نوشته‌ها

خلاقیت در کودکان

چگونه تمرکز کودکان را افزایش دهیم

اختلال تمرکز کودکان چقدر شایع است؟

امروزه تمرکز کودکان برای انجام تکالیف مدرسه، فراگیری مهارتهای زندگی، انتخاب شغل آینده، فراگیری زبانهای خارجی و بسیاری از موارد دیگر که در زندگی امروز جزو اولویتهای پیشرفت جوامع امروزی است، بسیار مهم و حیاتی است. یکی از مشکلات شایع در کودکان بالای سه سال، اختلال تمرکز در کودکان یا بیش فعالی است. اغلب والدین، معلمان و مراقبین مهد کودک ها و مراکز بهداشتی با کمی دقت می توانند علایم بیش فعالی کودکان را شناسایی نمایند. بیماری بیش فعالی با کمبود توجه و تمرکز، بی توجهی، ناآرامی، کاهش بازدهی در مدرسه و مشکلات اخلاقی و رفتاری مشخص می شود.

نوروفیدبک

والدین برای نشان دادن علائم اختلال تمرکز فرزندانشان به پزشک اعصاب کودکان از این دسته اصطلاحات و تعاریف استفاده می کنند: آتش بدون دود و نشان است ، از در و دیوار راست بالا می رو د، سر کلاس و در مدرسه حواسش جمع نیست، دائما این طرف و آن طرف می پرد و یک جا بند نمی شود، اینجاست که والدین دیگر نمی دانند چکار کنند تا فرزندشان مثل بچه های خوب توی فیلم ها، یک گوشه آرام برای خودش بازی کند، درس بخواند و در مدرسه شاگرد نمونه باشد.

در گذشته بسیاری از کودکان به دلیل بی توجهی، پرخاشگری، شیطنت و یا بازیگوشی در دوران دبستان از ادامه تحصیل کنار گذاشته می شدند. والدین و آموزگاران نمی دانستند که با مشورت با یک پزشک اعصاب کودکان  می توانند به این بچه ها کمک کنند و آنها را به گروه همسالان خود بازگردانند. بیش فعالی یا اختلال تمرکز در کودکان حدود هشت تا ده درصد کودکان را مبتلا می کند. این بیماری در پسران شایعتر از دختران است. ویژگی های اولیه بیش فعالی قبل از ورود به مدرسه شروع می شود.

کشف استعداد در کودکان

علت اختلال تمرکز کودکان چیست؟

بسیاری از والدین از مشکلات رفتاری کودکانشان گلایه و شکایت می کنند که در زمینه درس خواندن و انجام تکالیف مدرسه، تمرکز و توجه کافی ندارند. در اغلب موارد مهمترین و بیشترین علت اختلال تمرکز کودکان، مشکلات جسمانی مثل کم کاری تیروئید، پرکاری تیروئید، کم خونی و ضعف سیستم ایمنی بدن است که می تواند میزان تمرکز کودک را افزایش یا کاهش دهد. گاه علت عدم توجه و تمرکز کودکان فضای نامناسب محیط خانواده است. در خانواده هایی که فضای ارتباطی آنها متشنج و همراه با درگیری و دعوای زیاد هستند کودکان کم حواس بستر لازم برای رشد حواس پرتی و عدم توجه و تمرکز را پیدا می کنند .

کودک در حال حل تکالیف مدرسه

علائم اختلال تمرکز کودکان چیست؟

عدم توانایی تمرکز در جزییات فعالیت های مدرسه

عدم توانایی ادامه تمرکز برای انجام کامل فعالیت ها

حواس پرتی حین گوش دادن(در ظاهر گوش می دهد ولی در واقع حواسش به گوینده نیست)

گم کردن پی درپی لوازم مدرسه

فراموشی پی در پی امور جاری مدرسه و خانه

تکالیف و کارها را شروع می کند ولی نمی تواند آنها را به پایان برساند

عدم رعایت نظم و زمان در انجام کار

کشف-استعداد-کودک

چگونه تمرکز کودکان را افزایش دهیم؟

بازی ها و تمرین های سرگرم کننده برای افزایش تمرکز کودکان انجام دهید

برای افزایش توجه به کلمات و تصاویر از پازل کلمات و بازی های کارت مانند استفاده کنید

بازی مجسمه بازی موجب تقویت ارتباط ذهن و بدن و تمرکز می شود

موسیقی ملایم و نورپردازی مناسب محیطی مناسب برای افزایش تمرکز است

وسایل دیجیتال، تلویزیون و آیپدها عامل حواس پرتی بوده و باید خاموش شوند

ارتباط سردرد با موبایل

هنگام مطالعه مواد مورد نیاز مانند کتاب های درسی، دفتر، خودکار و مداد، مداد رنگی و حتی آب را روی میز و یا نزدیک او بگذارید تا عوامل احتمالی حواس پرتی حذف شوند

تغذیه مناسب مانند غذاهای پر از آهن و پروتئین را افزایش دهید

خوردن هله هوله مانند غذاهای قندی حاوی شیرین کننده های مصنوعی را کاهش دهید

خوردن سبزی ها و میوه جات باعث تقویت قدرت مغز از طریق افزایش آنتی اکسیدان ها می شوند

برنامه مناسب برای خواب و استراحت موجب تقویت حواس و توجه می شود

نقاشی کردن با بهتر کردن قدرت تجسم و افزایش مهارت های حرکتی تمرکز را بهتر می کند

خلاقیت در کودکان

درمانی برای افزایش تمرکز کودکان می شناسید؟

امروزه با استفاده از نوار مغز سه بعدی و دستگاه نوروفیدبک تمرکز کودکان را افزایش می دهند. ابتدا با نوار مغز سه بعدی تشخیص اختلال تمرکزانجام شده، سپس مداخله درمان بر روی امواج مغزی به وسیله دستگاه نوروفیدبک انجام می شود. درمان نوروفیدبک روشی مبتنی بر تقویت امواج مغزی کاهش یافته و تنظیم کاهشی امواج مغزی افزایش یافته است. بررسی ها نشان می دهد نوروفیدبک با کاهش امواج کند تتا و افزایش امواج سریع و پرفرکانس بتا نقش بسیار مفید و بالاتر از ۹۰ درصد درعلائم اختلال تمرکز داشته است.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان 

کلینیک مغز و اعصاب کودکان دکتر محمدکاظم بخشنده 

 

والدین و بیش فعالی

والدین و بیش فعالی

آیا والدین باید علائم بیش فعالی کودکان را بدانند؟

والدین کودکان بیش فعال لازم است این نکته مهم و سرنوشت ساز را بدانند که اگر کودکی مبتلا به بی قراری، اختلال تمرکز و کم توجهی دارند، درمان به موقع بیماری بیش فعالی موجب پیشگیری از رفتارهای خطرآفرین کودک در آینده می شود. قبل از هر چیز این والدین کودک هستند که فرزند خود را از نزدیک تحت نظر دارند و اگر علائم بیش فعالی را کامل تر بدانند می توانند با ظاهر شدن بخش کوچکی از این علائم و مراجعه به فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان زمینه زندگی بهتر و سرنوشت طلایی تر برای فرزند خود فراهم نمایند. به منظور درمان بیش فعالی کودکان ارتباط نزدیک و هم افزایی روزافزون میان والدین با پزشک فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان، معلم مدرسه و مربی کودک ضروری است.

والدین و بیش فعالی

کودک بیش فعال بیمار است و از روی قصد مشکل ندارد؟

روزی نیست که والدین با کودک بیش فعال به مطب اینجانب می آیند درحالی که ارتباط والدین و کودک بیمار آنها دچار مشکلات اساسی شده است. والدین لازم است نگرش و باور اشتباه خود را اصلاح نمایند. کودک مبتلا به بیماری بیش فعالی از روی عمد، قصد بد  و با اراده و با نیت خرابکاری، رفتارهای بیش فعالانه ندارد. والدین اگر علت بیش فعالی فرزند خود را بدانند بهتر می توانند بیماری کودک را درک نموده و به دنبال درمان بیماری بروند.

والدین و بیش فعالی

والدین باید با کودک بیش فعال ارتباط درست برقرار کنند:

اولین و مهمترین نکته برای برقراری ارتباط صحیح بین والدین و کودک بیش فعال، حفظ کرامت و احترام شخصیتی کودک است. راههای ارتباط مناسب والدین با فرزند عبارت است از:

برقراری ارتباط چشمی با کودک در زمان صحبت با او

گوش دادن کامل به سخنان کودک و شنیدن جملات کودک

والدین سعی کنند خود را جای کودک بگذارند

رعایت رفتار درست و محترمانه با کودک

حرف زدن با صدای آرام به جای صدای بلند

بیان احساسات والدین با کودک با جملات ساده

والدین و کودک بیش فعال

والدین کودک بیش فعال لازم است مثبت اندیش باشند؟

اگر والدین بخواهند برای کودک مبتلا به بیش فعالی خود مقررات حتی بسیار سخت تعیین کنند، باید توجه مثبت به کودک خود داشته باشند. با نگاه مثبت و دیدن نیمه پر لیوان حتی سخت گیری بر کودک نیز آسان تر خواهد بود. لازمه توجه به عملکرد مثبت کودک، تعیین وقت مناسب برای ارتباط با کودک و فرزند است. تحسین و تشویق کودک در زمان انجام رفتار پسندیده موجب انجام بیشتر صفات بهتر خواهد شد. بوسیدن، در آغوش گرفتن و نوازش بهتر از کلمات تکراری حس تحسین در کودک ایجاد می کند. هرگز کودک را نباید با کودکان همسن او مقایسه کرد و زمینه را برای سرزنش او فراهم نمود.

والدین و بیش فعالی

قبل از هرچیز قوانین خانه و اجتماع را برای کودک بیان کنید:

همیشه والدین دوست دارند فرزندی داشته باشند که بتواند از خود مراقبت کند و بتواند بر رفتار خود کنترل مناسب داشته باشد. برای اینکه بین والدین و کودک دچار بیماری بیش فعالی رابطه مناسب شگل بگیرد رعایت این نکات مهم است:

فعالیتی را برای کودک انتخاب نمایید که کودک قادر به انجام آن باشد

ابتدا والدین قوانین و انتظارات خود را به طور شفاف برای کودک بیان نمایند

کارهایی که کودک نباید انجام دهد را در شروع هر کاری به او بگویید

برای کارهای کودک مانند تماشای تلویزیون، خوابیدن، بیداری و زمان غذاخوردن برنامه داشته باشید

اختصاص زمان استراحت برای کارهای ذهنی و حین یادگیری ضروری است.

با تعیین زمان انجام فعالیت ورزشی، به تخلیه انرژی کودک کمک نمایید

والدین با مرور روزانه برنامه تکالیف مدرسه کودک و تهیه برنامه زمانی مشخص به انجام تکالیف او کمک کنند

برای انجام کارهای خانه به کودک مسؤولیت دهید، مانند چسدن سفره و مرتب کردن اتاق

علائم بیش فعالی در کودکان

 

والدین کودک بیش فعال باید تشویق و تنبیه نمایند؟

بله این بسیار مهم و تعیین کننده است که والدین از تشویق در جهت تقویت و رشد رفتارهای مناسب و از تنبیه در جهت کاستن از رفتارهای نامناسب استفاده نمایند. البته زمانی تشویق بیشتر مؤثر واقع می شود که والدین با آنچه کودک دوست دارد آشنا باشند و برای تشویق از دوست داشتنی های کودک برایش فراهم کنند. تنبیه بدنی و آزار جسمی و استفاده از تهدیدهای زبانی به عنوان تنبیه بسیار خطرناک بوده و باید اجتناب گردد.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان

کلینیک مغز واعصاب کودکان دکتر بخشنده 

 

 

بیش فعالی در کودکان

علل ژنتیکی عقب ماندگی ذهنی

 

عوامل مختلفی در ایجاد عقب ماندگی ذهنی شامل عوامل ژنتیک، تکاملی، اکتسابی و یا ترکیبی از این موارد وجود دارد. علل ژنتیکی شامل علل کروموزومی و غیرکروزومی می باشد.
بنا بر نظر پزشکان فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان، شدت عقب ماندگی ذهنی در ارتباط با زمان و مدت صدمه و درجه تماس سیستم عصبی است. هرچه شدت عقب ماندگی ذهنی بیشتر باشد احتمال پیدا کردن علت بیشتر خواهد بود.علل قابل شناخت متعدد هستند و بیشتر از ۲۰۰ مورد ژنتیکی تاکنون ثبت شده است.

علل کروموزومی عقب ماندگی ذهنی

اختلالات کروموزوم های اتوزومال غالبا با عقب ماندگی ذهنی همراه می شوند. احتمال این همراهی در عقب ماندگی ذهنی ۴ تا ۳۴ درصد گزارش شده است. سندرم داون از همین قبیل می باشد.

ضعف عضلانی در کودکان

علل غیرکروموزومی عقب ماندگی ذهنی

شامل سندروم های پوستی عصبی، اختلالات مادرزادی متابولیسم و ضایعات ساختمانی مغز است.

سندروم های پوستی عصبی

نوروفیبروماتور و توبروس اسکلروز در پسران و سندروم های پوستی عصبی غیرارثی مثل استورج وبر می تواند با عقب ماندگی ذهنی همراه شوند.

بیماری مادرزادی متابولیسم

خیلی از بیماری های مادرزادی متابولیسمی نیز با عقب ماندگی ذهنی یا صرع همراه هستند، هر چند تعداد کمی از موارد عقب ماندگی ذهنی ناشی از این اختلالات هستند ولی به علت ارثی بودن و گاه تاثیر رژیم غذایی در پیشگیری از عوارض این بیماری ها حایز اهمیت می باشند. در بعضی از انواع اختلالات مادرزادی متابولیسم، تکامل از ابتدا تاخیر دارد و در برخی از افراد پس از یک دوره تکامل طبیعی، پسرفت حاصل می شود.

کمبود سرین ( میکروسفالی مادرزادی، تشنج، عقب ماندگی ذهنی)، کمبود کراتین (عقب ماندگی ذهنی، تاخیر تکلم، هیپوتونی، تشنج، بیش فعالی، اوتیسم)، کمبود گلوکز ترانسپورتر (عقب ماندگی ذهنی، تشنج)، کمبود لکوترین c4 (میکروسفالی، هیپونونی) و آتروفی مخچه و تاخیر تکاملی از انواع نادر و جدیدتر بیماری های متابولیک همراه با عقب ماندگی هستند.

1-1-دیستروفی عضلانی

هیپوتیروئیدی و کمبود ید

هیپوتروئیدی مادر می تواند در صورت عدم درمان به موقع منجر به کاهش بهره هوشی کودک شود. کمبود ید به عنوان شایع ترین علت عقب ماندگی ذهنی قابل پیشگیری در برخی نواحی دنیا می باشد. بین کمبود ید و عقب ماندگی ذهنی یک ارتباط ژنتیک وجود دارد.

ضایعات ساختمانی مغز

خیلی از ضایعات ساختمانی مغز با عقب ماندگی ذهنی و گاه با سایر ناهنجاری ها همراه می شوند و گاه ارثی هستند. میکروسفالی همراه با عقب ماندگی ذهنی دیده می شود.

سندرم داون در کودکان

سندروم های ژنتیکی غیرکروزومی

تعداد رو به اقزایشی از سندروم های ژنتیکی غیرکروموزومی که با عقب ماندگی ذهنی و ناهنجاری های دیگر اعضای بدن همراه می شوند نیز وجود دارد. برخی از این ناهنجاری ها اختلالات و بیماری های چون میکروسفالی، پیشانی باریک، دررفتگی لگن و خط کف دست می باشد.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان

کلینیک مغز و اعصاب کودکان دکتر محمدکاظم بخشنده