پرخاشگری در کودکان اغلب به عنوان یک تظاهر از عصبانیت، حسادت و ناکامی دیده می شود. تعداد خاصی از رفتارهای پرخاشگرانه و یا آمرانه مثل زدن، گاز گرفتن و کشیدن مو اغلب به عنوان یک جزء طبیعی از تکامل محسوب می شود. ناکامی و تحریک پذیری به دلیل خستگی و تغییرات خلقی بین نوپایان در حدود ۱۵ ماهگی بوجود می آید. در همین سن است که نوپایان محدودیت های بیانی و فیزیکی مثل محدودیت کلام و کند بودن حرکات را تجربه می کنند و این مساله حس ناکامی و تحریک پذیری را در آنها بیدار کرده و به صورت زدن، گاز گرفتن، قشقرق راه انداختن و سایر رفتارهای پرخاشگرانه بروز می کند.
قشقرق
بروز ناگهانی خشم است که طی آن کودک یک بروز ناگهانی گریه، فریاد زدن و تکان دادن دست ها و پاها را تجربه کرده و ممکن است با زدن، گاز گرفتن یا نیشگون گرفتن همراه باشد. قشقرق معمولا حدود ۱۵ الی ۱۸ ماهگی شروع می شود و تا حدود ۴ سالگی ادامه می یابد. با این حال در ۲ سالگی شایع تر است و به همین دلیل به آن لقب دوساله های وحشتناک داده اند. تداوم قشقرق تحت تاثیر واکنش والدین است.
توصیه به والدین برای تبدیل دو ساله های وحشتناک به فوق العاده
برای تبدیل دو ساله های وحشتناک به دو ساله های فوق العاده ، باید به والدین توصیه کرد تا نکات ذیل را رعایت کنند:
۱ – تا جایی که ممکن است خونسرد باقی بمانید. داد زدن، فریاد کردن یا زدن کودک مشکل کودک را حل نمی کند؛ تنها باعث بدتر شدن قشقرق می شود.
۲ – در صورت امکان به رفتار کودک بی توجهی کنید؛ اینکار خصوصا وقتی موثر است که قشقرق راه انداختن تظاهری از رفتار جلب توجه کودک باشد.
۳ – کودک را کنترل کرده و به یک مکان امن ببرید؛ کودکانی که هنگام قشقرق به خود و دیگران آسیب می زنند باید محکم نگه داشته شده و با آنها صحبت شود تا زمانی که آرام شوند. اگر کودک در یک مکان عمومی است، می توان او را به یک مکان خصوصی تر مثل اتومبیل یا اتاق دیگر برد.
۴ – با تغییر توجه کودک به یک وسیله یا کار دیگر حواس او را پرت کنید.
۵ – پس از آرام شدن کودک، والدین باید این کارها را هم انجام دهند.
۶ – در مورد رفتار کودک با او صحبت کنید و به او بگویید که چه اتفاقی افتاده و کودک را تشویق کنید که احساسات خود را بیان کند.
۷ – به کودک توضیح دهید که قشقرق راه انداختن سبب بدست آوردن خواسته او نخواهد شد.
۸ – هیچ گاه برای آرام کردن کودک از یک قشقرق به او جایزه ندهید و او را تشویق نکنید.
رفتارهای طبیعی در برابر رفتارهای پرخاشگرانه مشکل ساز
رفتارهای پرخاشگرانه و قشقرق وقتی مشکل ساز هستند که شدت و تواتر آنها افزایش یابد، مثل مواردی که کودک طی روز چندین بار قشقرق راه بیندازد، و هر بار بین ۳۰ الی ۶۰ دقیقه طول بکشد یا وقتی که این رفتارها سبب شکسته شدن حقوق اولیه و قوانین اجتماعی شود. پرخاشگری های شدید نظیر آزار رساندن و رفتارهای خصمانه که طی زمان ادامه می یابند باعث افزایش خطر بزهکاری در مراحل بعدی زندگی می شوند.
بیماری هایی که به صورت اختلالات رفتاری تظاهر می کنند عبارتند از: ناتوانی هوشی زمینه ای، بیماری های طیف اوتیسم، تاخیر گفتار، خانواده های نابسامان و والدگری ناموثر. اگر رفتار پرخاشگرانه دایمی بوده و بیشتر از ۶ ماه باقی بماند، باید والدین جهت مشاوره و ویزیت حرفه ای به یک فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان و یا روانپزشک و یا روانشناس ارجاع داده شوند.
