مرکز نوار مغز کودکان
نوار مغز کودکان چیست؟
نوار مغز ثبت فعالیت های الکتریکی نورون های مغز انسان از روی پوست سر می باشد. نوار مغز یک روش تشخیصی است که برای ارزیابی تشنج، سردرد، سرگیجه، میگرن، اختلال هوشیاری، ضربه به سر و هر حالتی که باعث اختلال مغزی شود بکار می رود. مهمترین کاربرد نوار مغزی برای تشخیص و پیگیری بیماری صرع کودکان است.
در یک مرکز نوار مغز کودکان، چگونه امواج مغزی ثبت می شود؟
برای ثبت امواج الکتریکی مغز از دستگاه نوار مغز استفاده می شود که انواع ۸، ۱۶ و ۳۲ کاناله آن وجود دارد. سپس الکترودهایی بر روی پوست سر بیمار نصب می شود و این الکترودها که از صفحات کوچک فلزی تشکیل شده و به سیم‌های باریکی متصل هستند. این الکترودها شارژهای الکتریکی کوچکی را که در اثر فعالیت سلول‌های مغزی تشکیل می‌شوند، آشکار می‌کنند. این شارژهای الکتریکی توسط دستگاه تقویت شده و سپس به صورت منحنی‌هایی روی صفحه نمایشگر یا روی نوارهای کاغذی به نمایش در می‌آیند.
چه شرایطی برای مراجعه به مرکز نوار مغز کودکان لازم است؟
عدم قطع داروی ضد صرع؛ قطع ناگهانی داروهای ضد تشنج بسیار خطرناک می باشد. گاه با قطع سریع داروی ضد صرع، حمله طولانی و شدید تشنج اتفاق می افتد.
بیماری تب دار و امواج غیرطبیعی در نوار مغز کودکان؛ به همین دلیل اغلب زمان نوار مغز را بعد از مرحله حاد بیماری تب دار یا سرماخوردگی در نظر می گیرند.
کودک را خسته و کم خواب نگهدارید؛ خستگی و کم خوابی باعث می شود کیفیت بررسی نوار مغز کودکان بهتر شود و کودک نیاز کمتری به مصرف داروی خواب آور دارد و زودتر به خواب می رود و هم اینکه در کم خوابی نوار مغز موج های غیر طبیعی مغزی را بهتر نشان می دهد.
بهتر است کودک حین انجام نوار مغز خواب باشد؛ در صورت عدم کنترل حرکات بدن یا حرکات چشم کودک، نوار مغز کودکان دچار مشکل می شود. بنابراین در کودکانی که نمی توانند حرکات خود را کنترل نمایند باید در خواب از آنها نوار مغز گرفت، به همین دلیل با تجویز پزشک اعصاب کودکان از داروی خواب آور استفاده می شود.
برای کمک به خوابیدن کودک از داروی خواب آور استفاده می شود؛ برای آرامش و خوابیدن کودک از داروئی بی ضرر به نام کلرال هیدرات استفاده می شود که بر اساس سن و وزن کودک در واحد نوار مغز کودکان در اختیارتان قرار می گیرد.
سکوت و آرامش در حین گرفتن نوار مغز کودکان مهم است؛ ایجاد هر گونه صداهای بلند و زنگ موبایل ممکن است باعث ایجاد پارازیت در نوار مغز گردد.
آیا برای انجام نوار مغز کودکان آمادگی و شرایط خاصی لازم است؟
در بسیاری از موارد برای انجام نوار مغز نیازی به آمادگی خاصی نمی باشد فقط روز قبل باید کودک را استحمام نمائید. گاهی پزشک اعصاب کودکان توصیه می کند که کودک چند ساعت نخوابد و در شرایط کم خوابی برای انجام تست مراجعه کند. این حالت باعث می گردد که اختلال به طور واضح تری در نوار مغز خود را نشان دهد.
اقدامات لازم پس از گرفتن نوار مغز چیست؟
نوار مغز هیچ گونه عارضه ای شامل اشعه ندارد و پس از پایان کار ثبت نوار مغز الکترودها از سر کودک جدا شده و خمیر مخصوص با آب شسته و پاک می شود. اگر برای انجام آزمایش داروی خواب‌آور به کودک داده شد، ممکن است نیاز باشد که کودک تا رفع اثر دارو استراحت نماید. ممکن است پوست کودک در محل اتصال الکترودها کمی قرمز یا ملتهب شود که پس از چند ساعت کاملا برطرف خواهد شد.
در مرکز نوار مغز کودکان نتیجه چگونه تفسیر می شود؟
تفسیر نوار مغز در کودکان کار مشکلی است و تنها از عهده متخصص بیماری‌های مغز و اعصاب کودکان برمی‌آید. الگوی امواجی که ثبت می شود در حالات مختلف با یکدیگر متفاوت است. به طور مثال، دامنه و ارتفاع امواج الکتریکی در حالت خواب با حالت بیداری متفاوت است.
در ضمن در صورت بروز تشنج، برحسب نوع آن، امواج خاصی به نام امواج سوزنی بر روی نوار مغز ظاهر می‌شوند که از روی فرکانس و دامنه آنها می‌توان تا حدودی نوع تشنج را مشخص کرد. البته گاهی برای بعضی از انواع خاص بیماری صرع کودکان مانند صرع کوچک آبسانس لازم است با تحریک بیمار به وسیله انجام تنفسهای عمیق یا با تجویز برخی داروها و مواد خاص، بروز فعالیت‌های غیرعادی در مغز را تحریک می‌کنند تا با شناسایی و ثبت امواج الکتریکی غیرعادی حاصل از آن، نوع تشنج و بیماری زمینه‌ای فرد را تشخیص دهند.
آیا انجام نوار مغز برای انسان خطر دارد؟
انجام نوار مغز، کاملاً ایمن بوده و فقط گاهی در افراد مبتلا به صرع در اثر تحریک مغز (مثلاً در اثر نور درخشان و چشمک زن و یا تنفسهای عمیق و سریع) می تواند باعث تشنج شود.
دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار
