رشد قد در کودکان
رشد قد در کودکان
کودکان زمینه ژنتیکی، تغذیه ای و عاطفی خاص خود را دارند. مجموعه این عوامل است که رشد و قد نهایی کودک را تعیین می کند. بدیهی است که کودکان در یک سن مشخص از نظر قدی با یکدیگر تفاوت ندارند و هر چند ممکن است کودکی در مقایسه با کودکی همسن خود، کوتاه تر باشد اما قد او در محدوده طبیعی تعریف شده برای سنش قرار داشته باشد. قد کودک به طور دقیق باید اندازه گیری شود و براساس منحنی های استاندارد رشد سنجیده شود. چه بسیارند کودکانی که کوتاه قد قلمداد می شوند ولی براساس منحنی های رشد، در محدوده قدی طبیعی قرار دارند. یک قانون سرانگشتی را به خاطر داشته باشید.سرعت رشد کودک مهمترین شاخص نحوه رشد است. اگر سرعت رشد کودک طبیعی باشد (یعنی از سن ۲ سالگی تا شروع بلوغ ۵-۷ سانتی متر در سال قد بکشد) کمبود هورمون رشد و بسیاری از بیماری های دیگر وجود ندارد گرچه قد کودک کمتر از متوسط قد برای هم سن و سالان باشد. سرعت رشد باید در طی ۶-۱۲ ماه اندازه گیری شود. هیچ کودکی دیده نمی شود که علیرغم کمبود هورمون رشد، سرعت رشد مناسب داشته باشد. کودکی که کمبود هورمون رشد دارد سرعت رشد کمی دارد.
تاخیر سرشتی در رشد
در کودکان دچار این اختلال از سن ۲ سالگی کوتاهی قد دیده می شود، در صورتی که والدین آن بلندقد هستند. سرعت رشد کودک در سال تقریبا طبیعی است ولی سن استخوانی عقب تر از سن طبیعی می باشد. درواقع براساس سن استخوانی قد کودک مناسب است ولی نسبت به سن تقویمی قد کودک کوتاه می باشد. مثلا سن تقویمی کودکی ۸ ساله است قد وی ۱۱۰ سانتی متر است. این اندازه برای سن ۸ سالگی کم است ولی براساس سن استخوانی وی که ۶ سال برآورد می شود، مناسب است.
علل نادر کمبود هورمون رشد
هورمون رشد در غده هیپوفیز که در کف مغز قرار دارد ساخته می شود. از اوایل قرن بیستم میلادی دانشمندان متوجه شدند که آسیب به غده هیپوفیز باعث اختلال رشد و کوتاهی قد می شود. تشخیص کمبود هورمون رشد در موارد شدید راحت است ولی در بسیاری از مواقع کمبود هورمون رشد خفیف بسیار خفیف بوده و علائم بالینی چندانی در کودک دیده نمی شود. اما باید در نظر داشت که سرعت رشد کودک در طول یکسال کم می باشد. بنا بر نظر پزشکان فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان برای تشخیص صحیح، بسیاری از مواقع لازم است میزان رشد کودک طی ۶ الی ۱۲ ماه گذشته پیگیری شود و سرعت آن محسابه گردد. برای تشخیص کمبود هورمون رشد که ممکن است مادرزادی یا اکتسابی باشد انجام آزمایش های هورمونی دقیق الزامی است.
بیماری های موثر بر کمبود رشد
اختلالاتی چون سوء تغذیه، کمبود ویتامین D و کلسیم که باعث نرمی استخوان می شود، بیماری سلیاک (حساسیت به پروتئین گندم)، بیماری های مزمنی چون کم خونی ، بیماری های التهابی دستگاه گوارش، بیماری های کلیوی مزمن، نارسایی قلبی، بیماری های مزمن ریوی یا کبدی و کم کاری غده تیروئید می تواند باعث کوتاهی قد شود.
