مننژیت در کودکان

مننژیت در کودکان چیست؟

وقتی در مننژ که پرده ای است که سطح مغز و نخاع را می پوشاند، التهاب ایجاد شود، به این اختلال مننژیت در کودکان نامیده می شود. مننژیت در کودکان به دو نوع مننژیت باکتریایی و مننژیت ویروسی تقسیم می شود. علایم مننژیت ویروسی اغلب خفیف تر از مننژیت باکتریال هستند و گاه مننژیت باکتریایی می تواند جان بیمار را به خطر بیندازد. البته اگر ویروس علاوه بر ایجاد التهاب در پرده مننژ، التهاب بافت مغز را هم ایجاد نماید منجر به بیماری بسیار خطرناک آنسفالیت می شود. مننژیت باکتریایی در هر سنی می تواند اتفاق افتد اگرچه بیشتر در کودکان زیر پنج سال دیده می شود. مننژیت ویروسی بر خلاف مننژیت باکتریال بیشتر به صورت اپیدمی و همه گیر رخ می دهد و اغلب در کودکان بالای پنج سال دیده می شود.

به چه دلیلی یک بیمار دچار مننژیت در کودکان می شود؟

ویروس های سرخجه، اوریون، آنفلوانزا، آبله مرغان و منونوکلئوز عفونی مهمترین ویروس های عامل مننژیت ویروسی هستند که امروزه با انجام واکسیناسیون از ابتلا به این ویروس ها جلوگیری می شود. در مننژیت باکتریال شایع ترین علت میکروب نایسریا مننژیتیدیس، هموفیلوس آنفلوآنزا و پنوموکک هستند که اغلب به دلیل نبود ایمنی کافی نسبت به میکروب بیماری زا در بدن کودک است که در اثر تماس کودک با افرادی که حامل میکروبهای خطرناک بیماریزا هستند و با نفوذ میکروب به داخل پرده های مغزی اتفاق می افتد.

علایم مننژیت در کودکان چیست؟

شایع ترین علایم مننژیت در کودکان شامل تب، بی اشتهایی، گیجی و بی حالی، بی قراری شدید، ضایعات پوستی قرمز رنگ، برآمدگی ملاج شیرخوار، تشنج، سفتی گردن، سردرد و استفراغ می باشد. وقتی کودک بزرگتر از دو سال است و دچار مننژیت می شود، به علت علایم بارزتر مانند سفتی گردن، سردرد  و استفراغ تشخیص زودهنگام مننژیت آسان تر است. در کودکان کمتر از دو سال علایم غیر اختصاصی مانند تب و بی اشتهایی بیشتر رخ داده و به همین دلیل گاه اشتباهات تشخیصی بیشتر بروز می کند.

تشخیص مننژیت در کودکان چگونه است؟

وقتی شک به مننژیت وجود دارد، لازم است بیمار بستری شود و آزمایشات تشخیصی مانند کشت خون و به خصوص آزمایش آنالیز مایع مغزی نخاعی با انجام آزمایش نمونه گیری انجام شود تا ضمن تشخیص مننژیت، نوع عامل بیماری زا شامل عامل ویروسی یا باکتری تشخیص داده شود. برای گرفتن مایع مغزی نخاعی از روش بی خطری استفاده می شود بطوریکه کودک به پهلو خوابانده شده و با یک سوزن باریک از لابلای مهره های کمری مایع مغزی نخاعی گرفته شده و برای بررسی مورد ارزیابی قرار می گیرد.

آیا در تشنج ناشی از تب احتمال ابتلا به مننژیت در کودکان وجود دارد؟

حدود ۲ تا ۵ درصد کودکان مبتلا به تب و تشنج دچار عفونت سیستم اعصاب مرکزی به صورت مننژیت  و آنسفالیت هستند، لذا اولین اقدام در این بیماران ارزیابی های لازم برای تشخیص مننژیت و آنسفالیت مغزی است. علایمی که بیشتر در کودکان مبتلا به مننژیت دیده می شود شامل این موارد هستند: مراجعه به کلینیک طی ۴۸ ساعت اخیر، بروز تشنج حین ورود کودک به اورژانس، تشنج جزئی که فقط یک اندام کودک را مبتلا نموده است و وجود سفتی گردن حین معاینه اولیه کودک.

برای چه کودک مبتلا به تب و تشنج آزمایش مایع مغزی نخاعی برای تشخیص مننژیت لازم است؟

در کودک مبتلا به تب و تشنج، همه کودکان کمتر از ۱۲ ماه، کودکان ۱۲ تا ۱۸ ماه که بی حال و ناخوش هستند، وقتی تشنج از نوع کمپلکس( بیش از یک حمله در ۲۴ ساعت، زمان تشنج بیش از ۱۵ دقیقه و تشنج فوکال با درگیری یک اندام) باشد و در کودک بالای ۵ سال که برای اولین بار دچار تب و تشنج شود، انجامLP ، برای بررسی مایع مغزی نخاعی جهت تشخیص مننژیت لازم است.

درمان مننژیت در کودکان چگونه است؟

درمان مننژیت باکتریال به عنوان نوع خطرناک این بیماری با آنتی بیوتیک وریدی به مدت بیش از دو هفته بوده ولیکن در صورت تشخیص مننژیت ویروسی درمان دارویی نیاز نبوده و تنها درمان علامتی و مایع درمانی لازم است.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار