بیش فعالی در کودکان

بیش فعالی در کودکان چه تعریفی دارد؟

بیش فعالی کودکان یا ADHD یک وضعیت رفتاری عصبی است که با بی توجهی و عدم تمرکز، پرخاشگری، خستگی ناپذیری و ناآرامی کودک مشخص می شود. علایم بیش فعالی مانند پرتحرکی و پرخاشگری می تواند در زندگی روزمره کودک، روابط اجتماعی کودک با هم سن و سالان و همچنین در تحصیل او مشکلات عمده ای ایجاد نماید. در بسیاری از موارد کودک مبتلا به بیش فعالی از مدرسه اخراج می شود. گزارشات متعددی وجود دارد که کودک مبتلا به بیش فعالی کودکان در آینده احتمال بیشتری برای رانندگی خطرناک، سیگار کشیدن، ارتکاب بزهکاری اجتماعی و سوءمصرف مواد دارد.

بیش فعالی در کودکان چقدر شایع است؟

بیش فعالی کودکان یکی از شایع ترین و جدی ترین مشکلات عصبی رایج در سنین کودکی و نوجوانی شناخته می شود. در حال حاضر حدود سه میلیون کودک در سراسر جهان برای مشکلات کمبود توجه و تمرکز از دارو استفاده می کنند. در ۳ تا ۴ درصد کودکان مدرسه ای و ۴ درصد بزرگسالان بیماری بیش فعالی شایع است. پسران بیش از سه برابر دختران علایم بیماری بیش فعالی کودکان را بروز می دهند. اگرچه در بعضی از بررسی ها ثابت شده است که میزان شیوع این بیماری در پسرها و دخترها مساوی است ولی دخترها علایم پرتحرکی و پرخاشگری را از خود نشان نمی دهند و به همین علت تشخیص داده نمی شوند.

علایم تشخیصی بیش فعالی در کودکان چیست؟

اغلب والدین، معلمان و مراقبین مهد کودک ها و مراکز بهداشتی با کمی دقت می توانند علایم بیش فعالی کودکان را شناسایی نمایند. بیماری بیش فعالی با کمبود توجه و تمرکز، بی توجهی، ناآرامی، کاهش بازدهی در مدرسه و مشکلات اخلاقی و رفتاری مشخص می شود. کودکان مبتلا به کمبود توجه و تمرکز از نظر تغذیه و رشد جسمی نیز دچار مشکل هستند.از جمله علایم کودکان مبتلا به کمبود توجه و تمرکز حواس پرتی، منفی گرایی، لجبازی، عدم ثبات عاطفی و هیجان پذیری است. در صورتی که این علایم به مدت ۶ ماه ادامه داشته باشد، بیماری بیش فعالی کودکان تشخیص داده می شود.

بیش فعالی در کودکان تا چه اندازه می تواند ارثی باشد؟

تحقیقات نشان می دهد که بیش از ۷۶ درصد کودکان مبتلا به بیش فعالی کودکان، فرد مبتلای دیگری نیز در خانواده خود دارند. علاوه بر زمینه ژنتیک علل دیگری مانند: تولد نارس، سیگار کشیدن مادر حین بارداری، استرس زیاد مادر حین بارداری، مصرف الکل در دوران بارداری، و آسیب های تروماتیک و ضربه ای به مغز در بروز بیش فعالی نقش دارند. نوع رژیم غذایی(رنگ دهنده ها) ، محیطهای فیزیکی- اجتماعی کودک، ناهماهنگی در مواد شیمیایی طبیعی بدن(نوروترانسمیتر ها)، ناهماهنگی مغزی در مراکزی که مسئول توجه و فعالیت در فرد است(مانند لوب فرونتال و مخچه) جزو علل دیگر بیش فعالی کودکان هستند.

درمان بیش فعالی در کودکان چیست؟

بررسی های مختلف نشان می دهد که برای درمان بیش فعالی کودکان، درمان دارویی باید در کنار رفتاردرمانی به کار گرفته شود. والدین و معلمان لازم است در زمینه رفتار درست با کودک مبتلا به بیش فعالی کودکان آموزش ببینند. رفتاردرمانی بصورت آموزش مهارت های ارتباطی به کودک و نیز مدیریت درست رفتارهای نامناسب کودک تعریف می شود.

درمان دارویی برای کاهش علایم بیماری بیش فعالی کودکان بسیار مؤثر می باشد اگرچه اثر این داروها مانند اثر آنتی بیوتیک ها در کنترل سریع یک عفونت نیست و بسیار آرام تر و به تدریج علایم بیماری را کاهش می دهد. گاه بیمار علاوه بر بیش فعالی به افسردگی و اضطراب هم مبتلا است که در این مواقع لازم است همزمان از داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی هم استفاده نمود.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار