تشنج کودکان
تشنج کودکان چیست؟
یکی از شایع ترین مشکلات مغز و اعصاب کودکان که در کودکان اتفاق می افتد و نگرانی بسیار شدیدی در والدین آنان ایجاد می کند، بروز تشنج کودکان است. تشنج یعنی اختلال موقتی در مغز که در اثر تخلیه الکتریکی غیرطبیعی در سلول های عصبی مغز به صورت ناگهانی بروز می کند.
علایم تشنج کودکان چیست؟
تشنج در کودکان ممکن است به صورت های زیر بروز کند:
۱) اختلال هوشیاری، یعنی اطرافیان رانشناسد و متوجه زمان ومکان نباشد، به صدازدن شما پاسخ ندهد یا بی هوش روی زمین بیفتد.
۲) انحراف چشم ها (سیاهی چشم) به سمت بالا، چپ یا راست و یا اینکه کودک برای چند لحظه به نقطه ای خیره شود.
۳) حرکات غیر ارادی در اعضای بدن کودک که ممکن است قسمتی از بدن یاتمام اعضا را درگیرکند. این حرکات بصورت سفتی اندام یا دست و پازدن یا حرکات لرزشی و تکان دهنده در یک و یا چند اندام اتفاق می افتد.
۴) ممکن است کودک در زمان حمله کنترل ادرار خود را از دست بدهد.
۵) گاه کودک دچار حرکات اتوماتیک وار و تکراری می شود یا اینکه یک منظره را به صورت توهم بینایی می بیند.
۶) گاهی تشنج بصورت تغییر ناگهانی رفتاری در کودکان نمایان می شود.
آیا تشنج کودکان علت خاصی دارد؟
در بیش از نیمی از موارد تشنج کودکان علت خاصی برای تشنج وجود ندارد و در بقیه موارد کاهش یا افزایش برخی مواد در خون مانند قند، کلسیم، منیزیم و… ، تب، عفونت مغزی، تومور مغزی، سکته مغزی، ضربه به سر، مسمومیت های دارویی و…می تواند دلیل آن باشد.
آیا هر نوع تشنجی به معنای صرع است؟
صرع به معنای تکرار تشنج بدون وجود عامل محرک و اولیه است. مثلا در فردی که دچار تومور مغزی می شود، امکان دارد دچار تشنج تکرار شونده شود ولی در این حالت صرع کودکان نامیده نمی شود. تعریف دقیق از بیماری صرع اینکه وقتی تشنج در کودکان بدون علت خاص (تب، مننژیت، افت قند خون، کاهش کلسیم خون، ضربه به سر، تومور مغزی و عفونت مغزی) بروز کند و دو بار یا بیشتر تکرار شود، به آن صرع گفته می شود.
تشنج کودکان ناشی از تب چیست؟
شایع ترین نوع تشنج در کودکان تشنج ناشی از تب می باشد که حدود پنج درصد کودکان را مبتلا می کند. تشنجی که به دنبال بروز تب در شیرخواران و کودکان با سن شش ماه تا شش سال به وجود می آید، تشنج ناشی از تب نامیده می شود.
در بیمار مبتلا به تشنج کودکان چه باید کرد؟
بعد از مشاهده تشنج در کودک ابتدا خونسرد باشید. کودک را به پهلو بخوابانید تا مسیر تنفسی اش باز باشد سعی نکنید چیزی در دهان شخص بگذارید. عموما مردم بر این باور اشتباه هستند که باید جسمی را در دهان بیمار گذاشت تا مانع گاز گرفتن زبان شود حال آنکه گذاشتن جسم در دهان فرد بعلت انقباض فک می تواند باعث شکستگی دندان شود. در بیشتر مواقع تشنجات بعد از چند دقیقه متوقف می‌شوند و بعد از آن یک دوره خواب و استراحت است. همزمان با پزشک یا اورژانس تماس بگیرید تا بیمار را به بیمارستان منتقل نمایند.
ارزیابی و تشخیص تشنج کودکان چگونه است؟
هر کودک مبتلا به تشنج باید توسط فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان معاینه شود. در معاینه اولیه شرح حال دوران بارداری و زایمان، سیر تکامل کودک و سابقه خانوادگی جهت تعیین دلایل فامیلی و حین بارداری کسب می شود. نمونه خون جهت بررسی میزان قند، کلسیم و منیزیم بررسی می شود. سایر روش های تشخیصی از جمله بررسی تشخیصی نوار مغز و تصویر برداری مغزی نیز طبق صلاحدید و نظر پزشک اعصاب کودکان انجام خواهد شد.
روش درمان تشنج کودکان کدام است؟
اگر تشنج کودکان به یک علت خاص (تب، مننژیت، افت قند خون، کاهش کلسیم خون، ضربه به سر، تومور مغزی و غیره) باشد، درمان تشنج با رفع علت اولیه می باشد. در تشنج بدون علت اولیه که دو بار یا بیشتر اتفاق بیافتد، طبق نظر پزشک اعصاب کودکان از داروی ضد تشنج مانند فنوباربیتال، سدیم والپروات، کاربامازپین و… استفاده می شود.
دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار
