انواع میگرن در کودکان

تعریف انواع میگرن در کودکان را می دانید؟

در حدود ۹۰ درصد از سردرد در کودکان ناشی از علل مهمی نیستند و نیاز به پیگیری ندارند. علل شایع تر این بیماری در کودکان شامل کم خوابی، گرسنگی یا تشنگی، ضربه های کوچک به سر، تماشای بیش از حد تلویزیون یا بازی با کامپیوتر، ضعف بینایی یا بیماری آستیگماتیسم، فشارهای عصبی، تنش، اضطراب می باشند. گاهی هم برخی از عفونت‌ها مثل سرماخوردگی، عفونت‌های گوش یا سینوس‌ها و یا عفونت‌های ادراری، می‌تواند باعث ایجاد این بیماری در کودکان شود. ۱۰ درصد باقیمانده این علل شامل تومور داخل مغزی، افزایش فشار داخل مغزی و عفونت مغزی می باشند.

1

قبل از اینکه درباره انواع میگرن در کودکان توضیح دهیم، ابتدا لازم است تعریف دقیقی از سردرد های میگرنی ارائه کنیم. میگرن کودکان یعنی سردردی که تکرار شونده باشد. سردرد در میگرن کودکان اغلب یک‌طرفه بوده و کودک در سر خود احساس ضربانی شبیه کوبیدن چکش می‌کند و برخی علایم مثل سرگیجه، دل‌درد، تهوع و استفراغ، دیدن جرقه‌های نورانی و یا حساسیت به نور و بو هم ممکن است وجود داشته باشند. میگرن کودکان حداقل یک ساعت و  گاهی تا ۲ روز هم ادامه می‌یابد. در این سردردها اغلب یک عامل محرک مثل خستگی، فعالیت بیش از حد بدنی، کمبود خواب، استرس و یا حتی خوردن برخی مواد غذایی وجود دارد به طوری که هر فردی نسبت به یکی از این عوامل حساس است و وقتی در آن شرایط قرار می‌گیرد دچار سردرد می‌شود.

چند سردرد از انواع میگرن در کودکان را می شناسید؟

انواع میگرن در کودکان را بر اساس مشخصات سردرد به دو نوع میگرن بدون اورا و میگرن با اورا طبقه بندی می کنند.

1

میگرن بدون اورا یا میگرن شایع بیش از ۹۰ درصد موارد را شامل می شود. در میگرن بدون اورا به عنوان شایع ترین انواع میگرن در کودکان، شامل بیش از ۵ حمله سردرد بیش از یک ساعت به همراه دو علامت از موارد تهوع، استفراغ، سرگیجه، ترس از نور، ترس از صدا،  سردرد ضربان دار، سردرد یکطرفه و سردرد دوطرفه گیجگاهی تعریف می شود.  میگرن بدون اورا در دوران کودکی با شیوع بیشتری دو طرفه است و بیشتر در ناحیه پیشانی یا گیجگاهی دو طرف حس می شود اگرچه در کودکان ۳۵ درصد موارد یک طرفه است در صورتی که در بزرگسالان در ۶۰ درصد موارد یک طرفه می باشد. این نوع از میگرن نسبت به بزرگسالان در کودکان با شیوع بیشتری حساسیت به نور و صدا را به عنوان تنها علامت میگرن می بینیم.

در بیماری کمتر شایع از انواع میگرن در کودکان، میگرن با اورا است که در حدود ۱۰ درصد کودکان یک شروع تدریجی از یک علامت عصبی به عنوان اورا را قبل از شروع سردرد ذکر می کنند. در کودکان مبتلا به میگرن با اورا شایع ترین نوع اورا به صورت اورای بینایی را قبل یا حین شروع سردرد ذکر می کنند. اورای بینایی به صورت نقطه هایرنگ، نور و جرقه توصیف شده و معمولاً در هر دو چشم به وجود می آید و تنها در ۷ درصد موارد تک چشمی است. اورا معمولاً کمتر از ۳۰ دقیقه طول می کشد.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار 

انواع تشنج در کودکان

علت انواع تشنج در کودکان را می دانید؟

ابتدا اندکی درباره تعریف و علت بروز تشنج در کودکان توضیح دهیم. وقتی به هر علتی افزایش ناگهانی در انرژی الکتریکی سلول های خاکستری مغز اتفاق بیفتد، تشنج در کودکان رخ می دهد. بعد از اشکال در عملکرد مغزی و بروز تشنج، علایم انقباضات عضلانی در اندام ها به همراه اختلال هوشیاری اتفاق می افتد. گاه تشنج در کودکان به علت زمینه اختلال قبلی در کانال های یونی سلول های مغزی اتفاق می افتد که به این بیماری صرع گفته می شود. اگر زمینه بیماری صرع در مغز کودک وجود نداشته باشد، علت تشنج در کودکان ناشی از عواملی مانند تب، ضربه به سر، عفونت مغزی، تومور مغزی، سکته مغزی، اختلال الکترولیتی مانند کاهش قند و کلسیم خون می باشد.

pediatric_neurology-4

انواع تشنج در کودکان را می دانید؟

انواع تشنج در کودکان را با طبقه بندی انواع شکلی تشنج در کودکان بیشتر می توان توضیح داد. شکل های مختلف بروز تشنج شامل تشنج تونیک کلونیک، تشنج تونیک، تشنج کلونیک، تشنج میوکلونیک، تشنج فوکال و تشنج آبسنس می باشند. تشنج تونیک کلونیک به صورت اختلال هوشیاری، انحراف چشم ها به بالا یا طرفین و انقباضات عضلات اندام ها و حرکات پرشی اندام ها بروز می کند. این نوع تشنج که شایع ترین نوع تشنج در کودکان است معمولاً به مدت حداقل دو تا چند دقیقه طول می کشد و بعد از تشنج نیز خواب آلودگی، سردرد، سرگیجه و استفراغ علایم شایع هستند.

تشنج میوکلونیک به صورت حرکات شدید و سریع پرشی در عضلات بدن بروز می کند که یک نوع شایع آن در شیرخوارگی به نام اسپاسم شیرخوارگی است که به صورت خم شدن شیرخوار به جلو و باز شدن دستها و یا عقب رفتن سر شیرخوار و جمع شدن دستها اتفاق می افتد. تشنج آبسنس معمولاً در کودکان سن مدرسه بیشتر دیده می شود و حملات آن به صورت خیرگی و اختلال چند ثایه ای در هوشیاری خواهد بود.

1

انواع تشنج در کودکان بر اساس علت چه هستند؟

بر اساس علت بیماری صرع و بیماری تب و تشنج جزو موارد شایع انواع تشنج در کودکان هستند. در بیماری صرع تمام یا قسمتی از مغز کار خود را به خوبی انجام نمی‌دهد و به جرقه یا طوفان الکتریکی در مغز تشبیه می شود. وقتی تشنج در کودکان بدون علت خاص (تب، مننژیت، افت قند خون، کاهش کلسیم خون، ضربه به سر، تومور مغزی و عفونت مغزی) بروز کند و دو بار یا بیشتر تکرار شود، به آن صرع گفته می شود. پس بروز یک حمله تشنج بدون علت خاص صرع نمی باشد و حداقل دو حمله لازم است تا بگوییم کودک بیماری صرع دارد.

3

در تشنج ناشی از تب به علت اینکه مغز کودکان بر خلاف بزرگسالان در برابر گرمای شدید مقاومت کمی داشته و به علت دمای بالای بدن تشنج اتفاق می افتد. وقتی کودک در محدوده سنی یک ماه تا ۷ سال به هر علتی دچار تب شده میزان تب نیز بیشتر از ۴/۳۸ درجه سانتی گراد باشد و بعلت تب دچار تشنج می شود، درصورتی که عفونت مغزی مانند مننژیت نداشته باشد، میزان قند، کلسیم و الکترولیتهای خونی طبیعی باشد و سابقه تشنج بدون تب یا تشنج نوزادی نداشته باشد، به این حالت بیماری تب و تشنج گفته می شود.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار

تشنج در کودکان

علت تشنج در کودکان چیست؟

وقتی به هر علتی افزایش ناگهانی در انرژی الکتریکی سلول های خاکستری مغز اتفاق بیفتد، تشنج در کودکان رخ می دهد. گاه تشنج در کودکان به علت زمینه اختلال قبلی در کانال های یونی سلول های مغزی اتفاق می افتد که به این بیماری صرع گفته می شود. اگر زمینه بیماری صرع در مغز کودک وجود نداشته باشد، علت تشنج در کودکان ناشی از عواملی مانند تب، ضربه به سر، عفونت مغزی، تومور مغزی، سکته مغزی، اختلال الکترولیتی مانند کاهش قند و کلسیم خون می باشد.

2

انواع تشنج در کودکان را می دانید؟

بیماری صرع: در بیماری صرع تمام یا قسمتی از مغز کار خود را به خوبی انجام نمی‌دهد و به جرقه یا طوفان الکتریکی در مغز تشبیه می شود. وقتی تشنج در کودکان بدون علت خاص (تب، مننژیت، افت قند خون، کاهش کلسیم خون، ضربه به سر، تومور مغزی و عفونت مغزی) بروز کند و دو بار یا بیشتر تکرار شود، به آن صرع گفته می شود. پس بروز یک حمله تشنج بدون علت خاص صرع نمی باشد و حداقل دو حمله لازم است تا بگوییم کودک بیماری صرع دارد.

بیماری تب و تشنجوقتی کودک در محدوده سنی یک ماه تا ۷ سال به هر علتی دچار تب شده میزان تب نیز بیشتر از ۳۸ درجه سانتی گراد باشد و بعلت تب دچار تشنج می شود، درصورتی که عفونت مغزی مانند مننژیت نداشته باشد، میزان قند، کلسیم و الکترولیتهای خونی طبیعی باشد و سابقه تشنج بدون تب یا تشنج نوزادی نداشته باشد، به این حالت بیماری تب و تشنج گفته می شود.

اشتباهات تشخیصی تشنج در کودکان چه هستند؟

گاه حملاتی مشابه تشنج در کودکان اتفاق می افتد که به اشتباه به عنوان تشنج تشخیص داده می شود. از جمله این حملات که به هیچ وجه تشنج نیستند عبارت است از:

ریسه رفتن، ریسه رفتن در کودکان تشنج نبوده و بیشتر به علت کمبود آهن بدن بوده و به دو شکل دیده می‌شود بطوریکه در نوع اول آن که شایعتر است، وقتی وسیله ای مانند اسباب بازی که در دست کودک بوده را از او می گیریم بعد از گریه شدید تنفس کودک قطع و دور لب او سیاه می شود. نوع دوم  بعد از ضربه به سر کودک شدیداً گریه کرده و تنفس او قطع می شود که همراه با رنگ پریدگی کودک است.

پرش شبانه شیرخواران، وقتی کودک در هر سنی بخصوص در سنین شیرخوارگی در ابتدای خواب حمله های ناگهانی بصورت خم شدن دست ها و بازوها را داشته باشد و این حملات با بیدارکردن کودک خاتمه پیدا بکند، به آن پرش های شبانه شیرخواران گفته می شود.

seizures

آپنه شیرخواران، در شیرخواران نارس گاه وقفه در تنفس به مدت ۳ تا ۶ ثانیه بروز می کند که بعد از این حمله ۱۰ تا ۱۵ ثانیه تنفش تند حادث می شود که آپنه نامیده می شود.

لرزش اندام شیرخواران، در شیرخواران و نوزادانی که اشکال در اکسیژن رسانی به مغز حین تولد داشته اند یا از مادر معاتاد به مواد مخدر به دنیا آمده اند، گاه حین تماس بدنی والدین و یا بعد از سر و صدای محیط دچار لرزش اندام می شوند که جیترینس نامیده می شود.

لرزش سر شیرخواران، لرزش سر شیرخواران بصورت حمله های خم و راست شدن سر ظاهر می شود که در حد ثانیه ای طول می کشد و در بعضی موارد با باز شدن بازوها همراه است.اغلب والدین این حملات را به گونه ای توضیح می دهند که انگار در یک لحظه یخ به پشت کودک گذاشته اند.گاه این حملات روزی ده تا صد بار اتفاق می افتد.دراین حملات هیچگاه هوشیاری کودک مشکل پیدا نمی کند.

تشخیص تشنج در کودکان چگونه است؟

هر کودک مبتلا به تشنج باید توسط فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان معاینه شود. در معاینه اولیه شرح حال دوران بارداری و زایمان، سیر تکامل کودک و سابقه خانوادگی جهت تعیین دلایل  فامیلی و حین بارداری کسب می شود. نمونه خون جهت بررسی میزان قند، کلسیم و  منیزیم بررسی می شود. سایر روش های تشخیصی از جمله نوار مغز و تصویر برداری مغزی نیز طبق صلاحدید پزشک اعصاب کودکان انجام خواهد شد.

3

درمان تشنج در کودکان چیست؟

اگر تشنج در کودکان به علت خاص مانند (تب، مننژیت، افت قند خون، کاهش کلسیم خون، ضربه به سر، تومور مغزی و غیره) باشد، درمان تشنج با رفع و معالجه علت اولیه می باشد. در تشنج بدون علت اولیه که دو بار یا بیشتر اتفاق بیافتد، برخورد درمانی همانند بیماری صرع بوده که همه انواع صرع باید تحت درمان قرار گیرند. اصلی‌ترین درمان اختلال صرع دارویی است اما چنانچه علت زمینه‌ای وجود داشته باشد اول باید آن را بررسی کنیم. درمان صرع طولانی‌مدت، مداوم و منظم است. حداقل دو سال از آخرین حمله تشنج صرعی درمان ادامه می یابد و در برخی موارد با تشخیص پزشک اعصاب کودکان نیاز است که مدتهای طولانی تری یا حتی مادام العمر بیمار دارو استفاده نماید.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار

میگرن شکمی در کودکان

میگرن شکمی چیست؟

سردرد مداوم یا میگرن در حدود حدود ۲ تا ۱۵ درصد کودکان گزارش شده است. میگرن شکمی یک نوع نادری از بیماری میگرن می باشد که بیشتر در ۱تا ۴ درصد کودکان دیده می شود و در بالغین بسیار کمتر بروز می کند. شایع ترین سن بروز میگرن شکمی در کودکان ۷ تا ۱۰ سال است. بروز این بیماری در دختران بیشتر از پسران گزارش شده است.

1

علایم اصلی میگرن شکمی در کودکان را می دانید؟

در میگرن شکمی بر خلاف انواع دیگر سردرد کودکان، محل اصلی درد در شکم بیمار خواهد بود. شدت درد شکم در میگرن شکمی از خفیف تا شدید متفاوت خواهد بود. علایم همراه درد شکم شامل تهوع، اسفراغ، رنگ پریدگی و بی اشتهایی می باشند. هر حمله میگرن شکمی از یک ساعت تا سه روز به طول می انجامد و در بین حملات کودک کاملاً خوشحال و سالم به نظر می رسد.

تشخیص میگرن شکمی در کودکان چگونه قطعی می شود؟

با توجه به نوع علایم میگرن شکمی و مراجعه اولیه این بیماران به متخصص گوارش کودکان، اغلب این بیماری با بیماری های شایع تر گوارشی مانند سندرم روده تحریک پذیر اشتباه می شود. آنچه موجب تشخیص میگرن شکمی می شود اینکه کودکان مبتلا در فواصل حملات کاملاً سالم هستند. مسأله مهم تشخیصی دیگر در این بیماران اینکه بیش از ۹۰ درصد کودکان مبتلا به میگرن شکمی سابقه خانوادگی مثبتی از سردرد مداوم یا میگرن دارند.

22

چه عواملی موجب تحریک شروع میگرن شکمی در کودکان می شود؟

بسیاری از عواملی که موجب تحریک سردرد میگرنی می شوند، همچنین می توانند درد میگرن شکمی را تحریک کنند. افزودنی های نیترات در فست فودها، کاکائو، شکلات، استرس و اضطراب و هیجان های ناگهانی جزو محرک های میگرن شکمی هستند.

روش تشخیصی خاصی برای میگرن شکمی در کودکان وجود دارد؟

وقتی کودک مبتلا به میگرن شکمی به فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان مراجعه می کند، شرح بیماری کودک نقش اصلی را در تشخیص این بیماری دارد زیرا روش تشخیصی ویژه ای برای تشخیص این بیماری وجود ندارد. آنچه در تشخیص میگرن شکمی بسیار مهم است اینکه کودک قبلا از نظر گوارشی بررسی شده باشد و بیماری گوارشی نداشته باشد و حداقل ۵ حمله با مدت زمان یک تا ۷۲ ساعت داشته باشد.

3

درمان میگرن شکمی در کودکان چیست؟

درمان میگرن شکمی کاملاً مشابه سردرد مداوم یا میگرن بوده و داروهایی برای فاز حاد حمله و نیز داروهایی برای پیشگیری از دردهای شکمی تجویز می شود. البته بهترین روش پیشگیری از بروز میگرن شکمی و جلوگیری و کنترل عوامل محرک هستند. شرایط تنش زا را نیز می توان تا حدی کنترل کرد. اجتناب از خوردن غذاهایی که ممکن است سبب تشدید حملات میگرنی شود نیز یکی دیگر از راه های پیشگیری است. البته گاه پزشک با صلاحدید خود از داروهای پیشگیری کننده مانند پروپرانولول، توپیرامات یا سدیم والپروآت بمدت محدود سه تا شش ماهه استفاده می نماید.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار

درمان عقب ماندگی ذهنی

عقب ماندگی ذهنی چیست؟

عقب ماندگی ذهنی  یکی از شایع ترین اختلالات روانی عصبی در کودکان است. میزان شیوع عقب ماندگی ذهنی در میان کودکان و نوجوانان از ۱ تا ۳ درصد گزارش شده است. میزان شیوع عقب ماندگی ذهنی در میان پسران به نسبت ۳/۱ تا ۹/۱ برابر بیشتر است. اولین علایم کودکان مبتلا به عقب ماندگی ذهنی شامل تأخیر تکلمی، اختلالات رفتاری و مشکلات یادگیری تحصیلی می باشد. معمولا تشخیص عقب ماندگی ذهنی  تا قبل از سن ۵ سالگی بسیار دشوار است و اغلب اصطلاحاتی مانند اختلال گفتاری، تاخیر تکاملی یا اختلال یادگیری برای کودکان کم سن مبتلا به کار برده می شود.

1

چگونه تشخیص داده می شود که بیماری به عقب ماندگی ذهنی مبتلا است؟

میزان هوش کودک اگر بیشتر از ۸۵ باشد، نرمال و طبیعی در نظر گرفته می شود و عدد هوش کودک بین ۷۱ تا ۸۴ به عنوان مرزی طبقه بندی می شود. معمولا بر اساس سه مشخصه اصلی عقب ماندگی ذهنی تشخیص داده می شود. ۱- شروع بیماری قبل از ۱۸ سالگی باشد، ۲- میزان هوش کودک کمتر از ۷۰ باشد و ۳- ضعف مهارت های انطباقی (شامل حداقل دو مهارت از موارد؛ برقراری ارتباط با دیگران، مراقبت از خود، مهارت های اجتماعی، عملکرد تحصیلی در مدرسه، حفظ بهداشت و ایمنی فردی و کار کردن).

علت عمده عقب ماندگی ذهنی چیست؟

با بررسی های بالینی و آزمایشگاهی می توان علت ۵۰ تا ۷۰ درصد موارد عقب ماندگی ذهنی  را تشخیص داد. علت بروز عقب ماندگی ذهنی نیز شامل موارد زیر می باشند:

علت قبل از تولد: اشکالات کروموزومی، سندرم های ژنتیکی، عفونت های داخل رحمی، مصرف دارو یا الکل توسط مادر، بیماری فنیل کتونوری مادر.

علت حین تولد: زایمان نارس یا طول کشیده و فلج مغزی

علت بعد از تولد: عفونت مغزی مانند مننژیت یا آنسفالیت، ضربه مغزی، مسمومیت با سرب و تشنج.

2

چند نوع عقب ماندگی ذهنی وجود دارد؟

بر اساس اینکه میزان هوش کودک چقدر باشد، چهار نوع عقب ماندگی ذهنی طبقه بندی می شود:

عقب ماندگی ذهنی خفیف : بهره هوشی یا IQ  از ۵۵-۵۰ تا ۷۰

عقب ماندگی ذهنی متوسط : بهره هوشی یا IQ  از ۴۰-۳۵ تا ۵۵-۵۰

عقب ماندگی ذهنی شدید : بهره هوشی یا IQ  از ۲۵-۲۰  تا ۴۰-۳۵

عقب ماندگی ذهنی بسیار شدید : بهره هوشی یا IQ  کمتر از ۲۵-۲۰  

تشخیص عقب ماندگی ذهنی چگونه انجام می شود؟

وقتی کودک با علایم تأخیر تکلمی، اختلالات رفتاری و یا مشکلات یادگیری تحصیلی مراجعه می کند، فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان متناسب با یافته های شرح بیماری، شرح حال فامیلی و معاینه بالینی علت اولیه بروز بیماری را تشخیص می دهد. با توجه به تشخیص اولیه بررسی های بیشتر ژنتیک، کاریوتیپ کروموزومی و تصویربرداری مغزی برای تشخیص دقیق لازم است.

3

درمان عقب ماندگی ذهنی را می دانید؟

آنچه در درمان عقب ماندگی ذهنی اهمیت دارد، راهکارهای مناسب برای پیشگیری از ابتلا به آن می باشد. امروزه با پیشرفت علم ژنتیک می‌توان در بسیاری از موارد از جمله ازدواج‌های فامیلی و با احتمال صد در صد از تولد نوزاد مبتلا به عقب ماندگی ذهنی جلوگیری کرد. اقدامات درمانی لازم برای درمان عقب ماندگی ذهنی را باید در سه ماهه اول بارداری انجام داد.

در صورتی که اقدامات لازم برای پیشگیری از تولد کودک مبتلا به عقب ماندگی ذهنی مفید واقع نشود و کودک مبتلا به دنیا آمده باشد، برای کمک و درمان عقب ماندگی ذهنی به کودک جهت مقابله با ناتوانی های مورد نیاز، مشاوره مستمر مورد نیاز است.

والدین نوزادانی که از لحاظ ذهنی معلول هستند، باید یک طرح درمانی خانوادگی را داشته باشند که نیازهای فرزندشان را توصیف می کند. این طرح همچنین شامل خدماتی می شود که کودک برای توسعه و رشد نرمال به آن ها نیاز دارد. نیازهای خانواده نیز در این طرح در نظر گرفته شده است.

هدف اصلی درمان عقب ماندگی ذهنی، کمک به بیمار برای دستیابی به توانایی کامل خود در زمینه آموزش و پرورش و مهارت های اجتماعی و زندگی است. عموم درمان های مورد استفاده برای این بیماران عبارتند از:

رفتار درمانی

کار درمانی

مشاوره

دارودرمانی

همه کودکان مبتلا به عقب ماندگی ذهنی باید تحصیلات خود را در مراکز و مدارس مخصوص انجام می دهند. در ایران مدارس دولتی مخصوص این کودکان، آموزش های رایگان و مناسبی را برای کودکان مبتلا به عقب ماندگی ذهنی و سایر اختلالات رشدی فراهم می کنند.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار

سرگیجه در کودکان

سرگیجه چیست؟

سرگیجه یعنی اینکه بیمار احساس چرخش دارد و یا اینکه احساس دوران و چرخش محیط  اطراف را دارد. در سرگیجه بیمار تعادل مناسب ندارد و اغلب با تهوع، استفراغ و حرکات چرخشی چشم یا نیستاگموس همراه می باشد. هرگونه حرکت سر موجب تشدید علایم سرگیجه می شود.

1

سیستم حسی و عصبی تعادل بدن را می شناسید؟

سرگیجه ناشی از اشکال در سیستم تعادلی بدن است. در بدن انسان یک سیستم تعادلی وجود دارد که در طی فعالیت های مختلف فرد تعادل را حفظ می کند. سیستم تعادلی بدن شامل یک بخش حسی در گوش و یک بخش مغزی است. گیرنده حسی تعادلی شامل مجاری نیم دایره و وستیبول گوش هستند که بخش لابیرنتی عصب هشتم را تشکیل می دهند. هر گونه حرکت چرخشی و دورانی بدن توسط مجاری نیم دایره و هر گونه حرکت مربوط به جاذبه توسط وستیبول ثبت شده و پیام های حسی آن به مرکز تعادل در مخچه و پایه مغز ارسال می شود و تحلیل نهایی این پیام ها در سلول های خاکستری قشر مغز واقع در لوب گیجگاهی و لوب پیشانی انجام می شود. هرگونه اختلال در این تشکیلات تعادلی منجر به سرگیجه در کودکان می شود.

چند نوع سرگیجه در کودکان وجود دارد؟

بر اساس اینکه چه اشکالی دربخش گوشی یا مغزی سیستم تعادلی بدن اتفاق افتد، سرگیجه در کودکان به دو نوع محیطی(اشکال در سیستم تعادلی شنوایی) و مرکزی(اشکال در سیستم تعادلی مغزی) طبقه بندی می شود. علایم عمده در سرگیجه محیطی شامل درد گوش، وزوز گوش، کاهش شنوایی، افتادن و عدم تعادل در جهت گوش مبتلا، عدم تعادل حین بستن چشم ها و نیستاگموس یا حرکات چرخشی چشم ها می باشند. علایم مهم سرگیجه در کودکان از نوع مرکزی شامل اشکال در عملکرد و تست های مخچه ای، اختلال در سطح یا محتوای هوشیاری و غیرطبیعی بودن معاینه عصبی خواهد بود.

2

مهمترین علل سرگیجه در کودکان چیست؟

داروها؛ دوز بالای داروی ضد صرع مانند فنی توئین و کاربامازپین و آنتی بیوتیک هایی مانند استرپتومایسین و آمینوگلیکوزیدها.

بیماری صرع؛ در ۱۰ تا ۲۰ درصد از موارد صرع کوچک، سرگیجه اولین علامت پیش از بروز تشنج است.

عفونت ها؛ عفونت گوش و عفونت مغزی شایع ترین علل عفونی بروز سرگیجه هستند.

میگرن؛ حدود ۱۷ درصد از موارد میگرن با سرگیجه در کودکان ارتباط دارد.

ضربه سر؛ در ۵۰ درصد موارد ضربه به سر، طی سه روز اول سرگیجه اتفاق می افتد.

4

بررسی های تشخیصی در سرگیجه در کودکان چه هستند؟

در بیماری سرگیجه در کودکان متناسب با شرح حال بیماری و معاینه بالینی توسط فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان، و با توجه به علل ایجاد این علامت، اقدامات تشخیصی شامل نوار مغز و تصویربرداری مغزی به صورت ام آر آی مغزی لازم و ضروری ابه نظر می رسد.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار

نوروپاتی

نوروپاتی چیست؟

نورو به معنی نورون (عصب) و پاتی به معنی (آسیب)‌ است. وقتی به دلایل گوناگون رشته‌های عصبی بدن آسیب می‌بیند به این اختلال نوروپاتی گفته می شود. نوروپاتی نـوعی اختـلال عـصبـی اسـت کـه بـر روی مـیـزان حساسیت و تحریک پذیری اعصاب دست و پا تاثیر میگذارد. نوروپاتی بیماری اعصاب محیطی است؛ اعصابی که وارد نخاع و مغز شده (شامل خود مغز و ساقه آن است) یا از آنها خارج می‌شود. اعصابی را که وارد می‌شود، حسی و آنهایی را که خارج می‌شود، حرکتی می‌گوییم. هر کدام از اینها اگر به تنهایی یا باهم صدمه ببینند، می‌توانند در حس و حرکت بیمار اختلالاتی پدید آورند.

Children's+feet++podiatrist+Highett+Podiatry+Melbourne---3

چه ساختمان عصبی در نوروپاتی آسیب می بیند؟

اعصاب ضخیم، دارای غلافی رویی به نام میلین و رشته‌ای عصبی به نام آکسون است که زیر میلین قرار دارد. گرفتاری ممکن است مربوط به میلین باشد که خوشبختانه در این موارد برگشت‌پذیر است؛ اما اگر آکسون گرفتار شود، ممکن است برگشت‌پذیری، کمی دیرتر و دشوارتر باشد. اتیولوژی بیماری نوروپاتی برای پزشکان از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا با اصلاح عامل به‌ وجودآورنده بیماری درمان خواهد شد.

علت بروز نوروپاتی چه می تواند باشد؟

نوروپاتی به دلایل گوناگون بروز می‌کند که مهم‌ترین آنها  بیماری متابولیک است و سردسته آنها بیماری دیابت نامیده می‌شود. از بیماری‌های دیگر می‌توان به کم‌کاری تیروئید، بیماری‌های روماتیسمی، عروقی و کم‌خونی‌ها اشاره کرد. برخی ویروس‌ها نیز می‌تواند نوروپاتی  ایجاد کند. یکی از این ویروس‌های خطرناک زوناست. نوع دیگر سندرمی به نام سندرم گیلن باره است. علت این بیماری هنوز بدرستی مشخص نیست، ولی بیشتر بعد از ابتلا به آنفلوآنزا و سرماخوردگی آشکار می‌شود. در بیماری گیلن باره، سیستم ایمنی به اشتباه به اعصاب بدن حمله و آنها را خراب می‌کند. البته مواد شیمیایی مانند داروهای شیمی‌درمانی، بعضی داروهای بیماری سرطان، در بروز این بیماری دخیل است، اما باید گفت با همه امکانات و دانش پزشکی هنوز قادر نیستیم در بعضی موارد بدرستی پاسخ مناسبی برای دلیل بیماری ارائه کنیم.

3558-Doctor_examining_reflexes_of_patient_knee-732x549-thumbnai---------1l

علل عمده نوروپاتی موارد زیر می باشند:

دیابت ملیتوس ( دیابت شیرین یا DM )

نورالژی بعد از هرپس

کمبود ویتامین به ویژه کمبود ویتامین B12 و فولات

مصرف الکل

بیماری های خودایمنی مانند لوپوس، آرتریت روماتوئید یا بیماری گیلن باره

بیماری های ارثی مانند بیماری شارکو ماری توث  و بیماری اِس اِم اِی

ایدز، سیفلیس و نارسایی کلیوی

قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین، ترکیبات طلا، سرب، آرسنیک، جیوه و آفت کش ارگانوفسفره

مصرف داروهایی مانند وین کریستین، مترونیدازول، ایزونیازید و یدوکینول

علایم عمده نوروپاتی چیست؟

علائم بیماری نوروپاتی، متفاوت و به درگیری نوع عصب وابسته است. اگر اعصاب حرکتی درگیر شده باشد بیمار دیگر قادر به انجام اعمال حرکتی خود نخواهد بود، یعنی قدرت عضلات کاهش می‌یابد و بیمار در راه رفتن مشکل پیدا می‌کند یا با دست نمی‌تواند شیء را بردارد و حتی گاهی نمی‌تواند دست را حرکت دهد. اختلال در اعصاب حسی به کاهش حس لمس منجر می‌شود و بیمار با شکایاتی از قبیل مورمورشدن یا گزگزشدن دست و پا مراجعه می‌کند و گاه بی‌حسی آنقدر شدید است که سوختن پا را متوجه نمی‌شود. این حالت را در بیماران دیابتی زیاد مشاهده می‌کنیم. اختلال در اعصاب اتونوم یا خود مختار باعث مشکلاتی در عملکرد قلب، مثانه و دستگاه گوارشی  خواهد شد.

Orthotics--4

یافته های نوروپاتی در معاینه پزشک مغز و اعصاب کودکان چیست؟

وقتی بیمار توسط فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان معاینه می شود، قدرت اندام‌های انتهایی دچار ضعف است و بیمار براحتی نمی‌تواند انگشت پزشک را فشار دهد. در این هنگام با بررسی رفلکس های وتری عمقی مشخص می شود که رفلکس‌های وتری کاهش یا از بین رفته است. در مواردی که اعصاب حسی درگیر است، تست حسی به عمل می‌آید. یک سوزن را به آرامی روی دست یا پای بیمار فشار می‌دهیم تا میزان حس او را مشاهده کنیم. در این بیماران واکنشی به تماس جسم نوک تیز دیده نمی‌شود.

تشخیص نوروپاتی چگونه انجام می شود؟

تشخیص بیماری نوروپاتی بر اساس علایم بالینی و کسب شرح حال دقیق بیماری فعلی، سابقه بیماری قبلی، سابقه فامیلی از بیماری مشابه در خانواده، شرح حال مواجهه با سموم و داروها و معاینه بالینی شامل بررسی رفلکس های وتری عمقی و معاینه حسی می باشد. اگرچه انجام نوار عصب و عضله و بررسی آزمایشگاهی برای تشخیص قطعی بیماری ضروری است.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار

درمان تیک کودکان

تیک کودکان چیست؟

اگر به افراد جامعه دقیق نگاه کنیم، کسانی را می‌بینیم که حرکاتی در بدن یا حالاتی در چهره آنها هست که عامه مردم آن را به تیک می‌شناسند. تیک عصبی حرکات سریع و تکراری ماهیچه‌هاست که باعث اختلال در اعمال حرکتی بدن می‌شود. بالا انداختن مداوم ابروها، حرکت دادن دست‌ها یا پاها و حرکاتی از این دست را می‌توان جزو تیک‌های عصبی شایع دانست. در واقع، تیک نوعی حرکت یا صدای غیرقابل کنترل و ناگهانی است که معمولا ارتباطی به حرکات معمول شخص ندارد. به عنوان مثال، پلک ‌زدن مداوم از جمله همین حرکات است که فرد بدون این‌ که چشم او آزرده شده باشد، آن را انجام می‌دهد. تیک کودکان عبارت است از هر نوع حرکت یا صدای غیرارادی، سریع، ناگهانی، ناموزون، تکراری و کلیشه ای که کودک مبتلا تقریبا در مقابل آن نمی تواند مقاومت کند اما با اراده می تواند آن را برای مدتی کنترل کند.

4

آیا تیک کودکان بیماری شایعی است؟

تیک‌ها معمولا انواع مختلفی دارند، در کودکان شایع است و ممکن است حتی کمتر از یک ‌سال ادامه داشته باشد. کودکی که دچار اختلال تیک زودگذر باشد، تیک‌های جسمی یا صوتی مشهودی را نشان می‌دهد. میزان شیوع تیک کودکان چندان مشخص نیست، ولی طبق آمارها تخمین زده می شود ۵ تا ۲۵ درصد کودکان در سنین مدرسه نوعی از اختلال تیک را تجربه می ‌کنند.

علت بروز تیک کودکان چیست؟

تیک‌های عصبی معمولاً به دنبال انباشته شدن یک حس ناخوشایند در بدن شروع می‌شوند که نهایتاً به شکل تیک آزاد می‌شود یا فروکش می‌کند. مطالعه های بسیاری در دست است که نشان می دهد تعداد زیادی از افراد مبتلا به تیک کودکان تجربه های حسی بسیار بدی را درک می کنند (تنش، انرژی، فشار، خارش، صدا) که به طور معمول قبل از تیک رخ می دهند و موقتی و گذرا ایجاد می شوند. این تجربیات حسی، که با برچسب «اخطار قبل از ایجاد» مشخص می شوند را افرادی که تیک دارند گاهی بیشتر از خود علامت تیک شرح می دهند و فرد آن را به شکل یک حس عمومی از تنش درونی یا یک تجربه مشخص و حساس خاصی مثل یک تجربه غیرقابل مقاومت درک می کند.

2

علت اصلی بروز تیک کودکان به طور دقیق مشخص نیست. تصور می‌شود که تیک به خاطر تغییراتی در قسمت‌هایی از مغز به وجود می‌آید که مسئول کنترل حرکات بدن می‌باشد. تیک کودکان غالباً در نسل‌های مختلف یک خانواده به ارث می‌رسد و این احتمال وجود دارد که بسیاری از موارد آن، ناشی از عوامل ژنتیکی باشد. علاوه بر آن، تیک کودکان غالباً همراه با شرایط دیگری از قبیل بیماری بیش فعالی مشاهده می‌شوند. با توجه به احساسات سرکوب شده کودک و یا تعارضات درونی او، ترکیبی از عوامل محیطی و زیستی در ایجاد تیک کودکان دخیل می باشند. تیک کودکان به مرور زمان ممکن است تغییر شکل دهد و به همین دلیل باید به عوامل ایجاد کننده آن توجه کرد و آنها را شناسایی کرد. عوامل ژنتیکی، وسواس، افسردگی، بیش فعالی، محیط های پر تنش و اضطراب زا، استرس های مزمن و حتی بیماری های عفونی و مزمن می توانند در بروز تیک ها موثر باشند. در برخی از آنها علل ژنتیکی دخیل است و در برخی دیگر، تقلید و یا اضطراب موجب آن شده است.

چه وقت درمان تیک کودکان لازم است؟

در بسیاری از موارد تیک کودکان مشکل جدی نبوده و نیاز به پیگیری ندارد. اگرچه در بعضی موارد که علائم آزاردهنده و جدی‌تر هستند، یا فرزندتان دچار چنین مشکلی می‌شود، بهتر است به پزشک مراجعه شده و درمان تیک کودکان انجام شود. در موارد زیر درمان تیک کودکان ضروری است:

  • شدت دفعات وقوع تیک عصبی در کودک شما زیاد و رو‌ به افزایش است.
  • وجود تیک عصبی باعث مشکلات اجتماعی و عاطفی مانند طرد شدن، انزوا و آزاردیدن بشود.
  • بعضی از انواع تیک باعث می‌شود تا کودک ناخواسته به خودش آسیب جسمی بزند.
  • فعالیت‌های روزانه کودک به‌خاطر تیک با اختلال و مشکل رو‌به‌رو بشوند.
  • اگر تیک کودکان منجر به ایجاد سایر احساسات و عوارض منفی مانند افسردگی، عصبانیت، خودآزاری بشود.

3

اصول درمان تیک کودکان چیست؟

ابتدا به عواملی که ممکن است موجب ناراحتی و یا نگرانی کودک شده است توجه کنید عواملی مانند عقب نماندن از تکالیف درسی، مشکلات زناشویی شما، انتظارات بالای شما از او، مشکلات رفتاری والدین با یکدیگر، حتی قهر والدین با یکدیگر. باید این مساله را توجه داشت که در مورد تیک های کوتاه مدت، بی توجهی خوب جواب می دهد اما در مورد تیک های عصبی بی توجهی والدین نمی تواند موجب شود تا آن خودبخود رفع شود. تیک مزمن اگر با بی توجهی خانواده روبرو شود ممکن است در تحصیل و مهارت های اجتماعی و حتی اعتماد به نفس و عزت نفس، کودک را دچار مشکل کند.

رفتارهای لازم در درمان تیک کودکان را می دانید؟

  • موقعیت های فشار آور را کم کرده و با او مهربان باشید. زیرا تعداد تیک ها با کاهش فشار روحی کم می شود نه با سرزنش شما.
  • کودکان وقتی خسته هستند بیشتر تیک از خود نشان می دهند، پس مراقب استراحت کودکان باشید.
  • خونسرد باشید تا فشار روانی بیش از حد به کودک وارد نکنید.
  • انتظارات بیش از حد درسی یا ورزشی یا مهارتی از او نداشته باشید.
  • بیشتر از سرزنش او را در موفقیت هایش تشویق نمایید.
  • فعالیت هایی مثل نقاشی، موسیقی، و بازی ها… می تواند در ترک این عادات موثر باشند.
  • فعالیت هایی همچون بازی ها یا برنامه های نشاط آور را در زندگی بیشتر کنید تا تخلیه هیجانی بیشتری را تجربه نماید.
  • درآغوش گرفتن و نوازش نیز میزان اضطراب کودک را کم می نماید.
  • بیشتر تیک های عصبی به استرس و اضطراب ربط دارند. ایجاد آرامش از طریق ورزش های تنفسی به مرور زمان این عارضه را کاهش یا برطرف خواهد کرد.
  • فرد مبتلا را دعوا و یا مسخره نکنید، به جای آن رژیم غذایی و یا شیوه زندگی او را تغییر دهید.

4

  • بخاطر تیک ها، کودک را از مهمانی یا سایر جمع های اجتماعی محروم ننمایید تا مهارت های اجتماعی اش کاهش پیدا نکند.
  • در زمان هایی که کودک تیک دارد به او کم توجهی کنید و وانمود کنید این حرکات را نمی بینید، در زمان هایی که تیک نشان نمی دهد به او توجه و نگاه مثبت کنید و او را نوازش کنید.
  • محیط خانه را آرامش بخش نمایید.
  • فرزندان از اضطراب والدین خود، اضطراب را دریافت می کنند پس مراقب اضطراب خود بوده و آن را کاهش دهید.
  • آموزش مهارت های اجتماعی و تقویت اعتماد به نفس کودک را مد نظر داشته باشید.
  • تحقیر، سرزنش و مقایسه کودک با دیگر کودکان را از رفتارهای خود حذف نمایید.

چه داروهایی برای درمان تیک کودکان به کار می روند؟

اولویت درمان تیک کودکان یا اختلالات هم زمان باید بر اساس مشکلات ایجاد شده انجام گیرد. پزشکانی که درمان دارویی را در نظر می گیرند باید از ماهیت نوسان تیک ها و اثراختلالات هم زمان روی نتایج مداخلات آگاه باشند. داروهای مسدود کننده دوپامین اولین خط درمان اختلالات تیک هستند و بیشترین شواهد در خصوص تاثیرشان در مطالعات دوسوکور کنترل شده وجود دارد.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار

بهترین دکتر مغز و اعصاب کودکان

آیا تاریخچه مغز و اعصاب کودکان را می دانید؟

اولین تجربه در گزارش بیماری های مغز و اعصاب کودکان مربوط به دکتر تالپ در قرن هفدهم می باشد که بیماری اسپینابیفیدا را گزارش نموده است. رشته مغز و اعصاب کودکان به عنوان یکی از شاخه های رشته طب داخلی و زمینه مشترک میان پزشکان کودکان و متخصص اعصاب، اولین بار در حدود ۶۶ سال قبل ایجاد شده است.

pediatric_neurology1

شایع ترین بیماری های مغز و اعصاب کودکان چه هستند؟

رشته مغز و اعصاب کودکان مربوط به تشخیص و درمان بیماری های مغز، نخاع، رشته های عصبی محیطی و سیستم عضلانی بدن می باشد. بیشترین میزان شیوع در بیماری های مغز و اعصاب کودکان، مربوط به بیماری صرع با بیش از ۴۵ درصد، بیماری تاخیر تکاملی حدود ۲۰ درصد و سپس بیماری سردرد با شیوع حدود ۲۰ درصد می باشد.

مسیر ورود به درجه فوق تخصص دکتر مغز و اعصاب کودکان چگونه است؟

وقتی یک دانشجوی پزشکی دوره پزشکی عمومی را به پایان می برد، در صورتی که علاقمند به رشته تخصصی کودکان بوده باشد و امتیاز لازم را در آزمون تخصصی کودکان کسب کرده باشد، وارد رشته تخصصی کودکان می شود. بعد از دوره تخصصی متخصص کودکان باید قبولی آزمون بورد تخصصی را کسب نماید تا بتواند در آزمون فوق تخصصی مغز و اعصاب کودکان شرکت نماید. در صورت قبولی در این آزمون باید دو سال در رشته مغز و اعصاب کودکان تحصیل نماید تا حائز درجه فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان شود.

pediatric_neurology-3

رشته فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان چه بیماری هایی را در برمی گیرد؟

مغز و اعصاب کودکان از زیرشاخه های رشته کودکان است که به سلامت و اختلالات سیستم عصبی کودکان می پردازد. بسیاری از انواع بیماریهای مادرزادی و اکتسابی کودکان با درگیری های مغزی و نخاعی (دستگاه عصبی مرکزی) یا درگیری سیستم اعصاب محیطی و یا حیطه عصبی عضلانی (نوروماسکولار) می باشد. رشته فوق تخصصی مغز و اعصاب کودکان به مقوله های فوق پرداخته، در حیطه های اصلی پیشگیری، تشخیص ، درمان و پیگیری عمل می نماید. مهمترین بیماری های مغز و اعصاب کودکان شامل سردرد، تشنج، اختلال گفتاری، تاخیر تکاملی، لکنت زبان، میوپاتی یا ضعف عضلانی، سرگیجه، میگرن، صرع، بیش فعالی و فلج مغزی می باشد.

pediatric_neurology-4

نقش دکتر مغز و اعصاب کودکان چیست؟

وقتی بیمار مبتلا به بیماری های مغز و اعصاب کودکان به فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان مراجعه می کند، دکتر مغز و اعصاب کودکان با گرفتن شرح حال وثبت آن و معاینه کامل بیمار متناسب با نوع بیماری، درخواست انجام اقدامات تشخیصی پاراکلینیکی مورد نیاز نظیر اقدامات آزمایشگاهی، رادیولوژیکی والکتروفیزولوژیک را داده و با انجام بررسی های تشخیصی مورد نیاز و با تفسیر وگزارش نوار مغز و نوار عصب-عضله  و بعد از تشخیص بیماری اقدام به تجویز دارو یا انتخاب بهترین رویکرد درمانی و به کار گیری اقدامات توانبخشی مورد نیاز نموده و پیگیری و انجام اقدامات مراقبتی را نیز انجام می دهد.

pediatric_neurology2

بهترین دکتر مغز و اعصاب کودکان در ایران کجا است؟

آقای دکتر محمدکاظم بخشنده متولد ماه بهمن سال ۱۳۵۷ در یکی از روستاهای استان مازندران بوده که در تمام دوره تحصیلات ابتدایی و متوسطه شاگرد برتر مدرسه بودند و بلافاصله بعد از دوره دبیرستان وارد دانشگاه علوم پزشکی شدند. در دوره تخصص رشته کودکان رتبه دوم کشوری بورد تخصصی کودکان را کسب کردند. بلافاصله بعد از دوره تخصصی در آزمون فوق تخصصی مغز و اعصاب کودکان شرکت کرده و با رتبه اول وارد دوره فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی شدند.

pediatric_neurology-6

دکتر محمدکاظم بخشنده بعد از اتمام فوق تخصص اعصاب کودکان موفق به دریافت جایزه بورس بین المللی انجمن مغز و اعصاب کودکان ژاپن شده و به مدت یکسال دوره فلوشیپ نوروماسکولار(بیماری عصبی عضلانی) را در مرکز ملی مغز و اعصاب ژاپن (شهر توکیو) شامل تشخیص و درمان بیماریهای نوروماسکولار کودکان بوده سپری نمودند و مدرک فلوشیپ ایشان توسط اداره خدمات آموزشی وزارت بهداشت ارزشیابی شده و ایشان بعنوان اولین فلوشیپ نوروماسکولار کودکان در کشور موفق به دریافت تاییدیه شده اند.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار

داروی ضد تشنج

آیا ویژگی تشنج کودکان را می دانید؟

تشنج یعنی اختلال موقتی در مغز که در اثر تخلیه الکتریکی غیرطبیعی در سلول های عصبی مغز به صورت ناگهانی بروز می کند.

تشنج در کودکان ممکن است به صورت های زیر بروز کند:

۱) اختلال هوشیاری، یعنی اطرافیان رانشناسد متوجه زمان ومکان نباشد،به صدازدن شماپاسخ ندهد یا بی هوش روی زمین بیفتد.

۲) انحراف چشمها(سیاهی چشم) به سمت بالا/چپ یا راست و یا اینکه کودک برای چند لحظه به نقطه ای خیره شود.

۳) حرکات غیر ارادی در اعضای بدن کودک که ممکن است قسمتی از بدن یاتمام اعضا را درگیرکند.این حرکات بصورت سفتی اندام یا دست و پازدن یا حرکات لرزشی و تکان دهنده در یک و یا چند اندام اتفاق می افتد.

۴) ممکن است کودک درزمان حمله کنترل ادرار خود را از دست بدهد.

۵) گاه کودک دچار حرکات اتوماتیک وار و تکراری می شود یا اینکه یک منظره را به صورت توهم بینایی می بیند.

۶) گاهی تشنج بصورت تغییر ناگهانی رفتاری در کودکان نمایان می شود.

105637_b099--1

انواع داروی ضد تشنج با اثر وسیع کدام هستند؟

فنوباربیتال:
داروی ضد تشنج فنوباربیتال یکی از قدیمی ترین انواع داروی صرع است که در سال ۱۹۱۲ میلادی کشف شده است. این دارو ارزان بوده و در درمان اکثر موارد صرع مؤثر می باشد، اما در سالهای اخیر، بخاطر عوارض جانبی آن، کمتر مورد استفاده قرار می گیرد. در کودکان برخلاف بزرگسالان داروی فنوباربیتال می تواند باعث فعالیت بیشتر آنها شده و حتی آنها را پرخاشگر کند. در تعداد کمی از افراد، ممکن است فنوباربیتال موجب حساسیت پوستی شده باعث قرمز شدن پوست و بروز تاول ها بشود. مصرف مقادیر زیاد این دارو می تواند باعث خواب آلودگی، ناتوانی جنسی، افسردگی و ضعیف شدن ضریب هوشی و حافظه گردد. مصرف طولانی مدت داروی فنوباربیتال می تواند باعث کاهش ذخیره بعضی از ویتامین ها مانند ویتامین دی در بدن گردد.
کاربامازپین:
داروی ضد تشنج کاربامازپین در دهه ۱۹۵۰ میلادی کشف شد و برای درمان صرع جزیی و حملات صرع بزرگ مؤثر و نسبتاً بی خطر می باشد. در عین حال، کاربامازپین می تواند صرع کوچک آبسانس را بدتر نماید. گاهی اوقات ممکن است بدن بیماران با خوردن این دارو دچار کهیر بشود و یا اینکه یاعث اختلال در سلولها و یا گلبولهای خونی آنها بشود.
فنی توئین:
داروی ضد تشنج فنی توئین از سال ۱۹۳۸ میلادی بعنوان داروی صرع در دسترس قرار گرفت. این دارو بخوبی فنوباربیتال در درمان صرع مفید بود و همچنین عارضه خواب آلودگی فنوباربیتال را نداشت.فنی توئین در درمان حملات صرع جزئی و حملات صرع بزرگ مؤثر می باشد. بعضی از بیماران با خوردن این دارو دچارقرمز شدن پوست می شوند که در این صورت باید مصرف آن را متوقف نمایند. مصرف مقادیر زیاد این دارو باعث بروز سرگیجه، افزایش تعداد تشنج ها، خواب آلودگی، عدم تعادل و دوبینی می شود. مصرف طولانی مدت داروی فنی توئین می تواند منجر به تورم لثه ها، جوشهای صورت، پرموشدن صورت و کاهش ذخیره بعضی از ویتامین ها در بدن گردد.

BHG158_toddler-medicine-basics_FS--2
پریمیدون:
داروی ضد تشنج پریمیدون با نام تجاری لیسکانتین هنگامی که خورده می شود در بدن تجزیه شده و به فنوباربیتال تبدیل می شود، بنابراین دارای همان عوارض جانبی فنوباربیتال هم می باشد ولی اثر آن بخصوص در تشنجهای جزئی بهتر از فنوباربیتال است
سدیم والپروات:
داروی ضد تشنج سدیم والپروات در دهه ۱۹۶۰ میلدی در فرانسه بصورت اتفاقی کشف شد. امروزه از این دارو در درمان صرعهای حساس به نور، حملات میوکلونیک و صرع کوچک آبسانس استفاده می شود. با این حال این دارو در تمام انواع  صرع مؤثر می باشد. در کودکان کوچکتر از دو سال، لازم است که این دارو با احتیاط مصرف شود زیراگاهی اوقات باعث صدمات شدید کبدی در آنها می شود. بعضی از افراد با مصرف این دارو دچار کم شدن پلاکتهای خون می شوند.
شایعترین عوارض جانبی داروی سدیم والپروات عبارتند از: تحریک گوارشی، ریزش مو، لرزش، ورم کردن مچ پاها، افزایش وزن و خواب آلودگی.
کلونازپام:
داروهای گروه بنزودیازپین ها مثل دیازپام و کلونازپام در موارد اضطراب و بعنوان خواب آور استفاده می شوند. داروی کلونازپام در صرع کوچک و سایر انواع صرع بکار می رود. با این حال در بعضی از بیماران، بعد از مدتی که از این دارو استفاده نمودند (حدود سه ماه) اثر آن از بین رفته است و هیچ تأثیری در درمان صرع آنها ندارد.
اتوسوکسیماید:
این داروی ضد تشنج بیشتر در درمان صرع کوچک آبسانس مؤثر می باشد. بعضی از بیماران با خوردن این دارو دچار قرمز شدن پوست می شوند. عوارض جانبی دیگر این دارو عبارتست از: معده درد، خستگی، سردرد و سرگیجه.

Drugs--3

کدام داروی ضد تشنج جدیدتر هستند؟

لوتیراستام:
این داروی ضد تشنج یکی از بهترین داروها در کنترل انواع مختلف صرع بزرگ، صرع جزئی و صرع پرشی است.مهمترین عوارض لوتیراستام شامل ناهنجاریهای رفتاری ، خواب آلودگی و خستگی مفرط می باشد.
گاباپنتین:
این داروی ضد تشنج بیشتر در درمان صرع جزئی همراه با سایر داروهای ضدصرع مصرف شود. این دارو عوارض جانبی کمی دارد اما مصرف مقادیر زیاد آن می تواند باعث بروز  سرگیجه، لرزش و خواب آلودگی شود. در بعضی از بیماران باعث افزایش وزن نیز می شود.
لاموتریژین:
داروی ضد تشنج لاموتریژین در ابتدا دارای همان محدودیتهای گاباپنتین از لحاظ اجازه مصرف بود، اما امروزه می توان آن را در انواع مختلف حملات و بصورت تک دارویی (بدون بکار بردن همزمان با سایر داروهای ضدصرع) مصرف نمود. در تعداد کمی از بیماران، داروی لاموتریژین می تواند باعث قرمز شدن پوست شود و به نظر می رسد که احتمالاً در بیمارانی که در شروع مصرف این دارو، مقادیر زیادی از آن را مصرف می کنند، این وضعیت بروز می کند. مصرف مقادیر زیاد این دارو می تواند منجر به خواب آلودگی، دوبینی (دیدن دوتایی اشیاء) و  سرگیجه گردد.
توپیرامات:
داروی ضد تشنج توپیرامات را می توان همراه با سایر داروهای ضدصرع در انواع مختلف صرع بکار برد. عوارض جانبی این دارو معمولاً در هنگام شروع مصرف آن ایجاد می شود و شامل اختلال گوارش، خستگی، عدم تعادل و به ندرت ایجاد سنگهای کلیوی می باشد. همچنین بیمارانی که از این دارو مصرف می کنند ممکن است دچار کاهش وزن شوند.

epilepsy--5
تیاگابین:
داروی ضد تشنج تیاگابین جدیدترین دارویی است که برای استفاده در درمان صرع جزئی همراه با سایر داروهای صرع بکار می رود. عوارض جانبی مهم این دارو عبارتند از: سرگیجه، لرزش، خستگی، افسردگی و گاهی اوقات اسهال.
ویگاباترین:
داروی ضد تشنج ویگاباترین فقط برای درمان صرع جزئی همراه با سایر داروهای ضد صرع اجازه مصرف گرفته است. با این حال ممکن است در انواع صرع در کودکان نیز مفید باشد.
اخیراً نگرانی هایی از اثر داروی ویگاباترین بر روی بینایی پیدا شده است که با مصرف طولانی مدت این دارو دیده می شود. به همین دلیل پزشکان علاقه چندانی به استفاده از این دارو ندارند و همچنین بیمارانی که از این دارو مصرف می کنند هم لازم است که بطور مرتب وضعیت بینایی آنها معاینه شود.

استازولامید:
داروی ضد تشنج استازولامید یک داروی ادرارآور (مدر) می باشد یعنی با خوردن این دارو، ادرار بیمار افزایش می یابد. از این دارو عمدتاً در درمان بیماری آب سیاه چشم استفاده می شود. با این حال گاهی اوقات بعنوان یک داروی کمکی در درمان صرع هم از آن استفاده می گردد که می تواند بسیار هم در این موارد مؤثر باشد.
مشکل اصلی در استفاده از داروی استازولامید این می باشد که در بعضی از بیماران بعد از چند ماه که از مصرف آن بگذرد دیگر اثر چندانی نخواهد داشت. همچنین این دارو می تواند باعث قرمز شدن پوست شود.
سایر عوارض جانبی مهم این دارو عبارتند از: تشنگی بیش از حد، گزگز دستها و پاها، خستگی و از بین رفتن اشتها.

Calpol_2709301b--2
کلوبازام:
داروی ضد تشنج کلوبازام از گروه داروهای بنزودیاپین ها (مثل دیازپام) می باشد. این دارو می تواند همراه با داروی ضد صرع مصرف شود و در انواع صرع بسیار هم مؤثر می باشد، .اما بعد از چند ماه که از مصرف آن گذشت، اثر آن بتدریج کم خواهد شد.
دیازپام:
داروی معروف دیازپام از گروه داروهای بنزودیازپین ها می باشد و معمولاً بصورت مرتب از آن در درمان صرع استفاده نمی شود، بلکه در مواردی که یک تشنج طول می کشد از این دارو استفاده می کنند تا تشنج متوقف شود. در چنین مواردی می توان از قرص ها و یا شیاف آن استفاده نمود. در بیمارستان نیز می توان از نوع تزریقی آن استفاده کرد.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار