دور سر کوچک چیست؟

دور سر کوچک، یا میکروسفالی یعنی کوچک بودن اندازه سر در کودکان. در میکروسفالی مغز به اندازه کافی رشد نمی کند. دور سر کوچک یک بیماری نیست، اما یکی از علائم مهم ابتلا به بیماری‌های دیگر است.

علت میکروسفالی چه هستند؟

میکروسفالی علت های متعددی دارد که شامل عوامل ارثی و محیطی میشوند.

درصورت بروز نقص در یک نوع ژنی که در رشد و تحول سلول‌های عصبی نقش اساسی دارد، میکروسفالی ایجاد می شود.

بالا بودن سطح فنیل آلانین در مادری که به صورت مغلوب، ژن ابتلا به بیماری فنیل کتونوری را دارا است و علامت دیگری از این بیماری ندارد؛ موجب بروز میکروسفالی در جنین می شود که ابتلا به این بیماری همراه با عقب ماندگی ذهنی است.

عوامل دیگری مانند تماس جنین با اشعه ایکس، داروهای مورد استفاده مادر مانند کورتون و عفونتهای ویروسی مادر همچون آبله مرغان و سرخک می تواند موجب بروز میکروسفالی در نوزاد شود.

دور سر کوچک چه عوارضی در کودک ایجاد می کند؟

دور سر کوچک می‌تواند باعث ناتوانی وسیع گفتاری و حرکتی شود. کودکان مبتلا به دور سر کوچک بیشتر در معرض ابتلا به بیماری‌های عصبی دیگر مانند صرع، فلج مغزی، عقب ماندگی ذهنی و ناتوانی های بینایی و شنوایی قرار می گیرند. در بررسی های دانشمندان آمده است که حدود ۴۵ درصد کودکان مبتلا به میکروسفالی دچار صرع، حدود ۲۰ درصد آنها دچار فلج مغزی و حدود ۵۰ درصد این بیماران دچار عقب ماندگی ذهنی هستند.

تشخیص، درمان و پیشگیری میکروسفالی چیست؟

بیماری دور سر کوچک با معاینه کودک توسط فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان تشخیص می شود. برای تشخیص نهایی این بیماری اقدامات دیگری مانند ام آر آی مغزی و بررسی آزمایشگاهی لازم است. در صورتی که علت اصلی و زمینه ای دور سر کوچک تشخیص داده شود، درمان آن با درمان علت زمینه ای بیماری می باشد.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار

گیلن باره چه بیماری می تواند باشد؟

در بیماری گیلن باره سیستم ایمنی بدن به اعصاب حمله می‌کند که باعث ضعف بدن و مشکلات حسی می‌شود.

سوزش و حالت خواب رفتگی ناگهانی در پا و انتقال این حس در نقاط مختلف بدن یکی از علایم بارز این بیماری است که ممکن است با بی حسی در پا و همراه با ضعف عضلانی بدن رخ دهد.

بیماری گیلن باره بیشتر در سنین ۳۰ تا ۴۰ سالگی دیده شده است، ولی ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد

این بیماری مزمن نیست و با یک دوره دارویی قابل درمان است که در صورت درمان نشدن به موقع ممکن است مشکل تنفسی ایجاد کرده و بدن را بسیار ضعیف کند.

علل بیماری گیلن باره

علت این بیماری هنوز به روشنی مشخص نیست، ولی معمولا بعد از یک عفونت ویروسی مانند سرماخوردگی و یا آنفلوانزا اتفاق می افتد.

دلیلش می‌تواند این باشد که سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با عفونت به شدت تلاش می‌کند و ممکن است که در این میان به صورت اشتباهی به سلول‌های عصبی خودی حمله کند.

همچنین بعد از عفونت یک باکتری به نام کامپیلوباکتر هم ممکن است بروز نماید. عفونت با کامپیلوباکتر ممکن است بعد از خوردن آب آلوده یا غذای نپخته (مخصوصا مرغ  و ماهی و…) رخ دهد.

بعضی موارد ممکن است علایم گیلن باره بعد از اعمال جراحی اتفاق بیفتد.

گاهی هم هیچ گونه عامل شناخته شده ای وجود ندارد، اما در همه موارد ذکر شده به طور حتم اختلال در عملکرد سیستم ایمنی بدن وجود دارد.

گاهی اوقات ضعف آن قدر شدید است که بیمار اصلا قادر به راه رفتن نیست و همچنین ممکن است به فلجی کامل بدن منجر شود.

علایم بیماری گیلن باره

نشانه های گیلن باره معمولا با بی حسی و ضعف در پاها شروع می شود (ممکن است شما احساس گزگز شدن داشته باشید).

نشانه ها اغلب در عرض مدت کمی حدود چند روز یا چند هفته به قسمت های بالایی بدن کشیده می شود و بازوها و اندام فوقانی ضعیف و بی حس می شوند.

گاهی اوقات ضعف آن قدر شدید است که بیمار اصلا قادر به راه رفتن نیست و همچنین ممکن است به فلجی کامل بدن منجر شود.

همچنین ممکن است بیمار در نفس کشیدن دچار مشکل شود.

تشخیص گیلن باره

پزشک با دیدن علائمی مثل ضعف یا مورمور شدن پاها به بیماری گیلن باره شک می‌کند.

بعد از آن آزمایشاتی مانند گرفتن مایع مغزی نخاعی از قمست پشت انجام خواهد داد.

دو آزمایش دیگر هم انجام می‌شود که شامل بررسی الکترونیکی عضله و آزمایش سرعت هدایت عصب است. این آزمایش‌ها برای بررسی نحوه ارسال پیغام از طریق اعصاب به دست‌ها و پاها انجام می‌شوند.

درمان بیماری گیلن باره

گلین باره درمان قطعی ندارد، اما راه هایی وجود دارد که علائم را بهبود می بخشد :

الف) ایمنوگلوبولین درمانی: این دارو از جنس پروتئین است و از سیستم ایمنی در برابر حملات آنتی بادی های مهاجم محافظت می کند.

ب) پلاسما فرزیس: دستگاهی به بدن شما وصل می شود که خون به درون آن کشیده می شود و آنتی بادی های حمله کننده به اعصاب بدینوسیله از خون جدا می شوند. این آنتی بادی ها، پروتئین هایی هستند که در خون وجود دارند و باعث حمله به سیستم ایمنی بدن می شوند.

بیمار مبتلا به سندروم گیلن باره نیاز دارد که چند روز تا چند هفته در بیمارستان بماند. زمان بستری ماندن در بیمارستان به شدت بیماری و مقدار مراقبت‌هایی که بیمار احتیاج دارد، بستگی دارد.

در موارد پیشرفته بیماری ممکن است فرد قادر به خوردن از راه دهان نباشد که برای او لوله بینی – معدی می گذارند و از طریق لوله به او غذا داده می شود.

رژیم غذایی بیمار باید پرکالری و پر پروتئین باشد تا قدرت عضلاتی او حفظ و بازسازی شود.

ممکن است غذا با حجم کم و در دفعات زیاد برای بیمار تجویز شود.

در زمان بستری بودن در بیمارستان، اگر ضعف عضلات تنفسی موجب اختلال تنفس در فرد شود، ممکن است به دستگاه تنفس مصنوعی نیاز پیدا کند.

ممکن است برای کمک به حفظ قدرت و انعطاف پذیری عضلات، فیزیوتراپی برای فرد انجام شود.

روند بیماری گیلن باره

این بیماری سه مرحله حاد، نقاهت و بهبودی دارد.

معمولا افراد مبتلا به گیلن باره بهبود می یابند، اما ممکن است زمان زیادی طول بکشد.

در اکثر افراد، ضعف در طی ۲ تا ۳ هفته بدتر شده و سپس شروع به بهتر شدن می کند و بعد از مدتی به طور کامل از بین می رود. اگرچه بهبودی کامل ممکن است تا دو سال طول بکشد.

بعضی افراد تا ماه ها ضعف دارند و در موارد کمی، این ضعف تا سال ها باقی می ماند، بعضی دیگر هم هرگز قدرت عضلاتشان بر نمی گردد.

گاهی اوقات این بیماری بعد از اولین حمله دوباره عود می کند.

بعضی وقت‌ها بیمار نیاز دارد که مدتی با صندلی چرخ‌دار یا با کمک عصا راه برود تا این که دوباره عضلاتش قوی شده و بتواند به راحتی و بدون نیاز به کمک، قدم بردارد.

فیزیوتراپی می‌تواند در قوی شدن عضلات و یادگیری دوباره راه رفتن و حرکت دادن ماهیچه‌های بدن به بیمار کمک کند. فیزیوتراپیست برنامه‌ای برای تمرین و ورزش به شخص بیمار آموزش می‌دهد تا در به دست آوردن دوباره سلامتی به او کمک کند.

کودکی که دوره درمان سندروم گیلن باره را می‌گذراند، ممکن است احساس غمگینی، عصبانیت، بیهودگی یا همه این‌ها را داشته باشد. مشورت با یک درمانگر یا مشاور می‌تواند در کنترل احساسات و خشم‌های روحی به کودک کمک کند. خانواده و دوستان هم می‌توانند با حمایت و درک کودک بیمار به او کمک کرده و اسباب خوشحالی او را فراهم کنند تا این که به بهبودی کامل برسد.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار

داستان عبرت آموز یک بیمار: یک روز گرم تابستانی در درمانگاه بیمارستان بهرامی نشسته بودم که پدری با پسر شش ساله اش برای مشاوره آمده بودند.پدر که بسیار مضطرب بود شروع به صحبت کرد و گفت که پسرش در مدرسه حین نوشتن دیکته کلماتی را جا می اندازد.پدر ادامه داد که معلم بارها موضوع را به آنها گفته است ولی علیرغم گرفتن معلم خصوصی باز هم این مشکل وجود دارد.همچنین معلم حملات خیره شدن پسر را در مدرسه گزارش داده است.آری این پسر داستان ما مبتلا به تشنج کوچک بوده است که بعد از درمان بهبود یافته و اکنون می تواند دیکته را صحیح بنویسد.

تشنج کوچک چیست؟

به حملات چند ثانیه ای خیره شدن تشنج کوچک گفته می شود.تشنج کوچک روزی چندین نوبت تکرار می شود و گاه علاوه بر خیره شدن چشم ها، لرزش پلک فوقانی، لیسیدن لبها و بازی با لباس هم در آن اتفاق می افتد.

کودکان در چه سن و جنس بیشتر به تشنج کوچک مبتلا می شوند؟

بیشتر کودکان پسر و در محدوده سنی پنج تا هشت سال به این بیماری مبتلا می شوند.

چه هنگام باید نگران بروز تشنج کوچک در فرزند عزیزتان باشید؟

معمولا کودکان در سنین مدرسه به این بیماری مبتلا می شوند پس معلم کودک بیشتر می تواند در مدتی که کودک در کلاس به او نگاه می کند، این حملات کوتاه مدت را کشف نماید.اگر معلم کودک حمله های خیرگی و یا مشکل جا انداختن کلمات را در دیکته کودک گزارش نماید حتما باید به تشنج کوچک شک نمایید.

اگر کودک مبتلا به این بیماری تشخیص داده شود چه اقدامات تشخیصی لازم است؟

کودک مبتلا بهاین بیماری لازم است توسط فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان ویزیت و معاینه شود.پزشک اعصاب کودکان با انجام نوار مغز با شرایط خاص این بیماری را تشخیص می دهد.

شرایط خاص برای تشخیص این بیماری حین نوار مغز چیست؟

برای تشخیص نمای خاص این بیماری در نوار مغز، کودک باید چند دقیقه تند تند نفس بکشد تا امواج تشنج کوچک در نوار مغز نمایان شوند.

درمان تشنج کوچک و آینده آن چگونه است؟

این بیماری با داروهای مخصوص ضد تشنج درمان می شود و بعد از درمان آینده این بیماری خوب است.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار

تومور مغزی

داستان یک بیمار :

یک روز سرد زمستانی وقتی تازه به بیمارستان کودکان بهرامی آمده بودم، مادر و پسری آمده بودند که مادر از سردرد شدید پسرش شکایت داشت. داستان این پسر ما اینطوری بود که از سه ماه قبل سردرد شدید در پشت سرش داشت و این سردرد بیشتر صبح ها بعد از بیدارشدن اتفاق می افتاد. نکته جالب این بود که بعد از سردرد استفراغ داشت و با استفراغ سردردش بهتر می شد. او را معاینه کردم و در معاینه علایم افزایش فشار مغزی داشت. پسر را بستری کرده و درخواست ام آر آی مغزی دادم که در تصاویر مغزی او تومور مغز تشخیص داده شد.

تومور مغزی در کودکان چیست؟

تومور مغز یعنی رشد سلولهای اضافی بصورت یک توده غیرطبیعی در مغز که امکان دارد خوش خیم یا بدخیم باشد.

علایم تومور مغزی در کودکان چگونه است؟

مهمترین علامت تومور مغز، سردرد است.در بیشتر موارد سردرد به گونه ای است که بیمار برای اولین بار آن را تجربه می کند و کیفیت آن با سردردهای معمول متفاوت است. علایم دیگر تومور مغز در کودکان شامل استفراغ مداوم،دوبینی و تاری دید، اختلال در راه رفتن یا صحبت کردن، عدم تعادل و تلو تلو خوردن، ضعف ناگهانی و تشنج می باشند.

آیا تومور مغزی در کودکان شایع است؟

در سنین مختلف شیوع مختلفی از تومور مغز وجود دارد. آنچه که مهم است اینکه در کودکان اغلب موارد تومور مغزی بدخیم می باشند.

راههای تشخیص تومور مغزی در کودکان چگونه است؟

هرگاه کودک عزیزتان به هرکدام از علایم بالا گرفتار شد حتما به فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان مراجعه نمایید. با معاینه کودک و در صورت نیاز انجام تصویربرداری مغزی بصورت ام آرآی مغزی تومور مغز تشخیص داده می شود.

درمان تومور مغزی در کودکان چگونه انجام می شود؟

برای درمان تومور مغز از روش جراحی مغز استفاده می شود که با تجهیزات خاص و توسط سرویس جراحی اعصاب انجام می شود. همچنین در صورتیکه تومور مغز بدخیم باشد از روش درمانی شیمی درمانی نیز استفاده می شود.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار

اسپاسم شیر خوارگی

یک اتفاق ناگوار:

در یک بعد از ظهر پاییزی وقتی در درمانگاه بیمارستان کودکان بهرامی مشغول ویزیت بیماران بودم، زوج جوانی شیرخوار خود را جهت چک آپ (به گفته خودشان) آورده بودند. مادر گفت چند ماهی است فرزندم روزی چند بار گریه شدیدی دارد. او ادامه داد به من گفته اند کولیک شیرخواری است و مهم نیست اما الان چند وقتی است که تکامل فرزندم مختل شده و حملات گریه بیشتر شده است. وقتی از مادر شیرخوار پرسیدم حملات کودک را برایم توضیح دهید گفت؛روزی چند بار بمدت چند ثانیه به اطرافش توجهی ندارد و سرش به جلو خم شده و دستهایش از هم باز می شوند و بعد از چند ثانیه گریه می کند. به مادر گفتم این حملات کولیک نبوده بلکه این حملات تشنج هستند که به آنها بیماری اسپاسم شیرخوارگی می گویند.

بیماری اسپاسم شیرخوارگی چیست؟

اسپاسم شیرخوارگی نوعی بیماری مغزی است که بصورت حملات تشنج چند ثانیه ای و اختلال تکاملی نمایان می شود. در اسپاسم شیرخوارگی دو نوع تشنج بصورت خم شدن شیرخوار به جلو و باز شدن دستها و یا عقب رفتن سر شیرخوار و جمع شدن دستها اتفاق می افتد.

اسپاسم شیرخوارگی بیشتر در چه سن و جنسی بروز می کند؟

بیشتر موارد اسپاسم شیرخوارگی در شیرخوارگی بخصوص سن چهار تا دوازده ماه نمایان می شود و در پسرها شایعتر می باشد.

علت بیماری اسپاسم شیرخوارگی چیست؟

بیشترین علت اسپاسم شیرخوارگی اشکال در اکسیژن رسانی به جنین در طی دوران بارداری است. اگرچه بیماریهای ارثی متابولیک و ژنتیک نیز جزو علتهای این بیماری هستند.

اقدامات تشخیصی لازم در اسپاسم شیرخوارگی چه هستند؟

درصورتیکه شیرخوار حملات مشکوک به اسپاسم شیرخوارگی داشته باشد ضروری است کودک توسط فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان ویزیت شود و در اولین فرصت نوار مغز برای کودک انجام شود.

در چند درصد موارد نوار مغز برای تشخیص بیماری اسپاسم شیرخوارگی کمک کننده است؟

نوار مغز در پنجاه تا هفتاد درصد موارد بیماری اسپاسم شیرخوارگی امواج بی نظم و با ولتاژ بالا را که برای این بیماری تشخیصی هستند نشان می دهد.

آیا برای بیماری اسپاسم شیرخوارگی درمان وجود دارد؟

بله درصورتیکه بیماری اسپاسم شیرخوارگی زود تشخیص داده شود با درمان دارویی بهبودی قابل ملاحظه ای در این بیماری اتفاق می افتد. اگرچه در درصدی از این بیماران که قبل از شروع حملات اسپاسم شیرخوارگی تکامل غیرطبیعی داشته اند پیش آگهی مناسبی نخواهند داشت.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار