تفاوت تشنج و صرع چیست؟

وقتی به هر علتی افزایش ناگهانی در انرژی الکتریکی سلول های خاکستری مغز اتفاق بیفتد، تشنج در کودکان رخ می دهد. گاه تشنج در کودکان به علت زمینه اختلال قبلی در کانال های یونی سلول های مغزی اتفاق می افتد که به این بیماری صرع گفته می شود. اگر زمینه بیماری صرع در مغز کودک وجود نداشته باشد، علت تشنج در کودکان ناشی از عواملی مانند تب، ضربه به سر، عفونت مغزی، تومور مغزی، سکته مغزی، اختلال الکترولیتی مانند کاهش قند و کلسیم خون می باشد. تعریف دقیق از بیماری صرع اینکه وقتی تشنج در کودکان بدون علت خاص (تب، مننژیت، افت قند خون، کاهش کلسیم خون، ضربه به سر، تومور مغزی و عفونت مغزی) بروز کند و دو بار یا بیشتر تکرار شود، به آن صرع گفته می شود. پس بروز یک حمله تشنج بدون علت خاص صرع نمی باشد و حداقل دو حمله لازم است تا بگوییم کودک بیماری صرع دارد.

انواع صرع کودکان را می دانید؟

در شرح انواع صرع کودکان انواع شایع شامل صرع بزرگ یا گراند مال، صرع کوچک آبسانس یا پتی مال  و صرع خوش خیم رولاندیک می باشند.

صرع بزرگ یا گراندمال؛ در میان انواع صرع در کودکان، صرع بزرگ یا تشنج ژنرالیزه تونیک- کلونیک شایع ترین نوع بیماری صرع در کودکان می باشد. صرع بزرگ زمانی رخ می‌دهد که اختلالات الکتریکی سلول های عصبی در تمام قشر مغز ظاهر شود و بیمار دچار کاهش ناگهانی هوشیاری، انحراف چشم ها به بالا یا طرفین و بعد از آن انقباضات اندام‌های فوقانی و تحتانی و گاه حرکات لرزشی اندام ها می شود. طی فاز انقباضات عضلانی صرع بزرگ خروج کف از دهان و بی اختیاری ادراری هم گاه اتفاق می افتد. حمله صرع بزرگ حداقل ۲ تا ۳ دقیقه طول می‌کشد هر چند ممکن است طولانی‌تر شده که حملات طولانی تر از ۱۵ دقیقه می‌تواند منجر به ضایعات مغزی شود. در صرع بزرگ بعد از حمله تشنج بیمار برای مدتی گیج و منگ است و نمی‌تواند اطرافیان را شناسایی کند و گاه دچار استفراغ و سرگیجه  می شود. بیمار معمولاً بعد از چند دقیقه بهبود می‌یابد ولی این زمان به ویژه در افرادی که علت صرع آنها ضایعات داخل مغزی است طولانی‌تر است و ممکن است چند ساعت یا چند روز طول بکشد.

صرع کوچک یا تشنج ابسنس یا پتی مال؛  صرع کوچک آبسانس یکی از موارد شایع از انواع صرع کودکان سنین پیش دبستانی است. صرع کوچک آبسانس با از دست رفتن گذرای هوشیاری به صورت حملات خیرگی تشخیص داده می‌شود، با این تفاوت که از دست رفتن گذرای هوشیاری معمولا کوتاه (۵ تا ۱۵ ثانیه) است. در صرع کوچک حمله شروع سریعی نیز دارد، تا آنجا که فرد را از ادامه فعالیت‌ باز می‌دارد. حملات تشنج ابسنس ممکن است تا ۲۰۰ بار در روز رخ دهند. تشنج ابسنس معمولا در دوران کودکی تظاهر می‌کند. بیشترین موارد آن در سنین ۵ تا ۷ سالگی تشخیص داده می‌شود، اما برخی از آنها هم در نوجوانی تظاهر می‌کنند. حدود ۷۰ درصد از مبتلایان صرع ابسنس دختر هستند. بیماران دچار تشنج ابسنس کودکی معمولا با افزایش سن یا با درمان بهبود می‌یابند، هرچند به ندرت ممکن است در یک بیمار با رسیدن به سن نوجوانی یا بلوغ به تشنج از نوع تشنج بزرگ یا ژنرالیزه تونیک- کلونیک تبدیل شوند.

صرع خوش خیم رولاندیک؛ در میان انواع صرع کودکان، صرع رولاندیک بیماری خوش خیم و با پیش آگهی بسیار خوب می باشد که ۱۵ درصد موارد صرع در کودکان را شامل می شود. شایع ترین سن مبتلایان صرع رولاندیک در سن ۶ تا ۱۰ سال بوده که به علت اشکالات ناحیه رولاندیک مغز که مسوول کنترل عضلات صورت می باشد بروز می کند. اغلب زمان بروز صرع رولاندیک در خواب است و علایم صرع رولاندیک نیز به صورت جمع شدن صورت و گونه‌ها، احساس سوزش، خارشی، بی‌حسی، حسی غیری روی  صورت و زبان، مشکلات در  صحبت کردن و تراوش بزاق از دهان به علّت عدم کنترل عضلات صورت اتفاق می افتد.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار