسم شیرخوارگی  و صرع خوش خیم رولاندیک می باشند.

صرع بزرگ یا پتی مال؛ در میان انواع صرع در کودکان، صرع بزرگ یا تشنج ژنرالیزه تونیک- کلونیک شایع ترین نوع بیماری صرع کودکان می باشد. صرع بزرگ زمانی رخ می‌دهد که اختلالات الکتریکی سلول های عصبی در تمام قشر مغز ظاهر شود و بیمار دچار کاهش ناگهانی هوشیاری، انحراف چشم ها به بالا یا طرفین و بعد از آن انقباضات اندام‌های فوقانی و تحتانی و گاه حرکات لرزشی اندام ها می شود. طی فاز انقباضات عضلانی صرع بزرگ خروج کف از دهان و بی اختیاری ادراری هم گاه اتفاق می افتد. حمله صرع بزرگ حداقل ۲ تا ۳ دقیقه طول می‌کشد هر چند ممکن است طولانی‌تر شده که حملات طولانی تر از ۱۵ دقیقه می‌تواند منجر به ضایعات مغزی شود. در صرع بزرگ بعد از حمله تشنج بیمار برای مدتی گیج و منگ است و نمی‌تواند اطرافیان را شناسایی کند و گاه دچار استفراغ و سرگیجه می شود. بیمار معمولاً بعد از چند دقیقه بهبود می‌یابد ولی این زمان به ویژه در افرادی که علت صرع آنها ضایعات داخل مغزی است طولانی‌تر است و ممکن است چند ساعت یا چند روز طول بکشد.

صرع کوچک آبسانس؛ صرع کوچک آبسنس یکی از موارد شایع از انواع صرع در کودکان سنین پیش دبستانی است. صرع کوچک آبسانس با از دست رفتن گذرای هوشیاری به صورت حملات خیرگی تشخیص داده می‌شود، با این تفاوت که از دست رفتن گذرای هوشیاری معمولا کوتاه (۵ تا ۱۵ ثانیه) است. در صرع کوچک حمله شروع سریعی نیز دارد، تا آنجا که فرد را از ادامه فعالیت‌ باز می‌دارد. حملات تشنج کوچک ممکن است تا ۲۰۰ بار در روز رخ دهند. تشنج آبسنس معمولا در دوران کودکی تظاهر می‌کند. بیشترین موارد آن در سنین ۵ تا ۷ سالگی تشخیص داده می‌شود، اما برخی از آنها هم در نوجوانی تظاهر می‌کنند. حدود ۷۰ درصد از مبتلایان صرع کوچک آبسنس دختر هستند. بیماران دچار تشنج آبسنس کودکی معمولا با افزایش سن یا با درمان بهبود می‌یابند، هرچند به ندرت ممکن است در یک بیمار با رسیدن به سن نوجوانی یا بلوغ به تشنج از نوع تشنج بزرگ  یا ژنرالیزه تونیک- کلونیک تبدیل شوند.

مراحل تشخیص بیماری صرع چیست؟

هر کودک مبتلا به اختلال تشنج صرعی باید توسط فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان معاینه شود. در معاینه اولیه شرح حال دوران بارداری و زایمان، سابقه تشنج نوزادی، سیر تکامل کودک و سابقه خانوادگی جهت تعیین دلایل  فامیلی و حین بارداری کسب می شود. نمونه خون جهت بررسی میزان قند، کلسیم و  منیزیم بررسی می شود. سایر روش های تشخیصی از جمله نوار مغز کودکان  و تصویر برداری مغزی نیز طبق صلاحدید پزشک اعصاب کودکان انجام خواهد شد.

اصول درمان صرع چیست؟

در درمان صرع، اصل اولیه و مهم در همه انواع صرع کودکان این است که لازم است تحت درمان قرار گیرند. اصلی‌ترین درمان صرع استفاده از داروی ضد صرع است اما چنانچه علت زمینه‌ای وجود داشته باشد اول باید آن را بررسی کنیم. درمان صرع طولانی‌مدت، مداوم و منظم است. حداقل دو سال از آخرین حمله اختلال تشنج صرعی درمان ادامه می یابد و در برخی موارد با تشخیص پزشک اعصاب کودکان نیاز است که مدتهای طولانی تری یا حتی مادام العمر بیمار دارو استفاده نماید.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار

بیش فعالی چه نوع بیماری است؟

بیش فعالی یا بیماری ADHD یک نوع بیماری رفتاری عصبی است که با علائم بی توجهی و عدم تمرکز، پرخاشگری، خستگی ناپذیری و ناآرامی کودک مشخص می شود. علائم بیش فعالی مانند پرتحرکی و پرخاشگری می تواند در زندگی روزمره کودک، روابط اجتماعی کودک با هم سن و سالان و همچنین در تحصیل او مشکلات عمده ای ایجاد نماید. در بسیاری از موارد کودک مبتلا به بیش فعالی از مدرسه اخراج می شود. گزارشات متعددی وجود دارد که کودک مبتلا به بیش فعالی در آینده احتمال بیشتری برای رانندگی خطرناک، سیگار کشیدن، ارتکاب بزهکاری اجتماعی و سوءمصرف مواد دارد.

مهمترین علائم بیش فعالی چیست؟

اغلب والدین، معلمان و مراقبین مهد کودک ها و مراکز بهداشتی با کمی دقت می توانند علایم بیش فعالی کودکان را شناسایی نمایند. بیماری بیش فعالی با کمبود توجه و تمرکز، بی توجهی، ناآرامی، کاهش بازدهی در مدرسه و مشکلات اخلاقی و رفتاری مشخص می شود. کودکان مبتلا به کمبود توجه و تمرکز از نظر تغذیه و رشد جسمی نیز دچار مشکل هستند.از جمله علایم کودکان مبتلا به کمبود توجه و تمرکز حواس پرتی، منفی گرایی، لجبازی، عدم ثبات عاطفی و هیجان پذیری است. در صورتی که این علایم به مدت ۶ ماه ادامه داشته باشد، بیماری بیش فعالی کودکان تشخیص داده می شود. بهترین دکتر بیش فعالی لازم است با این علایم و روش تشخیص این علایم آشنایی کافی داشته باشد.

ویژگی های مهم در علائم بیش فعالی چه هستند؟

ویژگی‌های زیر در کودکان بیش فعال قابل مشاهده است:
– به نظر می رسد هیچ توجهی به صحبت های طرف مقابل ندارند.
– در اتمام کارها حتی کارهایی که خودش هم دوست دارد ، مشکل دارد وآنها را نیمه کاره رها می کند .
– احتمال ابتلا به اختلالات زبان وگفتار وشنوایی وجود دارد.
– ناتوانی در طبقه بندی وسازمان دادن برنامه ها وامور
– عدم تمایل به انجام کارهایی که نیازمند فعالیت فکری وتمرکزند .

– داشتن رفتار تکانشگری
– ناتوانی در انجام بازی های آرام
– دائماً می خواهد جلب توجه کند .
– بی صبری
– داشتن رفتار پرخاشگرانه
– خواب ناآرام
– انجام کارهای خطرناک بدون آن که به پیامد های آن فکر کنند.
– مشکل خام حرکتی ( دست وپا چلفتی)
– رفتارهای آزارشی
– خود آزاری ، کندن مو و پوست خود
– معمولاً برخوردار از هوش بهر طبیعی
– تصادف کردن به میزان بیشتر از دیگران
– داشتن عزّت نفس پایین و بسرعت احساس ناکامی کردن
ـ اغلب دست و پاهایش بی‌قرار است یا روی صندلی خود آرام ندارد.
ـ از آرام نشستن در یکجا یا روی صندلی برای مدتی حتی کوتاه ناتوان است.
ـ حوصله تحمل دیگران یا رعایت نوبت را ندارد و خیلی ناشکیب است.
ـ بیشتر در حال حرکت است و آرامش روانی ـ عضلانی ندارد.
ـ خیلی حرف می‌زند و پیش از این که پرسش‌ تمام شود، پاسخ می‌دهد.
ـ محرک‌های محیطی به آسانی حواس او را پرت می‌کنند.
ـ در انجام دستورالعمل صادر شده از جانب دیگران بسیار ناتوان است و بیشتر کارها را نیمه‌تمام رها می‌کند.
ـ در بازی‌ها یا انجام تکالیف نیز نمی‌تواند برای مدت طولانی تمرکز داشته باشد و از پرداختن به فعالیت‌های ذهنی عموما گریزان است.
ـ اغلب از یک مشغله تمام نشده به سوی فعالیت دیگری کشیده می‌شود.
ـ نمی‌تواند با آرامش بازی کند یا به تماشای برنامه تلویزیونی مورد علاقه‌اش بنشیند.

ـ بیشتر حرف دیگران را قطع یا در آن مداخله می‌کند.
ـ به نظر می‌رسد به آنچه به او گفته می‌شود، توجهی ندارد.
ـ وسایل خودش را گم می‌کند.
ـ به ظاهر فرد فراموشکاری به نظر می‌رسد و حواسش اصلا جمع نیست.
اما پرجنب و جوشی عبارت است از فعالیت بدنی زیاد، حرکاتش ناگهانی است و به دشواری می‌تواند مدتی سر جایش بنشیند. این کودکان با آن که پرتحرک‌اند، ولی وقتی توجه شان به چیزی جلب می‌شود می‌توانند حواسشان را متمرکز کنند.
برای تشخیص باید قبل از هفت سالگی ، حداقل شش ماه نشانه ها تداوم داشته باشند ودر دو محیط خانه ومدرسه دیده شود ودر عملکرد اجتماعی وتحصیل اختلال ایجاد کند.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکانفلوشیپ نوروماسکولار