روش کاهش تماشای تلویزیون در کودکان

آیا تلویزیون نگاه کردن در کودکان مهم است؟

یکی از مهمترین مشکلاتی که بسیاری از والدین با آن روبرو هستند ، تماشای بیشتر از حد تلویزیون در کودکان است . پیش از ورود به مدرسه کنترل بر روی رفتارهای کودک اسان تر بود تا زمانی که آنها به مدرسه می روند ، زیرا وقتی در مدرسه با دوستان خود در مورد برنامه های تلویزیونی صحبت می کنند ، اطلاعات ناقص و اشتباهات زیادی با یکدیگر تبادل می کنند که مشکل تماشای بیش از حد تلویزیون در خانواده را دوچندان سخت تر می کند . هیچ والدی مخالف تماشای تلویزیون برای کودکان نیست ، بلکه تنها مشکل بر روی میزان مدت زمان تماشای آن با کودک اختلاف دارند که با روشهایی که در مورد آن بحث خواهیم کرد میتوان میزان آن را کمتر از قبل کرد . قبل از اینکه مبحث را شروع کنیم ابتدا باید به مضرات و اسیبهایی که تلویزیون به کودک وارد می کند را گوشزد کنیم ، آسیبهایی که در بعضی موارد جبران ناپذیر بوده و آینده کودک را تحت تاثیر می گذارد ، مانند آسیبهای جدی به چشم که با از بین رفتن بافت چشم ، ترمیمی در آن صورت نخواهد گرفت و ضعیف شدن تدریجی نمره چشم کودک را به همراه خواهد داشت ، حال به آسیبهای دیگر تماشای بیش از حد تلویزیون خواهیم پرداخت .

اثرگذاری مشاهده بیش از حد تلویزیون بر روی کودکان

آسیب دیگری که بسیاری از خانواده ها را نگران کرده است ، بی تحرکی کودکان هنگام تماشای تلویزیون هست ، یعنی با بیشتر شدن تعدادساعت تماشای تلویزیون ، میزان تحرک کودک به همان نسبت کمتر می شود ، حال به دنبال کاهش تحرک در کودک ، آرام آرام کودک را به سمت کاهش سوخت و ساز بدن و در نهایت چاقی می بریم . طبق تحقیقات دانشمندان کودکانی که روزانه ۴ ساعت تلویزیون تماشا می کنند ، ۴ برابر بیشتر از کودکانی که روزانه ۲ ساعت تلویزیون تماشا می کنند چاق می شوند ، پس نتیجه می گیریم هرچقدر تماشای تلویزیون بیشتر و تحرک کمتر شود ، احتمال چاقی بیشتر خواهد شد . ضمنا باید گفت که این کودکان که در معرض تماشای فیلم یا بازی های کامپیوتری خشن و نامتناسب با سن خود هستند ، نه تنها در کودکی با اختلالات روانی مواجه خواهند شد بلکه در آینده زندگی خود نیز با مشکلات بسیاری مواجه خواهند شد ، مثلا کودکی که از تماشای صحنه های خطرناک فیلم مبتلا به شب ادراری یا ترس از تاریکی شده است ، در ادامه اگر این اختلالات بدون درمان بمانند و به آن توجهی نشود منجربه آسیب به سایر کارکردهای زندگی مثل مشکلات تحصیلی ، شغلی ، اجتماعی و … خواهد شد .

آسیب جدی تماشای بیش از حد تلویزیون

اختلال در تغذیه ، به هم ریختن وعده های غذایی افت تحصیلی و از دست دادن تمایل و انگیزه جهت انجام تکالیف بی مسئولیتی و اهمال کار شدن و تنبلی آسیب به بافت چشم ، تنبلی یا ضعف نمره احساس کوفتگی یا خسته شدن های طولانی و افراطی پرخاشگری و اضطراب و ترسهای مرضی بیش از حد کاهش میزان توجه و تمرکز در دخترها و بیشفعالی در پسران

فعالیت های لذت بخش رو جایگزین تلویزیون کنید

باید به کودکان این حق را داد که هنگامی که وقت های اضافی و اصطلاحا وقت آزاد دارند به تماشای تلویزیون بپردازند زیرا می گویند که حوصله مان سر رفته است و باید خودشان را سرگرم کنند . یکی از بهترین تکنیکها برای پیشگیری ازتماشای بیشتر از اندازه در کودکان این است که کارهای روزانه او را طبق برنامه مشخصی تنظیم کنید که بداند چه زمانهایی از روز به کدامیک از فعالیتها باید بپردازد ، این کار موجب می شود که زمانهای خالی و آزاد کمتری برای کودک بوجود بیاید ، به طور مثال میتوانید او را به کلاسهای آموزشی ببرید و مدت زمانی را در آنجا سپری کند ، اولویت با کلاسهایی است که او خودش پیشنهاد می دهد ، و در ادامه می توانید از دوستان همکلاسی در منزل دعوت کنید تا زمانهای خالی دیگرش را نیز با آن پر کنید و میزان تمایل به تماشای تلویزیون در کودک را کمتر کنید ، البته باید قبل از ورود دوستانش به او بگویید که زمانی که با دوستانش است نمی تواند از تلویزیون استفاده کند و فقط باید به بازی با دوستانش بپردازد ، اگر هم تماشای تلویزیون میخواهند به صورت محدود و زمان کوتاهی خواهد بود .

تماشای تلویزیون باید طبق برنامه زمانی مشخص باشد

برای کاهش تماشای تلویزیون حتما از یک تایمر استفاده کنید مثلا باید بداند که امروز می تواند ۲ تا نیم ساعت تلویزیون تماشا کند و این خودش است که انتخاب می کند جدا جدا تماشا کند یا پشت سر هم ، قبل از تماشای تلویزیون با او هماهنگ کنید که چه میزان می تواند از تلویزیون استفاده کند و پس از اتمام زمان حتما تلویزیون خاموش می شود حتی اگر گریه کند و جیغ بکشد ، مقاوت شما در برابر قشقرق های او رمز موفقیت شماست ، هرچقدر مقاوم تر باشید میزان موفقیت بیشتر خواهد شد .

حواسش را پرت کنید ، کتاب خواندن ، قصه گفتن و …

یکی دیگر از کاربردی ترین روشها خواندن کتابهایی است که کودک دوست دارد ، که این روش را در زمانهایی که تمایل بیشتری دارد تا تلویزیون ببیند می توانید استفاده کنید تا جایگزینی کتاب با تلویزیون صورت بگیرد ، لازم به ذکر است .

جایگزین تحرک آور داشته باشید ، مثل بازی کردن

زمانهایی که کودم به سمت تلویزیون می رود را در نظر داشته باشید و قبل از اینکه سمت تلویزیون برود ، بازی های جذاب و گروهی یا تک نفره را به او پیشنهاد کنید تا بجای تلویزیون تماشا کردن به فعالیت دیگری بپردازد و انرژی صرف کند و پیشنهاد و اولویت بازی ها باید به صورت گروهی و غیر رقابتی باشد تا لذت بخش بودن آن بیشتر از برنده و بازنده شدن باشد .

تماشا کردن تلویزیون قبل از خواب ممنوع است

باید این موضوع به صورت قانون تبدیل شود که هنگام بیدار شدن ابتدای صبح و بلافاصله تماشاکردن تلویزیون ممنوع و قدغن است ، لازم است برای کودک عادت های جذاب و جدید جایگزین تماشای بیش از حد تلویزیون داشته باشید . به طور مثال : می توانید صبح ها یک برنامه ی ورزشی یا صبحانه مفصل یا کمک کردن در تهیه صبحانه و … یا فعالیت لذت بخش دیگری برای فرزند خود در نظر بگیرید .

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان

کلینیک مغز و اعصاب کودکان دکتر محمدکاظم بخشنده