تشنج در کودکان
علت تشنج در کودکان چیست؟
وقتی به هر علتی افزایش ناگهانی در انرژی الکتریکی سلول های خاکستری مغز اتفاق بیفتد، تشنج در کودکان رخ می دهد. گاه تشنج در کودکان به علت زمینه اختلال قبلی در کانال های یونی سلول های مغزی اتفاق می افتد که به این بیماری صرع گفته می شود. اگر زمینه بیماری صرع در مغز کودک وجود نداشته باشد، علت تشنج در کودکان ناشی از عواملی مانند تب، ضربه به سر، عفونت مغزی، تومور مغزی، سکته مغزی، اختلال الکترولیتی مانند کاهش قند و کلسیم خون می باشد.
انواع تشنج در کودکان را می دانید؟
بیماری صرع: در بیماری صرع تمام یا قسمتی از مغز کار خود را به خوبی انجام نمی‌دهد و به جرقه یا طوفان الکتریکی در مغز تشبیه می شود. وقتی تشنج در کودکان بدون علت خاص (تب، مننژیت، افت قند خون، کاهش کلسیم خون، ضربه به سر، تومور مغزی و عفونت مغزی) بروز کند و دو بار یا بیشتر تکرار شود، به آن صرع گفته می شود. پس بروز یک حمله تشنج بدون علت خاص صرع نمی باشد و حداقل دو حمله لازم است تا بگوییم کودک بیماری صرع دارد.
بیماری تب و تشنج: وقتی کودک در محدوده سنی یک ماه تا ۷ سال به هر علتی دچار تب شده میزان تب نیز بیشتر از ۳۸ درجه سانتی گراد باشد و بعلت تب دچار تشنج می شود، درصورتی که عفونت مغزی مانند مننژیت نداشته باشد، میزان قند، کلسیم و الکترولیتهای خونی طبیعی باشد و سابقه تشنج بدون تب یا تشنج نوزادی نداشته باشد، به این حالت بیماری تب و تشنج گفته می شود.
اشتباهات تشخیصی تشنج در کودکان چه هستند؟
گاه حملاتی مشابه تشنج در کودکان اتفاق می افتد که به اشتباه به عنوان تشنج تشخیص داده می شود. از جمله این حملات که به هیچ وجه تشنج نیستند عبارت است از:
ریسه رفتن، ریسه رفتن در کودکان تشنج نبوده و بیشتر به علت کمبود آهن بدن بوده و به دو شکل دیده می‌شود بطوریکه در نوع اول آن که شایعتر است، وقتی وسیله ای مانند اسباب بازی که در دست کودک بوده را از او می گیریم بعد از گریه شدید تنفس کودک قطع و دور لب او سیاه می شود. نوع دوم بعد از ضربه به سر کودک شدیداً گریه کرده و تنفس او قطع می شود که همراه با رنگ پریدگی کودک است.
پرش شبانه شیرخواران، وقتی کودک در هر سنی بخصوص در سنین شیرخوارگی در ابتدای خواب حمله های ناگهانی بصورت خم شدن دست ها و بازوها را داشته باشد و این حملات با بیدارکردن کودک خاتمه پیدا بکند، به آن پرش های شبانه شیرخواران گفته می شود.
آپنه شیرخواران، در شیرخواران نارس گاه وقفه در تنفس به مدت ۳ تا ۶ ثانیه بروز می کند که بعد از این حمله ۱۰ تا ۱۵ ثانیه تنفش تند حادث می شود که آپنه نامیده می شود.
لرزش اندام شیرخواران، در شیرخواران و نوزادانی که اشکال در اکسیژن رسانی به مغز حین تولد داشته اند یا از مادر معاتاد به مواد مخدر به دنیا آمده اند، گاه حین تماس بدنی والدین و یا بعد از سر و صدای محیط دچار لرزش اندام می شوند که جیترینس نامیده می شود.
لرزش سر شیرخواران، لرزش سر شیرخواران بصورت حمله های خم و راست شدن سر ظاهر می شود که در حد ثانیه ای طول می کشد و در بعضی موارد با باز شدن بازوها همراه است.اغلب والدین این حملات را به گونه ای توضیح می دهند که انگار در یک لحظه یخ به پشت کودک گذاشته اند.گاه این حملات روزی ده تا صد بار اتفاق می افتد.دراین حملات هیچگاه هوشیاری کودک مشکل پیدا نمی کند.
تشخیص تشنج در کودکان چگونه است؟
هر کودک مبتلا به تشنج باید توسط فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان معاینه شود. در معاینه اولیه شرح حال دوران بارداری و زایمان، سیر تکامل کودک و سابقه خانوادگی جهت تعیین دلایل فامیلی و حین بارداری کسب می شود. نمونه خون جهت بررسی میزان قند، کلسیم و منیزیم بررسی می شود. سایر روش های تشخیصی از جمله نوار مغز و تصویر برداری مغزی نیز طبق صلاحدید پزشک اعصاب کودکان انجام خواهد شد.
درمان تشنج در کودکان چیست؟
اگر تشنج در کودکان به علت خاص مانند (تب، مننژیت، افت قند خون، کاهش کلسیم خون، ضربه به سر، تومور مغزی و غیره) باشد، درمان تشنج با رفع و معالجه علت اولیه می باشد. در تشنج بدون علت اولیه که دو بار یا بیشتر اتفاق بیافتد، برخورد درمانی همانند بیماری صرع بوده که همه انواع صرع باید تحت درمان قرار گیرند. اصلی‌ترین درمان اختلال صرع دارویی است اما چنانچه علت زمینه‌ای وجود داشته باشد اول باید آن را بررسی کنیم. درمان صرع طولانی‌مدت، مداوم و منظم است. حداقل دو سال از آخرین حمله تشنج صرعی درمان ادامه می یابد و در برخی موارد با تشخیص پزشک اعصاب کودکان نیاز است که مدتهای طولانی تری یا حتی مادام العمر بیمار دارو استفاده نماید.
دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار
