نوشته‌ها

نوارمغز کودکان

نوارمغز کودکان و سوالات والدین

نوار مغز در کودکان چه کاربردی دارد؟

نوار مغز کودکان روشی تشخیصی است که برای بررسی عملکرد مغز کودکان انجام می شود. ارتباطات سلول ها یا نورون های مغزی بوسیله یک سری پالس ها یا پتانسیل های الکتریکی عصبی انجام می شود که باعث سیگنال های الکتریکی مغز می شود. این سیگنال ها که امواج مغزی نامیده می شود از طریق پوست سر قابل ثبت می باشد. دستگاه نوار مغزی این عمل را می توان انجام دهد و به پزشک کودک شما کمک می کند که امواج مغزی کودک را با حرکات و یا رفتارش مورد بررسی قرار دهد.

علائم تشنجی در کودک

آیا دستگاه نوار مغز کودکان امواج یا اشعه مضر دارد؟

بسیاری از والدین وقتی برای انجام نوار مغز مراجعه می کنند، نگران هستند و می پرسند که آیا نوار مغز اشعه مضر ندارد؟ دستگاه نوار مغز کودکان فقط یک دستگاه گیرنده می باشد که اشعه مضر برای کودک نداشته و هیچ آسیبی به فرزند عزیزتان نمی رساند. برای ثبت امواج الکتریکی مغز از دستگاه نوار مغز استفاده می شود که انواع ۸، ۱۶ و ۳۲ کاناله آن وجود دارد. سپس الکترودهایی بر روی پوست سر بیمار نصب می شود و این الکترودها که از صفحات کوچک فلزی تشکیل شده و به سیم‌های باریکی متصل هستند. این الکترودها شارژهای الکتریکی کوچکی را که در اثر فعالیت سلول‌های مغزی تشکیل می‌شوند، آشکار می‌کنند. این شارژهای الکتریکی توسط دستگاه تقویت شده و سپس به صورت منحنی‌هایی روی صفحه نمایشگر یا روی نوارهای کاغذی به نمایش در می‌آیند.

نوارمغز کودکان

برای چه بیماری های نوار مغز کودکان لازم است؟

مهمترین بیماری که نیازمند تشخیص به وسیله نوار مغز کودکان دارد، تشنج یا بیماری صرع می باشد. بیشترین علت انجام نوار مغز کودکان بررسی و تشخیص انواع اختلالات تشنجی در کودکان است. بیماری های دیگر مغز و اعصاب کودکان که نوار مغز یک روش تشخیصی مهم در آنها است عبارت است از: سردرد، سرگیجه، میگرن، اختلال هوشیاری، اختلال تمرکز و بیش فعالی، اختلال ارتباطی و اوتیسم، ضربه به سر و هر حالتی که باعث اختلال مغزی شود بکار می رود.

نوارمغز کودکان

نکاتی که والدین قبل از مراجعه برای انجام نوار مغز کودکان باید بدانند چیست؟

والدین باید بدانند که قطع ناگهانی داروهای ضد تشنج حین مراجعه برای انجام نوار مغز کودکان بسیار خطرناک می باشد. گاه با قطع سریع داروی ضد صرع، حمله طولانی و شدید تشنج اتفاق می افتد. نکته مهم دیگر اثر تب و التهاب بر روی امواج مغزی است،  به همین دلیل اغلب زمان نوار مغز کودکان را بعد از مرحله حاد بیماری تب دار یا سرماخوردگی در نظر می گیرند.

نوارمغز کودکان

بهترین وضعیت برای انجام نورا مغز کودکان چیست، خواب یا بیداری؟

خستگی و کم خوابی باعث می شود کیفیت بررسی نوار مغز کودکان بهتر شود و کودک نیاز کمتری به مصرف داروی خواب آور دارد و زودتر به خواب می رود و هم اینکه در کم خوابی نوار مغز موج های غیر طبیعی مغزی را بهتر نشان می دهد. سکوت و آرامش در حین گرفتن نوار مغز کودکان مهم است؛ ایجاد هر گونه صداهای بلند و زنگ موبایل ممکن است باعث ایجاد پارازیت در نوار مغز گردد.

نوروفیدبک

نوار مغز سه بعدی یا نقشه مغزی چیست؟

در بعضی از بیماری ها مانند بیش فعالی، اختلالات یادگیری، اختلال توجه و تمرکز، اضطراب و افسردگی و اختلالات ارتباطی مانند اوتیسم، بررسی و تحلیل فراوانی امواج مختلف مغزی بسیار مهم است. الکتروانسفالوگرافی کمی (Quantitative Electro Encephalo Graphy) یا QEEG وسیله ای برای ارزیابی و اندازه گیری امواج مغزی و خصوصیات مربوط به آنها در این بیماری ها است. در QEEG، امواج مغزی در حالت های مختلف چشم بسته، چشم باز و انجام یک تکلیف شناختی مانند خواندن،ثبت کرده ،سپس این امواج بوسیله کامپیوتر، بر حسب فرکانس تفکیک شده و بر اساس شدت فعالیت در رنگ های مختلف نمایش داده می شوند. مطابق با مطالعاتی که صورت گرفته اندازه امواج مختلف در مغز دارای استاندارد و حد نرمالی است که تنها براساس جنس و سن تغییر می کند. به این معنی که برای داشتن عملکرد مناسب، هریک از امواج در فرد با مقادیر نرمال مشخص می شود کدام یک از امواج و در کدام نقطه از سر دارای فعالیت نامناسب است.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان

علائم تشنجی در کودک

تشنج در نوزادان

تشنج در نوزادان چیست؟

تشنج شایع‌ترین علامت آسیب سیستم عصبی مرکزی درنوزادان است. این علامت می تواند ناشی از یک علت زمینه ای مخاطره‌آمیز ولی قابل درمان باشد به طوری که تشخیص زودرس و مداخله مناسب می تواند نجات بخش باشد. تشنج در نوزادان از نظر تصویر بالینی و عوامل ایجاد کننده با کودکان بزرگتر و بالغین متفاوت است. این مسئله ناشی از نارس بودن سیستم عصبی مغز در این دوره است.
تشنج در دوره نخست شایع تر از سایر سنین می باشد به طوری که میزان بروز آن بین ۱/۵ تا ۵/۵ در هزار مورد گزارش شده است. فراوانی تشنج با توجه به سن دوره بارداری و وزن نوزاد در زمان تولد متفاوت است. در یک مطالعه میزان بروز تشنج در نوزادان با سن دوره بارداری کم‌تر از ۳۰ هفته ۳/۹ درصد و در سنین بالاتر از آن ۱/۵ درصد گزارش شده است. در مطالعه دیگر فراوانی تشنج در نوزادان با وزن کم‌تر از ۱/۵ کیلوگرم ۵۷/۵ در هزار و در مواردی با وزن بیش از ۲/۵ کیلوگرم ۲/۸ در هزار بیان شده است. علت این اختلاف فراوانی در مطالعات مختلف مربوط به تفاوت در جمعیت مورد مطالعه و چالش های تشخیص تشنج در این گروه سنی خاص می‌باشد.

عوارض داروی دیازپام

علل تشنج در نوزادی

علل متعددی سبب بروز تشنج در دوران نوزادی می‌شوند که این مسئله تا حدود زیادی ناشی از مستعد بودن مغز نارس در این محدوده سنی نسبت به آسیب‌های مختلف است. مهم‌ترین علل تشنج نوزادی عبارتند از:

آنسفالوپاتی هیپوکسیک ایسکمیک

این مورد شایع‌ترین علت تشنج در دوران نوزادی است. به طوری که ۵۰ تا ۶۰ درصد موارد را شامل می‌شود. در اکثر موارد این عارضه قبل یا حین زایمان اتفاق می‌افتد و تنها در ۱۰ درصد موارد ناشی از علل بعد از تولد می‌باشد. این نوع تشنج عمدتا ۲۴ ساعت اول بعد از تولد و معمولا در طی ۳ روز عارض می‌شوند. بروز تشنج طی چند ساعت اول بعد از تولد می‌تواند ناشی هیپوکسیک ایسکمیک داخل رحمی باشد.

سندرم شیرخوار شل چیست؟

هیپوگلیسمی

هیپوگلیسمی به قند خون کم‌تر از ۴۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر اطلاق می‌شود. سطحی از گلوکز که سبب بروز تشنج می‌شود دقیقا مشخص نیست. این عارضه در نوزادان با وزن کم و نوزادان مادران دیابتی شایع تر است. اختلالات همراه هیپوگلیسمی مثل حوادث عروقی مغز و تروما باعث کاهش آستانه تشنج در این نوزادان می‌شود.طول مدت هیپوگلیسمی شاخص مهمی جهت بروز علائم عصبی است.

هیپوکلسمی

هیپوکلسمی به کلسیم خون کم‌تر از ۷/۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر گفته می‌‌شود. هیپوکلسمی می‌تواند ناشی از علل مختلف از جمله آنسفالوپاتی هیپوکسیک ایسکمیک بوده و در مواردی همراه با هیپومنیزیمی و هیپوگلیسمی می‌باشد. هیپوکلسمی دیررس معمولا ناشی از تغذیه با رژیم غذایی با فسفات بالا می‌باشد.

رخ دادن تشنج در کودک

هیپووهیپرناترمی

هیپوناترمی در نوزادان معمولا ناشی از ترشح نابجای هورمون ضد ادارای به دنبال عفونت و ترومای جمجمه می‌باشد و از علل ناشایع تشنج در نوزادی به شمار می‌رود.

حوادث عروقی مغز

حوادث عروقی مغز از نوع ایسکمیک یا خونریزی با منشأ شریانی یا وریدی می‌تواند سبب بروز تشنج در دوران نوزادی شود. خونریزی اطراف و داخل بطنی در نوزادان نارس شایع و در بیشتر از ۴۵ درصد موارد باعث تشنج می‌شود. خونریزی داخل مغزی در نوزادان نارس معمولا طی ۷۲ ساعت اول تولد عارض می‌شود.

ضعف عضلانی در کودکان

عفونت‌ها

عفونت‌های قبل و بعد از تولد می‌تواند از علل تشنج نوزادی باشد. عفونت‌های داخل رحمی می تواند سبب آنسفالوپاتی شدید و بروز تشنج در دوران نوزادی شوند. همچنین عفونت‌های اکتسابی پس از تولد از جمله مننژیت، آنسفالیت و آبسه مغز می‌توانند سبب بروز تشنج نوزادی شوند.

مسمومیت‌ و ترک داروها

عفونت‌های قبل و بعد از تولد می‌تواند از علل تشنج نوزادی باشد. عفونت‌های داخل رحمی می تواند سبب آنسفالوپاتی شدید و بروز تشنج در دوران نوزادی شوند. همچنین عفونت‌های اکتسابی پس از تولد از جمله مننژیت، آنسفالیت و آبسه مغز می‌توانند سبب بروز تشنج نوزادی شوند. نوزادان مادرانی که دوران بارداری از داروها و موادمخدر استفاده می‌کنند در معرض توسعه تشنج هستند. تماس داخل رحمی با الکل، هروئین، کوکائین و متادون باعث بروز علائم عصبی در نوزاد از جمله لرزش، تحریک‌پذیری و تشنج می‌شود. بعضی از داروها در چند روز اول باعث بروز تشنج می‌شوند، در صورتی که موادی مثل متادون باعث بروز تشنج تاخیری تا چند هفته بعد می‌گردند. تزریق اتفاقی داروهای بی‌حس کننده موضعی در حین زایمان به بدن جنین می‌تواند باعث بروز تشنج در نوزاد شود. این نوزادان در چند ساعت اول تولد دچار مشکل تنفسی و قلبی شده و در برخی مواقع به کما می‌روند.

نوزاد شیرخوار

اقدامات تشخیصی بیماری

این اقدامات شامل نوارمغز (EEG)، نقشه مغزی (QEEG) و تصویربرداری از جمجمه یا MRI بوده و برای پی بردن به علت زمینه ای تشنج، اختلالات همراه با آن و عوارض حاصل از بیماری زمینه ای و تشنج‌ها انجام می‌گیرد.

درمان بیماری

زمانی که تشخیص تشنج توسط پزشک فوق تخصص مغز و اعصاب، مطرح و تایید می‌شود پس از انجام اقدامات حیاتی اولیه، درمان باید با داروهای ضدتشنج آغاز شود.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان

کلینیک مغز و اعصاب کودکان دکتر محمدکاظم بخشنده