اعتماد به نفس در  کودکان 

تعریف اعتماد به نفس چیست؟

قبل از هر چیزی لازم است تا تعریفی ساده و بنیادی از اعتماد به نفس داشته باشیم . اعتماد به نفس از دیدگاه بسیاری از پژوهشگران یعنی اینکه یک نفر به توان و توانمندی های خود باور و اعتقاد داشته باشد . همچنین تعریف کاربردی و ساده ی دیگری از دنیل گلمن وجود دارد که عبارت است از اینکه : اعتماد به نفس یعنی این‌که انسان خودش را عمیقاً ارزشمند و توانمند بداند.

راهنمایی های در مورد چگونگی پرورش اعتماد به نفس در کودکان

یکی از مهمترین ابزارهای کودکان در مقابل چالش های محیطی اعتماد به نفس است . کودکانی که احساس خوبی از خود دارند ، بسیار راحت تر با مسایل و مشکلات محیط پیرامونی خود کنار می آیند.پس برای کمک بهتر به کودکان خود لازم است که با راهکارهایی جهت افزایش اعتماد به نفس آشنا شویم تا بنای اولیه ی شکل گیری این حس را به خوبی در کنار زندگی روزمره به کودکان خود بیاموزیم.

راهکارهای پیشنهادی جهت تقویت اعتماد به نفس به شرح ذیل می باشد : 

• تا جایی که امکان دارد به کودکانتان مهر بورزید و آنها را از عشقتان سیراب کنید.

           این دوست داشتن را به شکل محسوس به کودکان منتقل کنید . چه به صورت کلامی( در غالب واژه هایی مانند دوست دارم ، عزیز منی ، خوشگلمی ، ……) و چه غیرکلامی در غالب رفتارهایی مانند بغل کردن ، بوسیدن ، نوازش کردن … .

• عشق بدون قید و شرط ، پایه ای قوی برای اعتماد به نفس ایجاد می کند .

فرزند شما نیاز به احساس پذیرش و دوست داشتن دارد، از خانواده شروع کنید و به گروه های دیگر مانند دوستان،هم سالان و همکلاسی ها، تیم های ورزشی و جامعه گسترش دهید.ادر مقابل انجام رفتارهای ناشایست وخارج از عرف نسبت به کودکان ، کودک خود را بغل کنید و به او بگوئید که متاسف هستید و او را دوست دارید. عشق بدون قید و شرط، پایه ای قوی برای اعتماد به نفس ایجاد می کند.

• تا جایی که امکان داردازکودکان خودتعریف کرده و آنها را را ستایش کنید (خصوصا استعدادها و توانایی های خاص ) .

لازم است که به فرزندتان بازخورد مثبت بدهید، زیرا بچه ها – به ویژه جوانان – آنچه را که فکر می کنید را با ارزش و دستاوردهای خود اندازه گیری می کنند. اما در ستایش خود واقع بینانه باشید ؛ اگر کودکی موفق نشود یا هیچ استعدادی را در مهارت خاصی نشان ندهد، تلاش او را ستایش کنید، اما نتایج غیر واقعی را تحسین نکنید . به او بگویید مهم نیست کاری که انجام می دهد به نتیجه خاصی منجر شود بلکه مهم تلاش کودک است.

• به کودکان خود بیاموزید که در زندگی خود دارای هدف خاصی باشند ، وبه معنای ساده تر هدف دار باشند.

زمانی که کودکان شما شروع به فعالیت ورزشی خاصی کردند برای او بسیار عالی است که از ابتدا خود را در غالب تیم ملی و یا در غالب الگو های ورزشی خاص ان رشته ورزشی ببیند . اما مهم ترین اصل در این زمینه تطابق استعداد ها با واقعیت های موجود است . یعنی اینکه اگر کودکی در فوتبال اموزشگاهی توفیقی نداشته قطعا ذهنیت حضور در تیم ملی با واقعیت نداشتن استعداد در آن رشته خود باعث بروز مشکلاتی جدید می شود.پس والدین موظفند که ای او خوب است که فکر کند می تواند در نهایت به تیم المپیک برود. اما اگر او در تیم اش در دبیرستان موفق نشود و هنوز فکر کند که یک بازیکن المپیک کالیبر است، در این صورت نیاز به تمرکز بیشتر بر اهداف واقع بینانه دارد.فرزندتان را برای تعیین اهداف معقول و ن رشته ببیند برای کمک به جلوگیری از احساس شکستش کمک کنید. برای هدف هایش، با صحبت با او، هدف های کوتاه مدت و کوچکی را نشانش دهید.

• به کودکان خود بیاموزید که مثبت اندیش باشند .

قبل از آموزش هر نوع احساسی در کودکان لازم است که کودکان از طریق ما یاد بگیرد اول خودش را دوست داشته باشد ، بعد دیگران را. الگوی کودک خود باشید. مهمترین اصل برای ارتقای اعتماد بنفس این است که والدین برای کودکان خود الگو های زنده و نزدیک باشند. به کودکان خود بیاموزیم منعطف باشند و در مقابل سختی ها شکننده نباشند.”سعی کنید، سعی کنید، دوباره امتحان کنید”، شایسته است، به خصوص در آموزش اینکه نباید کوتاه آمد و بیخیال شد اما، این نیز مهم است که اعتقادات احساسات فرزندتان را به جای گفتن “بله، فقط تشویقش کنید” یا “نباید احساس بدی داشته باشی” مهم بدانید …  این کمک می کند تا بچه ها یاد بگیرند که به احساسات خود اعتماد کنند و راحت تر آنها را به اشتراک بگذارند. بچه ها یاد خواهند گرفت که ناکامی ها بخش عادی از زندگی هستند و می توانند مدیریت شوند ؛ اگر فرزند شما در یک آزمون خوب نبود، به او دلداری ندهید یا به او نگویید که هرگز خوب درس نخوانده بود. در عوض، در مورد چگونگی انجام مراحل بعد، که می تواند اوضاع را بهتر کند صحبت کنید. هنگامی که موفق شود، برای موفقیتش به خودش افتخار خواهد کرد.

• استقلال و ماجراجویی را تحریک کنید.

بچه هایی که به خودشان اطمینان دارند مایل به انجام کارهای جدید بدون ترس از شکست هستند. در مورد کودکان جوانتر، شما باید از دور نظارت کنید. شرایطی را تنظیم کنید که در آن او بتواند کارهای خود را انجام دهد و مطمئن شود که وضعیت امن است، اما بعد فضا را به او بدهید؛ به عنوان مثال، نشان دهید که چگونه می توان یک ساندویچ را تهیه کرد و سپس اجازه دهید که بدون کمک شما خودش انجام دهد. اکتشاف را تشویق کنید، چه این سفر به پارک جدید و یا غذاهای جدید باشد. گشت های روزانه و تعطیلات، سرگرمی های جدید، و سفر با همکلاسی ها می توانند همه افق های فرزند شما را گسترش داده و اعتماد به نفس او را برای رسیدگی به شرایط جدید افزایش دهند.

• ورزش و سایر فعالیت های جسمانی را تشویق کنید.

دیگر نه تنها پسران، بلکه ورزش به ایجاد اعتماد به نفس در دختران نیر کمک می کند ؛ آنها یاد می گیرند که می توانند تمرین کنند، پیشرفت کنند و به اهدافشان دست یابند مزایای دیگر:آنها یاد می گیرند که نقاط قوت خود را تشخیص دهند، ضعف های خود را قبول یا تقویت کنند، شکست را بر عهده بگیرند، دایره دوستان خود را گسترش دهند و کار گروهی را یاد بگیرند یکی دیگر از پاداش های تقویت اعتماد به نفس:یاد می گیرند که به بدن خود احترام بگذارند. با شیوع چاقی در میان کودکان، مهم است حتی اگر فرزند شما ورزشی را دنبال نمی کند باز هم به بدن خود احترام بگذارد. سعی کنید فعالیت بدنی خود را پیدا کنید، رقص، هنرهای رزمی، دوچرخه سواری یا پیاده روی و  . . . .

• پیگیری اشتیاق آنها را پشتیبانی کنید. 

اگر استعداد فرزندان شما در گیتار زدن در یک گروه باشد، از علاقه او حمایت می کند، تا با کارهایی مانند مشق مدرسه مواجه نشود. این به این معنی نیست که شما حاکمیت را برای نوجوان خود آزاد بگذارید تا تمام شب را در گاراژ بماند، بلکه کمک کنید او به نوک قله بعدی برسد.

• قوانین سازگاری را تنظیم کنید.

بچه ها با اطمینان بیشتر می دانند که چه کسی مسئول است و انتظار چه چیزی را دارد ، حتی اگر فرزند شما فکر می کند که قوانین خیلی سخت است، اما زمانی که شما قوانین را تنظیم و پیاده سازی می کنید و می خواهید که انجام شود، او به خودش در مورد آنچه که می تواند و نمی تواند انجام دهد اعتماد دارد. هر خانوار قوانین متفاوتی دارد و با توجه به سن فرزند شما در طول زمان تغییر خواهد کرد. هر آنچه که در خانواده تان اتفاق می افتد، مهم است. یادگیری و انجام قوانین به کودک احساس امنیت و اعتماد به نفس می دهد. برای فرزندان بزرگتر، ممکن است قواعد و مسئولیت های آنها بیشتر شود اما، مهم این است که به یاد داشته باشید که شما پدر و مادر هستید نه بهترین دوست. بعضی روزها هنگامی که فرزند شما احساس فشار می کند، ممکن است قدرت و اعتماد به نفس برای گفتن ابن جمله را پیدا کنند، “نه، من نمی توانم این کار را انجام دهم.

• به کودکانتان گزینه هایی را برای انتخاب بدهید.

دادن اختیارات به کودکان – در یک مجموعه معقول از گزینه های انتخاب شده توسط شما باعث می شود آنها احساس قدرت کنند به عنوان مثال، در صبحانه ممکن است کودک شما گزینه تخم مرغ یا پنکیک را بدهد. یادگیری انتخاب های ساده در حالی که جوان است، کمک خواهد کرد که فرزندتان برای انتخاب های سخت تر که با بزرگ شدنش مواجه می شود آماده شود.

دکتر محمدکاظم بخشنده  فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار از ژاپن