درمان فلج مغزی
فلج مغزی چیست؟
فلج مغزی یا اصطلاح علمی آن بیماری (Cerebral Palsy(CP نوعی اختلال حرکتی در کودکان است که علت بروز آن به ضایعات داخل مغزی مربوط می شود. فلج مغزی کودکان شامل طیفی از سندرم های نقص حرکتی است که غیر پیشرونده هستند این بدان معنی است که علائم بیماری فلج مغزی (CP) در طول زمان بدتر نمی شود. اغلب موارد فلج مغزی در اثر ضایعات و ناهنجاری های مغزی بوجود می آید. گاه در اوایل شیرخوارگی بعضی از بیماریهای متابولیک یا بیماریهای ژنتیک مغزی علایمی مانند فلج مغزی دارند که اشتباه تشخیصی اتفاق می افتد. البته تفاوت اصلی بیماری فلج مغزی با بیماریهای متابولیک یا بیماریهای ژنتیک مغزی ماهیت غیر پیشرونده آن است به این معنی که در بیماریهای متابولیک یا بیماریهای ژنتیک مغزی بعد از مدتی بیماری پیشرفت کرده و کودک دچار از دست دادن توانایی های حرکتی قبلی می شود و پسرفت تکاملی اتفاق می افتد.
علت بروز فلج مغزی در کودکان چیست؟
مهمترین علت برای بروز فلج مغزی کودکان شامل ضایعات مغزی حین تولد بعلت آسفیکسی یا اشکال اکسیژن رسانی مغزی، اختلالات و آسیب های مغزی بعلت نارسی نوزاد، ناهنجاری های ساختمانی مغزی و سابقه تشنج نوزادی می باشد. بر اساس گزارشات و بررسی های مختلف تا ۱۶ درصد مبتلایان فلج مغزی در سابقه قبلی آسفیکسی نوزادی داشته اند. چند علامت مهم نشان دهنده وجود آسفیکسی نوزادی هستند که شامل: پایین بودن عدد آپگار نوزاد حین تولد، تأخیر در شروع تنفس بعد از تولد، اختلال هوشیاری، شلی اندام ها، کاهش رفلکس های اندامها و کاهش رفلکس های نوزادی و بروز تشنج نوزادی در ۴۸ ساعت اول بعد از تولد. نوزادان نارس به دلیل عدم فعالیت مناسب کیسه های هوایی ریه ها و عدم اکسیژن رسانی مناسب به بافت مغزی و همچنین به علت بروز خونریزی های داخل بطنی و داخل بافت مغزی در معرض ابتلا به فلج مغزی (CP) هستند. حدود ۲/۸ درصد نوزادانی که سن بارداری ۲۲ تا ۳۲ هفته دارند، به فلج مغزی مبتلا می شوند. وقتی در نوزاد نارس ضایعات اطراف بطنی یا PVL بروز کند، تا ۷۵ درصد به فلج مغزی مبتلا می شوند.
کودک مبتلا به فلج مغزی با چه علایمی مراجعه می کند؟
شایعترین علامت فلج مغزی در دوران کودکی، تأخیر تکاملی ذهنی و حرکتی است. این اشکال در تکامل کودک می تواند شامل اختلالات حرکتی مانند نشستن و راه رفتن، ذهنی مانند تکلم کودک و یا هر دو باشد. البته بر خلاف انواع بیماری متابولیک و ژنتیک، در فلج مغزی سیر تأخیر تکاملی پیشرونده نمی باشد. همواره اگر کودکی مبتلا به تأخیر تکاملی است و بعد از مدتی مشکلات تکاملی بیمار در حال بدتر شدن است، تشخیص فلج مغزی مطرح نمی باشد.
درمان فلج مغزی چیست؟
برای درمان فلج مغزی ابتدا باید علت بروز بیماری را شناسایی نمود و سپس برای درمان فلج مغزی تصمیمات لازم را اتخاذ نمود. مثلاً اگر فلج مغزی (CP) ناشی از آسفیکسی یا اشکال اکسیژن رسانی مغزی باشد، ابتدا لازم است تصویربرداری مغزی به صورت MRI مغزی انجام شود تا میزان وسعت ضایعه و مکان ضایعه مشخص شود. اگر شدت و وسعت ضایعه مغزی وسیع نباشد، به این نوع فلج مغزی خفیف گفته می شود که اغلب این بیماران با انجام منظم و مداوم کاردرمانی حرکتی و ذهنی بهبود پیدا می کنند. البته یکی از اقدامات ضروری در بیماران مبتلا به فلج مغزی کودکان برای تشخیص امواج غیرطبیعی مغزی انجام نوار مغز کودکان می باشد. گاه در کودکان مبتلا به فلج مغزی امواج تشنج کودکان در نوار مغز وجود دارد و در این بیماران یکی از اصول مهم برای درمان فلج مغزی، تجویز داروی ضد صرع مناسب می باشد.
دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار
