شب ادراری در کودکان به چه شکل است ؟
شب ادراری یعنی بی‌اختیاری در
کنترل ادرار در کودکان که اصطلاحا به آن انوروزیس شبانه در طول دوران خواب می
گویند . ادرارکردن در کودکان به‌طور غیرارادی اتفاق می افتد می‌گیرد و به همین علت
شب ادراری کودکان محسوب می‌شود . اکثر کودکان با رسیدن به
سن ۴ الی ۵ سالگی به میزانی از توانایی در کنترل کردن مثانه
خود خواهند رسید اما باید اشاره کرد که زمان رسیدن به کنترل کامل ادرار توسط کودک
با کودکی دیگر متفاوت است . مشاهده شده بسیاری از والدین خیلی زودتر از زمان مطلوب و مقرر
علمی از فرزند خود انتظار دارند که شب ادراری نداشته باشد که این طرز تفکری اشتباه
می باشد.
علل اصلی در شب ادراری کودکان
طبق
نظر پژوهشگران و محققین این احتمال وجود داشته که شب ادراری حاصلی از بیماری‌های نهان
شده در بدن کودک می باشد . با این وجود بسیاری از کودکان حتی بدون هیچ‌گونه بیماری
خاصی دچار شب ادراری هستند و این نظریه را به کل رد می کنند . درواقع باید گفت فقط
در میزان آماری کمی از کودکان علل اصلی شب ادراری شناسایی شده است و در کل علل
ناشناخته ای با خود به همراه دارد . با این وجود نمی‌توانیم به صورت قطعی تشخیص دهیم
که شب ادراری در کودک به صورت ناخودآگاه است یا آگاهانه ؟ .
انواع شب ادراری در کودکان
دو نوع اصلی در شب ادراری وجود دارد : شب ادراری اولیه ، شب
ادراری ثانویه :
در بی‌اختیاری ادراری اولیه ، از سال‌های اولیه کودکی فرد بدون توقف و به صورت دائمی
دچار این مشکل می باشد ، دائما رختخواب خیس دارد و شب ادراری در بیشتر شب ها با او
همراه خواهد بود . اما بی‌اختیاری ادراری ثانویه زمانی شروع به کار می کند که کودک
حداقل شش ماه مشکل بی‌اختیاری را تجربه نکرده است و پس از مدت زمانی مجددا اوضاع قبل
که شب ادراری داشت تکرار می‌شود . به‌طور کلی طبق مشاهدات بالینی ، شب ادراری
اولیه به دلیل ضعف و نابالغ بودن سیستم عصبی کودک می باشد .
عوامل اصلی شب ادراری ثانویه
*
عفونت مجاری ادراری : ناراحتی و نگرانی و
التهاب مثانه می‌تواند باعث ایجاد درد در قسمت تحتانی شکم یا سوزش ادرار شود دفع ادرار ، افزایش بسامد دفع ادرار نیز از سایر نتایج این
مشکل است .
*
اختلالات ساختاری یا تشریحی : اگر
کودکی دارای ناهنجاری و مشکلات در عملکرد بعضی از اندام‌های بدن خود مثل ماهیچه‌ها
یا اعصابی که با دستگاه دفع ادرار در ارتباط هستند ، می‌توانند منجر به بی‌اختیاری
ادراری یا همان شب ادراری در فرد شوند .
*
مشکلات سیستم عصبی : اگر سیستم عصبی کودک دچار اختلال و مشکل یا جراحت و بیماری‌هایی
که عملکرد آن را با مشکل روبرو می کند دچار شوند ، این سیستم نیز قادر به کنترل
ادرار در مثانه نخواهد بود و همین امر موجب می شود که بی اختیاری ادرار در فرد
بوجود آید .
*
شرایط و محیط اضطراب زا : محیط
زندگی پر از
استرسی که کودک در آن زندگی می کند می تواند میزان
شب ادراری در کودک را افزایش دهند ، شرایطی مثل : درگیری و
دعواهای والدین ، نقل
مکان منزل به منطقه یا شهری دیگر ، تولد نوزاد جدید در خانواده ، عواملی هستند که
موجب شروع یا تشدید میزان شب ادراری کودکان می‌شوند . لازم به ذکر است که کودکانی
که سابقه آزار و اذیت جنسی شده اند در
بعضی موارد خاص دچار شب ادراری در آنها دیده شده است .
*
نتیجه گیری کلی که باید به آن اشاره کرد این است که باید بدانیم شب ادراری معمولا
در خانواده‌ها به صورت ارثی می باشد . طبق آمار و ارقام نشان داده شدهکه والدین
بسیاری از کودکانی که شب ادراری دارند ، خودشان نیز در کودکی این مشکل را داشته
اند در اغلب موارد کودکانی که دچار این مشکل هستند دقیقا در همان سنی که شب ادراری
پدر و مادرشان متوقف شده بوده ، شب ادراری آنها نیز خاتمه می یابد.
درمان پزشکی شب ادراری کودکان
زمان
مراجعه به پزشک متخصص برای درمان شب ادراری بستگی به میزان اثرگذاری شب ادراری بر
کودک و طرز نگاه و دیدگاه والدین متغیر است . اگر کودک شما نشانه های خاصی را از
خود نشان نمی‌دهد و فقط و فقط در طول شب شب ادراری دارد ، تاکیدی بر مراجعه به
پزشک متخصص نخواهیم داشت ، اما اگر این مشکل طی چندین روز به صورت دائمی در کودک
مشاهده می شود لازم است با
متخصص مغز و اعصاب کودکان مشورت داشته باشید تا
راهکارهای درمانی را برای شما بیان کنند . سن ۵ تا ۷
سالگی ، بهترین زمان ممکن برای شروع درمان شب ادراری کودکان می باشد .
درمانهای شب ادراری
* مراجعه به پزشک متخصص ارولوژی یا اطفال به منظور انجام معاینات بالینی جسمانی و انجام آزمایش های تخصصی پزشکی ( انگل ، مجاری ادراری و کلیه ، بررسی اسفنکترها ، بررسی ساختار مثانه ، میزان اوره و…)
* مراجعه به
متخصص مغز و اعصاب کودکان جهت بررسی عملکرد ساختار توسط
نوار مغز .
* استفاده از تشکهای مخصوص هشداردهنده به این خاطر که کودک هنگام خواب با زنگ و صدایی بیدار شده و تخلیه ادرار را انجام دهد .
* خوراندن مایعات متنوع و زیاد مثل آب ، چای و دمنوشها ، آب میوه های طبیعی ، دوغ و… به کودک طی روز به منظور افزایش میزان حجم مثانه .
* فاصله زمانی میان مراحل ادرار کردن : نباید با فاصله زمانی کوتاهی بعد از نوشیدن مایعات سریعا ادرار کند بلکه لازم است این زمان به مرور و آرام آرام افزایش پیدا کند تا با این کار میزان حجم مثانه کودک را بیشتر از قبل کنیم .
* رژیم غذایی خاص : مواد تحریک کننده مثل ادویه جات ، دارچین ، خرما ، فلفل ، سرکه ، نوشیدنی های کافئینی و گازدار ، افزودنی های رنگدار خوراکی نباید به میزان زیادی وارد بدن این گونه از کودکان گردد زیرا همه این دسته موارد یاد شده میزان تحریک پذیری مثانه را افزایش داده و تعداد دفعات شب ادراری در کودک را بیشتر از قبل خواهند کرد .
