آیا ویژگی تشنج کودکان را می دانید؟

تشنج یعنی اختلال موقتی در مغز که در اثر تخلیه الکتریکی غیرطبیعی در سلول های عصبی مغز به صورت ناگهانی بروز می کند.

تشنج در کودکان ممکن است به صورت های زیر بروز کند:

۱) اختلال هوشیاری، یعنی اطرافیان رانشناسد متوجه زمان ومکان نباشد،به صدازدن شماپاسخ ندهد یا بی هوش روی زمین بیفتد.

۲) انحراف چشمها(سیاهی چشم) به سمت بالا/چپ یا راست و یا اینکه کودک برای چند لحظه به نقطه ای خیره شود.

۳) حرکات غیر ارادی در اعضای بدن کودک که ممکن است قسمتی از بدن یاتمام اعضا را درگیرکند.این حرکات بصورت سفتی اندام یا دست و پازدن یا حرکات لرزشی و تکان دهنده در یک و یا چند اندام اتفاق می افتد.

۴) ممکن است کودک درزمان حمله کنترل ادرار خود را از دست بدهد.

۵) گاه کودک دچار حرکات اتوماتیک وار و تکراری می شود یا اینکه یک منظره را به صورت توهم بینایی می بیند.

۶) گاهی تشنج بصورت تغییر ناگهانی رفتاری در کودکان نمایان می شود.

انواع داروی ضد تشنج با اثر وسیع کدام هستند؟

فنوباربیتال:
داروی ضد تشنج فنوباربیتال یکی از قدیمی ترین انواع داروی صرع است که در سال ۱۹۱۲ میلادی کشف شده است. این دارو ارزان بوده و در درمان اکثر موارد صرع مؤثر می باشد، اما در سالهای اخیر، بخاطر عوارض جانبی آن، کمتر مورد استفاده قرار می گیرد. در کودکان برخلاف بزرگسالان داروی فنوباربیتال می تواند باعث فعالیت بیشتر آنها شده و حتی آنها را پرخاشگر کند. در تعداد کمی از افراد، ممکن است فنوباربیتال موجب حساسیت پوستی شده باعث قرمز شدن پوست و بروز تاول ها بشود. مصرف مقادیر زیاد این دارو می تواند باعث خواب آلودگی، ناتوانی جنسی، افسردگی و ضعیف شدن ضریب هوشی و حافظه گردد. مصرف طولانی مدت داروی فنوباربیتال می تواند باعث کاهش ذخیره بعضی از ویتامین ها مانند ویتامین دی در بدن گردد.
کاربامازپین:
داروی ضد تشنج کاربامازپین در دهه ۱۹۵۰ میلادی کشف شد و برای درمان صرع جزیی و حملات صرع بزرگ مؤثر و نسبتاً بی خطر می باشد. در عین حال، کاربامازپین می تواند صرع کوچک آبسانس را بدتر نماید. گاهی اوقات ممکن است بدن بیماران با خوردن این دارو دچار کهیر بشود و یا اینکه یاعث اختلال در سلولها و یا گلبولهای خونی آنها بشود.
فنی توئین:
داروی ضد تشنج فنی توئین از سال ۱۹۳۸ میلادی بعنوان داروی صرع در دسترس قرار گرفت. این دارو بخوبی فنوباربیتال در درمان صرع مفید بود و همچنین عارضه خواب آلودگی فنوباربیتال را نداشت.فنی توئین در درمان حملات صرع جزئی و حملات صرع بزرگ مؤثر می باشد. بعضی از بیماران با خوردن این دارو دچارقرمز شدن پوست می شوند که در این صورت باید مصرف آن را متوقف نمایند. مصرف مقادیر زیاد این دارو باعث بروز سرگیجه، افزایش تعداد تشنج ها، خواب آلودگی، عدم تعادل و دوبینی می شود. مصرف طولانی مدت داروی فنی توئین می تواند منجر به تورم لثه ها، جوشهای صورت، پرموشدن صورت و کاهش ذخیره بعضی از ویتامین ها در بدن گردد.

پریمیدون:
داروی ضد تشنج پریمیدون با نام تجاری لیسکانتین هنگامی که خورده می شود در بدن تجزیه شده و به فنوباربیتال تبدیل می شود، بنابراین دارای همان عوارض جانبی فنوباربیتال هم می باشد ولی اثر آن بخصوص در تشنجهای جزئی بهتر از فنوباربیتال است
سدیم والپروات:
داروی ضد تشنج سدیم والپروات در دهه ۱۹۶۰ میلدی در فرانسه بصورت اتفاقی کشف شد. امروزه از این دارو در درمان صرعهای حساس به نور، حملات میوکلونیک و صرع کوچک آبسانس استفاده می شود. با این حال این دارو در تمام انواع  صرع مؤثر می باشد. در کودکان کوچکتر از دو سال، لازم است که این دارو با احتیاط مصرف شود زیراگاهی اوقات باعث صدمات شدید کبدی در آنها می شود. بعضی از افراد با مصرف این دارو دچار کم شدن پلاکتهای خون می شوند.
شایعترین عوارض جانبی داروی سدیم والپروات عبارتند از: تحریک گوارشی، ریزش مو، لرزش، ورم کردن مچ پاها، افزایش وزن و خواب آلودگی.
کلونازپام:
داروهای گروه بنزودیازپین ها مثل دیازپام و کلونازپام در موارد اضطراب و بعنوان خواب آور استفاده می شوند. داروی کلونازپام در صرع کوچک و سایر انواع صرع بکار می رود. با این حال در بعضی از بیماران، بعد از مدتی که از این دارو استفاده نمودند (حدود سه ماه) اثر آن از بین رفته است و هیچ تأثیری در درمان صرع آنها ندارد.
اتوسوکسیماید:
این داروی ضد تشنج بیشتر در درمان صرع کوچک آبسانس مؤثر می باشد. بعضی از بیماران با خوردن این دارو دچار قرمز شدن پوست می شوند. عوارض جانبی دیگر این دارو عبارتست از: معده درد، خستگی، سردرد و سرگیجه.

کدام داروی ضد تشنج جدیدتر هستند؟

لوتیراستام:
این داروی ضد تشنج یکی از بهترین داروها در کنترل انواع مختلف صرع بزرگ، صرع جزئی و صرع پرشی است.مهمترین عوارض لوتیراستام شامل ناهنجاریهای رفتاری ، خواب آلودگی و خستگی مفرط می باشد.
گاباپنتین:
این داروی ضد تشنج بیشتر در درمان صرع جزئی همراه با سایر داروهای ضدصرع مصرف شود. این دارو عوارض جانبی کمی دارد اما مصرف مقادیر زیاد آن می تواند باعث بروز  سرگیجه، لرزش و خواب آلودگی شود. در بعضی از بیماران باعث افزایش وزن نیز می شود.
لاموتریژین:
داروی ضد تشنج لاموتریژین در ابتدا دارای همان محدودیتهای گاباپنتین از لحاظ اجازه مصرف بود، اما امروزه می توان آن را در انواع مختلف حملات و بصورت تک دارویی (بدون بکار بردن همزمان با سایر داروهای ضدصرع) مصرف نمود. در تعداد کمی از بیماران، داروی لاموتریژین می تواند باعث قرمز شدن پوست شود و به نظر می رسد که احتمالاً در بیمارانی که در شروع مصرف این دارو، مقادیر زیادی از آن را مصرف می کنند، این وضعیت بروز می کند. مصرف مقادیر زیاد این دارو می تواند منجر به خواب آلودگی، دوبینی (دیدن دوتایی اشیاء) و  سرگیجه گردد.
توپیرامات:
داروی ضد تشنج توپیرامات را می توان همراه با سایر داروهای ضدصرع در انواع مختلف صرع بکار برد. عوارض جانبی این دارو معمولاً در هنگام شروع مصرف آن ایجاد می شود و شامل اختلال گوارش، خستگی، عدم تعادل و به ندرت ایجاد سنگهای کلیوی می باشد. همچنین بیمارانی که از این دارو مصرف می کنند ممکن است دچار کاهش وزن شوند.

تیاگابین:
داروی ضد تشنج تیاگابین جدیدترین دارویی است که برای استفاده در درمان صرع جزئی همراه با سایر داروهای صرع بکار می رود. عوارض جانبی مهم این دارو عبارتند از: سرگیجه، لرزش، خستگی، افسردگی و گاهی اوقات اسهال.
ویگاباترین:
داروی ضد تشنج ویگاباترین فقط برای درمان صرع جزئی همراه با سایر داروهای ضد صرع اجازه مصرف گرفته است. با این حال ممکن است در انواع صرع در کودکان نیز مفید باشد.
اخیراً نگرانی هایی از اثر داروی ویگاباترین بر روی بینایی پیدا شده است که با مصرف طولانی مدت این دارو دیده می شود. به همین دلیل پزشکان علاقه چندانی به استفاده از این دارو ندارند و همچنین بیمارانی که از این دارو مصرف می کنند هم لازم است که بطور مرتب وضعیت بینایی آنها معاینه شود.

استازولامید:
داروی ضد تشنج استازولامید یک داروی ادرارآور (مدر) می باشد یعنی با خوردن این دارو، ادرار بیمار افزایش می یابد. از این دارو عمدتاً در درمان بیماری آب سیاه چشم استفاده می شود. با این حال گاهی اوقات بعنوان یک داروی کمکی در درمان صرع هم از آن استفاده می گردد که می تواند بسیار هم در این موارد مؤثر باشد.
مشکل اصلی در استفاده از داروی استازولامید این می باشد که در بعضی از بیماران بعد از چند ماه که از مصرف آن بگذرد دیگر اثر چندانی نخواهد داشت. همچنین این دارو می تواند باعث قرمز شدن پوست شود.
سایر عوارض جانبی مهم این دارو عبارتند از: تشنگی بیش از حد، گزگز دستها و پاها، خستگی و از بین رفتن اشتها.

کلوبازام:
داروی ضد تشنج کلوبازام از گروه داروهای بنزودیاپین ها (مثل دیازپام) می باشد. این دارو می تواند همراه با داروی ضد صرع مصرف شود و در انواع صرع بسیار هم مؤثر می باشد، .اما بعد از چند ماه که از مصرف آن گذشت، اثر آن بتدریج کم خواهد شد.
دیازپام:
داروی معروف دیازپام از گروه داروهای بنزودیازپین ها می باشد و معمولاً بصورت مرتب از آن در درمان صرع استفاده نمی شود، بلکه در مواردی که یک تشنج طول می کشد از این دارو استفاده می کنند تا تشنج متوقف شود. در چنین مواردی می توان از قرص ها و یا شیاف آن استفاده نمود. در بیمارستان نیز می توان از نوع تزریقی آن استفاده کرد.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار

کودک بد دارو چه ویژگی دارد؟

مادران بسیاری مراجعه می کنند و می گویند سر ساعت معینی شربت به کودکشان می دهند اما چون کودک بد دارو است، بخشی از دارو را نمی خورد و باقیمانده آن در قاشق و روی شلوار و کف زمین باقی مانده است. در چنین شرایطی چه باید کرد؟ بهترین روش برای دارو خوراندن به کودکان چیست؟ آیا می توانیم داروی کودک را در آبمیوه یا غذایش بریزیم؟ اگر کودک استفراغ کرد، چطور؟ پرسش هایی از این قبیل ممکن است ذهن بسیاری از مادرانی را که کودک بد دارو دارند، درگیر کند. ما در ادامه سعی می کنیم به هر آنچه می تواند ذهن یک مادر را در رابطه با دارو دادن به کودک بد دارو درگیر کند، پاسخ دهیم.

چند نکته مهم  و ضروری قبل از خوراندن دارو به کودک را می دانید؟

قبل از دارو دادن به کودک تاریخ تولید و انقضای دارو را بررسی کنید. اگر تاریخ انقضای دارو گذشته، آن را به داروخانه پس بدهید. دستور مصرف و موارد منع مصرف و دوز دقیق دارو را بخوانید و قبل از خوراندنش به کودک، خوب آن را تکان دهید. بعد از خوراندن دارو به کودک، در دارو را ببندید و در محل مناسب با توجه به دستورالعمل قید شده روی بسته بندی، آن را دور از دسترس کودکان قرار دهید.

توصیه هایی برای خوراندن دارو به کودک بد دارو و زیر یک سال:

۱- اگر به تنهایی به نوزاد دارو می دهید، می توانید ابتدا دارو را در سرنگ آماده کنید و بعد در حالی که او را در بغل دارید یا روی یک سطح مطمئن قرار داده اید، آرام دهان نوزاد را باز کنید و دارو را به سمت داخل دهان و عقب دهان و به سمت گونه نوزاد تخلیه کنید(در این کار بسیار دقت کنید.). در این قسمت از دهانه نوزاد، جوانه چشایی وجود ندارد و نوزاد متوجه طعم متفاوت دارو نخواهد شد. اگر به جای سرنگ از قاشق مدرج استفاده می کنید باید قاشق را در داخل لب پایین نوزاد قرار دهید و در حالی که دهان نوزاد را نیمه بسته نگاه می دارید قاشق را به سمت بالا ببرید تا دارو به آهستگی داخل دهان نوزاد تخلیه شود.

۲- می توانید برای اینکه نوزاد راحت تر دارو را بخورد آن را با کمی شیرخشک یا شیر مادر مخلوط کنید اما توجه داشته باشید که به هیچ وجه دارو را با یک شیشه شیر کامل مخلوط نکنید چون ممکن است کودک نتواند در یک نوبت همه شیر را بخورد و میزان دارویی که دریافت می کند کمتر از دوز تجویز شده باشد.
۳-سرنگ ها بهترین وسیله برای اندازه گیری میزان دارو و همچنین نگهداری دارو برای دفعات بعدی استفاده است.
۴- از پزشک بخواهید تا دفعات دارو دادن به نوزاد را بیشتر کند و به جای آن در هر دفعه دوز دارویی کمتری به نوزاد بدهید تا نوزاد راحت تر بتواند دارو بخورد.

۵- سعی کنید روند دارو دادن به نوزاد را سریع انجام دهید تا نوزاد اذیت نشود و دارو خوردن برایش تبدیل به تجربه آزار دهنده ای نشود.

۶- بیشتر داروهایی که برای نوزادان وجود دارد به صورت مایع است و همین دادن دارو را به نوزاد راحت تر می کند. اکثر این داروها به وسیله طعم دهنده های مصنوعی شیرین شده است تا طعم آنها نوزاد را اذیت نکند. با این حال متفاوت بودن طعم این داروها ممکن است موجب شود که نوزاد به راحتی خوردن این داروها را قبول نکند. دادن دارو به نوزاد بهتر است توسط ۲ نفر انجام شود، به این صورت که نوزاد را در یک ملحفه یا قنداق بپیچید که دست و پا نزند و در حالی که مادر یا فرد دیگری نوزاد را در بغل گرفته است، دارو توسط نفر دوم به او داده شود. فردی که نوزاد را در بغل دارد می تواند به آرامی با انگشت چانه نوزاد را به پایین بکشد تا دهانش باز شود.
۷- حین دارو دادن به آرامی برای نوزاد آواز بخوانید یا با او حرف بزنید تا احساس آرامش کند. اگرچه نوزاد متوجه معنی حرف های شما نخواهد شد اما لحن آرام شما و تن صدای شما می تواند باعث احساس امنیت و اطمینان کودک شود.

۸- برای قطره های چشمی حتما به کمک یک بزرگسال دیگر احتیاج است. در حالی که یک بزرگسال نوزاد را ثابت در بغل دارد، فرد دیگر باید به آرامی پلک پایین را به سمت پایین کشیده و اجازه دهد تا قطره بین چشم و پلک پایین بریزد. بعد از ریختن قطره چشمی مدتی سر نوزاد را به سمت عقب نگه دارید تا دارو از چشم نوزاد بیرون نریزد.

۹- برای ریختن قطره در گوش نوزاد، نوزاد را روی تخت یا یک سطح مطمئن قرار دهید به طوری که گوش مبتلای کودک به سمت بالا باشد. بعد از ریختن قطره به گوش نوزاد کمی صبر کنید تا دارو کاملا درون کانال گوش جریان پیدا کند، سپس با ملایمات قسمت غضروفی کوچکی که در جلوی کانال گوش قرار دارد را چند بار فشار دهید تا دارو به سمت داخل گوش برود و به بیرون سرریز نکند.

۱۰- دارو باید توسط سرنگ مدرج، قطره چکان یا قاشق های مخصوص دارو به نوزاد داده شود تا دوز صحیح دارو در هر وعده دارو دادن به نوزاد رعایت شود. نوزادان در ماه های ابتدایی عمر قادر به خوردن از لبه قاشق های معمولی نیستند و بیشتر چیزی که می خورند از گوشه دهانشان خارج می شود.

۱۱- اگر کودک شما در خوردن دارو یا مکمل های غذایی بدقلق است، می توانید با مشورت داروساز و در صورتی که ممنوع نباشد مکمل یا دارو را در غذا یا آبمیوه به او بدهید. در این شرایط فرزند شما بدون اینکه اصلا متوجه شود، آن را مصرف می کند.

۱۲- اگر مزه دارو احساس تهوع در کودک ایجاد می کند آن را در یخچال قرار دهید. خنکی معمولا باعث کاهش قوه چشایی می شود. اگر نباید دارو را در یخچال بگذارید قبل از دادن دارو به کودک به او مقداری یخ بدهید تا بمکد.

۱۳- هرگز قرص را بدون تجویز پزشک نشکنید و کپسول را باز نکنید زیرا اسید داخل معده یا برخی مواد غذایی می تواند باعث خنثی شدن خواص دارو شود یا طعم بدی در دهان ایجاد کند.

۱۴- برای گذاشتن شیاف، کودک را به کمر بخوابانید و پاهای او را روی سینه خم کنید و مراقب باشید کودک حرکت ناگهانی انجام ندهد. شیافی را که در یخچال نگهداری شده، از سمت صاف وارد مقعد کنید و فشار دهید تا مطمئن شوید به خوبی وارد شده و بیرون نمی افتد. برای اطمینان بیشتر، چند لحظه ای ۲ طرف باسن را به هم فشار دهید.

توصیه هایی برای خوراندن دارو به کودک بد دارو و بزرگ تر از یک سال:

۱- در این سن می توانید به کودک توضیح دهید که مصرف دارو برای بهبود حال اوست اما اصراری نداشته باشید که کودک کاملا این موضوع را درک کند. هرگز به کودک نگویید که فلان دارو شکلات یا اسمارتیز است یا فلان شربت مزه پرتقال می دهد تا به این بهانه آن را بخورد زیرا در این شرایط ممکن است کودک حتی بدون دلیل هم تقاضای خوردن دارو کند یا خودسرانه سراغ آن برود. بدون تهدید و دعوا یا پاداش باید دارو را به کودک بدهید و اگر گریه می کند صبر کنید، تا گریه اش تمام شود.

۲- اگر کودک شما در خوردن دارو یا مکمل های غذایی بدقلق است، می توانید با مشورت داروساز و در صورتی که ممنوع نباشد مکمل یا دارو را در غذا یا آبمیوه به او بدهید. در این شرایط فرزند شما بدون اینکه اصلا متوجه شود، آن را مصرف می کند.

۳- اگر مزه دارو احساس تهوع در کودک ایجاد می کند آن را در یخچال قرار دهید. خنکی معمولا باعث کاهش قوه چشایی می شود. اگر نباید دارو را در یخچال بگذارید قبل از دادن دارو به کودک به او مقداری یخ بدهید تا بمکد.

۴- با مشورت با داروساز بعد از خوردن دارو فورا به کودک یک لیوان آبمیوه بدهید تا مزه دهانش را عوض کند.

۵- در صورتی که تنها هستید و کودک جنب و جوش زیادی برای دارونخوردن دارد او را در یک ملحفه بپیچانید و در بغل بگیرید تا دارو را بخورد. این روش چندان خوشایند نیست اما به ناچار گاهی لازم است.

۶- هرگز قرص را بدون تجویز پزشک نشکنید و کپسول را باز نکنید زیرا اسید داخل معده یا برخی مواد غذایی می تواند باعث خنثی شدن خواص دارو شود یا طعم بدی در دهان ایجاد کند.

۷- برای خوراندن قرص یا کپسول، به کودک بطری آب بدهید تا برای نوشیدن آب مجبور باشد سرش را به عقب ببرد. در این شرایط قرص را راحت تر می بلعد.

۸- اگر کودک دهانش را می بندد و قفل می کند با گرفتن بینی دهانش را باز کنید.

۹- اگر بوی دارو آزارش می دهد از کودک بخواهید خود بینی اش را بگیرد، اما اگر می خواهید اسانس به دارو اضافه کنید حتما با متخصص مشورت کنید.
۱۰- در یک دفترچه میزان داروی داده شده به کودک و زمان آن و نوبت بعدی دارو را یادداشت کنید و در معرض دید قرار دهید تا اگر شما در خانه نبودید و شخص دیگری مسئول این قضیه بود آن را بداند. هرگز این کار را به خود کودک نسپارید.

۱۱- در صورتی که کودک بعد از خوردن دارو و در کمتر از ۱۰ دقیقه دچار تهوع شد، باید نیم ساعت صبر کنید و مجدد دوز مشخص دارو را به کودک بدهید. اگر مدت زمان بیشتری گذشت و مثلا کودک بعد از گذشت ۲۰ دقیقه از خوردن دارو دچار استفراغ شد، چون میزان جذب داروهای مختلف متفاوت است، بهتر است در مورد دوز دارویی که باید به کودک داد با داروساز یا پزشک صحبت کنید.

۱۲- در صورتی که فرزند شما بهبود یافته و علائمی از بیماری ندارد سرخود دارو را قبل از اتمام دوره قطع نکنید. برخی داروها از جمله آنتی بیوتیک ها را باید برای دوره ای مشخص به بیمار دارد.

۱۳- هرگز خوددرمانی نکنید و با دوز پایین داروی خود را به کودک ندهید. مصرف تعداد زیادی از داروها قبل از ۱۵ سالگی ممنوع است. مصرف داروی افراد بالغ می تواند در کودکان باعث اختلال در کارکرد سیستم ایمنی شان شود و روند درمان را کند کرده یا حتی عوارض شدیدی بر جای بگذارد.

۱۴- خودسرانه و بدون مشورت با متخصص طب سنتی به کودکان داروهای گیاهی ندهید. گرچه به نظر می رسد گیاهان دارویی در مقایسه با داروهای شیمیایی کم عارضه تر باشند، اما مصرف بسیاری از آنها در کودکان زیر ۲ سال ممنوع است. از ۶ سالگی به بعد با مشورت پزشک می توانید برای درمان یبوست از دانه های اسفرزه، برای درمان تهوع از زنجبیل و برای درمان گلودرد از علف چای استفاده کنید. زیر ۲ سال استفاده از هر نوع داروی نعناعی ممنوع است و می تواند باعث اسپاسم حنجره شود. این موضوع در مورد شکلات های نعنایی هم صدق می کند.

 لکنت زبان چیست؟

یکی از مسائل و مشکلات خاص دوران کودکی اختلال گفتاری است که از جمله شایعترین آنها می توان از  لکنت زبان نام برد.  لکنت زبان نوعی آشفتگی و اختلال در روانی گفتار است که به صورت تکرار صداها، کشش صداها، قطع روانی کلام، تکرار کلمات، تکرار کلمات، مکث بین واژه ها، ناموزنی تکلم و جایگزین کردن واژه ها به منظور جلوگیری از کشش صداها در بین کودکان و نوجوانان مشاهده میشود. اغلب کودکانی که دچار لکنت زبان هستند، می دانند که چه می خواهند بگویند و شاید بارها نیز آن را تمرین و تکرار کرده اند، ولی به راحتی و در شرایطی خاص قادر به بیان آن نمی باشند. آنان برای این که بتوانند فشار حاصله از وقفه های غیر ارادی کلامشان را کاهش دهند، دچار پریشانی و آشفتگی میشوند و سعی دارند با تلاش بسیار حرف خودشان را بزنند.

میزان شیوع  لکنت زبان چقدر است؟

لکنت زبان معمولا در دوران کودکی شروع می‌شود. شیوع لکنت زبان حدود پنج در صد جامعه می باشد. لکنت زبان در بین پسرها ۴ تا ۵  برابر دخترها است و سیر بیماری نیز در بین پسرها طولانی تر است. شروع لکنت زبان به‌طورمعمول از ۱۸ ماهگی تا ۹ سالگی است ولی دوران اوج آن حدود ۳ تا ۵ سالگی است و در زمانی که کودک به سرعت در حال یادگیری زبان است به طور تدریجی آغاز می شود.

آیا لکنت زبان زمینه ارثی یا ژنتیک دارد؟

براساس پژوهش ها، فرد مبتلا به لکنت زبان از نظر ژنتیکی با شخص سالم متفاوت است. اگر سابقه ی لکنت زبان در والدین وجود داشته باشد احتمال بروز آن پنج برابر بیشتر دیده می شود. لکنت زبان ممکن است پیشرفت و موفقیت های تحصیلی و اجتماعی فرد را تحت تاثیر قرار دهد ولی افراد موفق زیادی هم بوده اند که سابقه ی لکنت زبان داشته اند. لکنت زبان در بسیاری موارد زمینه ی ارثی دارد ولی تاثیر عوامل محیطی بر روی آن سبب بروز می شود.

علت بروز لکنت زبان چیست؟

تحقیقات مختلفی نشان می دهند که لکنت زبان بر اثر مجموعه ای از علل و عوامل به وجود می آید. از جمله وجود زمینه های ژنتیکی، آسیب های مغزی، الگوهای نامناسب محیطی، عقب ماندگی های ذهنی، اختلالات شنیداری و بحران های روحی روانی. این عوامل به تنهایی علت بروز لکنت زبان در کودک نمی باشد، ولی زمینه را برای ابتلای او به اختلال گفتاری هموار می کند. از جمله عوامل مهم بروز لکنت زبان می توان به چند علت عمده زیر اشاره کرد:

• هر گونه فشار، آسیب، ضربه و صدمه به مغز، از جمله؛ فشارها و آسیب های هنگام زایمان، نرسیدن اکسیژن به نوزاد هنگام تولد، آسیب های مغزی، صرع، بیماری های عفونی مغز که منجر به اختلال در مغز شوند میتواند منجر به بروز لکنت زبان در کودک شوند.

• هیجانات، تنش ها، ضربه های عاطفی از جمله عوامل روانی هستند که می توانند تأثیراتی منفی بر گویش و کلام بگذارند.

• گاه والدین، مربیان و اعضاء خانواده مانع از سخن گفتن عادی کودک می شوند و او را به عجولانه صحبت کردن و اشتباهات گفتاری وا میدارد. برای مثال، قطع کردن نابجای کلام کودک، انتقادهای بیش از اندازه از صحبت های کودک، اصلاح گفتار کودک (تلفظ صداها، کلمات و جملات)، کامل کردن جملات کودک، شتابزده صحبت کردن با کودک، تأکید بیش از اندازه به کودک برای تند حرف زدن، فشارهای انضباطی شدید توقعات بیش از حد توان کودک، تجربیات ناگوار زندگی واضطراب شدید مادر.

چگونه می توان به کودک مبتلا به لکنت زبان کمک نمود؟

• مواظب باشید در مواقعی که کودکتان با لکنت زبان صحبت می‌کند، دلیل این گونه صحبت کردن را از کودک نپرسید یعنی به او نگویید که «چرا این طوری صحبت می کنی؟»
• اگر فرزندتان لکنت زبان دارد باید بدانید، زمانی که عصبانی می‌شود نمی‌تواند احساسات و هیجانات خود را به صورت روشن و به درستی بیان کند در نتیجه داد می‌کشد. پس زمانی که عصبانی می‌شود، او را درک کنید، آرامش خود را حفظ کنید و از تذکر، تهدید، توهین و … استفاده نکنید.
• از کودکتان نخواهید که همیشه دقیق و درست صحبت نماید.
• کودکتان را مورد انتقاد قرار ندهید.
• کودک را تصحیح نکنید.
• وقتی کودک تمایلی به صحبت کردن ندارد او را وادار به صحبت کردن ننمایید.
• بین صحبت کردن کودک صحبت‌هایش را قطع ننمایید.
• به کودک نگویید که قبل از صحبت کردن فکر کند.
• هنگام صحبت کردن با کودکتان به آرامی با وی صحبت کنید.
• همه درخواست‌هایش را عملی نکنید.
• مواظب باشید به خاطر مشکلات گفتاری او، تسلیم خواسته‌های غیر منطقی او نشوید.
• محیطی لذت‌بخش و آرام برای صحبت کردن ایجاد کنید.
• با توجه کامل به صحبت کردن با او بپردازید. به عنوان مثال هنگام شام او را در مکالمه خانوادگی دخالت دهید.
• از روش صحبت کردن او انتقاد نکنید و به او برای صحبت کردن درست فشار نیاورید.

• هنگامی که لکنت زبان شدت می‌گیرد از او نخواهید به صحبت با دیگران بپردازد. به جای آن بگذارید کاری را که نیاز به صحبت کردن ندارد انجام دهد.
• بدون این که بی‌حوصلگی نشان دهید به دقت به حرف‌های او توجه کنید. ارتباط چشمی داشته باشید.
• از درست کردن و کامل کردن جملات او اجتناب کنید.
• هرچند که عباراتی مانند «صبر کن و نفس عمیق بکش»، «یواش‌تر» به منظور کمک به اوست اما شاید باعث شود او حساس‌تر شود. از استفاده از این عبارات بپرهیزید.
• والدین با آرام و شمرده صحبت کردن می‌توانند الگوی خوبی برای فرزندان خود باشند.
• لکنت ناگهانی زبان اغلب ناشی از یک واقعه ترسناک برای کودک است و لازم است کودک از محیط‌هایی که باعث وحشتش می‌شود دور نگهداشته شود.
• از عنوان کردن این اختلال به کودک واهمه نداشته باشید. به سوال های او در این مورد به گونه ای پاسخ دهید تا او قبول کند که اختلال در گفتار امر عادی است و همه تا حدی در زندگی به آن دچار می‌شوند.
• لکنت در همه کودکان به یک شکل نیست. در گروهی از کودکان لکنت همراه با اضطراب، فشارهای عصبی، تیک‌های جسمانی، تغییر حالات چهره و حتی گریه است و در گروهی دیگر، لکنت موجب ناتوانایی‌های شدید ارتباطی می شود.
• توجه داشته باشید که اگر فرزندتان حتی بعد از دو سالگی نمی‌تواند حروف را به خوبی تلفظ کند، به طور مثال «ر» را «ل» تلفظ می‌کند، در تلفظ حروف مشکل دارد و لکنت زبان ندارد پس این اصطلاح را برای او به کار نبرید.
• در صورت عدم بهبودی دارو برای درمان و گفتار درمانی کمک خواهد کرد. بدانید که گفتار درمانی سریعا جواب نمی دهد و نیازمند جلسات متعدد است پس زود خسته نشوید و ادامه دهید. ابتدا لازم است به فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان مراجعه نمایید تا بررسی های لازم از جمله نوار مغز انجام شود.

بیماری عصبی عضلانی چیست؟

بیماری عصبی عضلانی یا بیماری نوروماسکولار همان طور که از نام آن مشخص است شامل اختلالات رشته های عصبی و عضلات بدن می باشد.  بیماری عصبی عضلانی بر اساس مکانیسم بروز بیماری، سن بروز، نوع وراثت و سیر پیشرفت بیماری به چند نوع تقسیم می شود: ۱- بیماری عضلانی یا میوپاتی، ۲- بیماری رشته های عصبی یا نوروپاتی، ۳- بیماری محل اتصال عصب و عضله یا نوروماسکولار.

میزان شیوع بیماری عصبی عضلانی چه میزان است؟

بیش از ۱۵۰ نوع از انواع بیماری عصبی عضلانی وجود دارد که در کشور ما که بیش از ۳۰ تا ۴۰ درصد فرزندان حاصل ازدواج فامیلی هستند، شیوع این بیماری در حال افزایش است.

بیماری عضلانی یا میوپاتی چه ویژگی دارد؟

میوپاتی ها دسته ای از بیماریهای عضلانی می باشند که معمولا با ضعف در عضلات نزدیک به تنه مثل عضلات ناحیه لگن و بازو وتظاهر پیدا می کنند. میوپاتی انواع مختلفی دارد که به صورت ارثی ویا در اثر اختلال متابولیک، اختلال در غدد درون ریز، عفونتها، بیماریهای بافت همبند، مواد سمی یا ثانویه به عوامل دیگر ایجاد می شود. از معروفترین میوپاتی های ارثی دیستروفی عضلانی دوشن می باشد. گاه میوپاتی بعد از ابتلا به التهاب عضلانی ایجاد می شود که به این نوع میوپاتی التهابی یا میوزیت گفته می شود. علایم شایع بیماری میوپاتی، خستگی سریع تر نسبت به افراد طبیعی، ضعف و آتروفی عضلانی، دفورمیتی یا تغییر شکل در اندام و ستون فقرات و درد و گرفتگی های عضلانی می باشند.

بیماری رشته های عصبی یا نوروپاتی چیست؟

سیستم اعصاب محیطی شامل رشته های عصبی حسی و حرکتی هستند که حس اندام ها را به سیستم اعصاب مرکزی شامل مغز و نخاع می رسانند و دستورات حرکتی مغز و نخاع را به کل بدن می رسانند. نوروپاتی یعنی آسیب و ضایعه در سیستم اعصاب محیطی بدن که با علایم ضعف اندام، بی حسی یا درد در دست یا پا ظاهر می شود. نوروپاتی علل مختلفی مانند آسیب ضربه ای یا تروما، عفونت ها، بیماری های متابولیک و بیماری های ژنتیک دارد. شایع ترین بیماری نوروپاتی اکتسابی بیماری گیلن باره است. دو نوع شایع نورپاتی ارثی شامل بیماری اس ام ای SMA  و بیماری شارکو ماری توث می باشد. علایم عمده نوروپاتی، ضعف عضلانی پیشرونده در عضلات تحتانی پاها، اختلال و مشکلات خفیف تا متوسط حسی، کاهش یا از دست دادن رفلکس های وتری اندام تحتانی و افزایش گودی کف پاها هستند.

بیماری محل اتصال عصب و عضله یا نوروماسکولار چه نوع از بیماری عصبی عضلانی است؟

بعضی از انواع بیماری‌ عصبی عضلانی به علت اختلال در ناحیه تماس عصبی ماهیچه‌ای ایجاد می‌شوند. کاهش میزان استیل کولین به علت اشکال در آزاد کردن آن، اختلال در ساختمان طبیعی چین‌های پس سیناپسی و یا اشکال در گیرنده‌های استیل کولین از جمله عوامل ایجاد بیماری‌های مریوط به ناحیه تماس عصبی عضلانی محسوب می‌شوند. بیماری‌ میاستنی گراویس به دلیل اختلال در ناحیه تماس عصبی عضلانی ایجاد می‌شوند.ضعف عضلانی و خستگی زودرس در عضلات اسکلتی از علایم مهم این بیماری‌ می باشد.

تشخیص بیماری عصبی عضلانی چگونه است؟

فلوشیپ نوروماسکولار  بعد از اخذ شرح حال بیماری و معاینه دقیق بیمار نیاز دارد تا میزان سطح آزمایشگاهی آنزیمهای عضلانی را بداند.سپس از الکترومیوگرافی ( نوار عصب-عضله) برای تشخیص محل اصلی بیماری (رشته های عصبی حرکتی یا عضلات) استفاده می کند. در نهایت برای تشخیص قطعی بیماریهایی که منشأ آنها عضلات بدن هستند، بیوپسی عضله انجام می دهد و با مشاهده پاتولوژی عضله تشخیص قطعی را گزارش می نماید. البته گاه برای انواع ارثی بیماری عصبی عضلانی، بررسی ژنتیک برای تشخیص قطعی بیماری ضروری است.