مرکز نوار عصب و عضله
نوار عصب عضله چیست؟
در بدن انسان دو سیستم عصبی وجود دارد، سیستم اعصاب مرکزی و سیستم اعصاب محیطی. سیستم اعصاب مرکزی شامل مغز و نخاع است که مرکز فهم و پردازش گیرنده های حسی بدن و تصمیم گیرنده پاسخ های اندامها هستند. سیستم اعصاب محیطی شامل رشته های عصبی و عضلات بدن هستند که فرمانهای مغز و نخاع را اجرا می کنند. ارتباط میان مغز و نخاع و سیستم اعصاب محیطی توسط پیامهای الکتریکی انجام می شود. انتقال پیامهایی مانند احساسات بدن حس گرما، سرما، درد، لمس، دیدن، شنیدن، چشیدن و نیز پیامهای حرکتی به اندامها همگی توسط پیامهای الکتریکی انجام می شود مانند یک سیم برق.
وقتی به اعصاب یا عضلات بدن آسیبی وارد شود و یا عملکرد آنها دچار اختلال گردد، سرعت یا شدت پیامهای الکتریکی کاهش یافته و یا نارسایی پیدا می کند که شناسایی آن برای تشخیص و درمان کمک کننده است. نوار عصب عضله روشی است که اختلالات و نارسایی سیستم اعصاب محیطی شامل رشته های عصبی و عضلات بدن را می سنجد. نوار عصب عضله خود دو بخش دارد.
نوار عصب یا NCV مخفف اندازه گیری سرعت هدایت عصبی یا Nerve Conduction Velocity است. در نوار عصب میزان شدت و سرعت پیامهای الکتریکی را در طول یک عصب نشان می دهد. نوار عضله یا EMG که مخفف Electromyography است. در نوار عضله با استفاده از سوزن ریزی که مستقیما به عضله وارد می شود فعالیتهای الکتریکی عضله را ثبت می کنیم. نوار EMG میزان فعالیت الکتریکی عضلات بدن و نیز سلامت عصبی که وارد آن عضله می شود را ارزیابی و ثبت می کند.
چند نوع بیماری در مرکز نوار عصب عضله تشخیص داده می شود؟
بیماری هایی که در مرکز نوار عصب عضله تشخیص داده می شود عبارت است از: نوروپاتی، میوپاتی و بیماری نوروماسکولار. البته این بیماری ها گاه با یکدیگر همپوشانی هایی هم دارند. نوروپاتی به معنای ضایعه و آسیب رشته های عصبی محیطی است. میوپاتی اختلال و بیماری در بافت عضلات بدن می باشد. به بیماری ها و اختلال در محل اتصال رشته های عصبی و عضلات بدن نیز بیماری عصبی عضلانی یا نوروماسکولار گفته می شود.
شایعترین نوروپاتی های مراجعه کننده به مرکز نوار عصب عضله کدامند؟
علت بروز نوروپاتی مختلف و متفاوت بوده مانند آسیب ضربه ای یا تروما، عفونت های گوناگون، بیماری متابولیک و انواع بیماری های ژنتیک می باشد. بیماری گیلن باره، بیماری آتروفی عضلانی نخاعی یا بیماری SMA، بیماری شارکو ماری توث و نورپاتی دیابتی شایعترین نوروپاتی های تشخیص داده شده در مرکز نوار عصب عضله می باشند. بیماری گیلن باره یک اختلال اکتسابی و بسیار نادر می باشد ، که در نتیجه حمله سیستم ایمنی بدن به اعصاب محیطی ایجاد می شود و به دنبال این حمله احساس ضعف در ماهیچه ها، بی حسی، گزگز و گاهی اوقات فلجی دیده می شود.
بیماری SMA یک بیماری ژنتیک بوده و به علت جهش ژنتیک در ژن SMN واقع در بازوی بلند کروموزوم پنج بروز می کند. علائم این بیماری به صورت ضعف عضلانی در اندامهای بدن بخصوص بیشتر در اندام تحتانی و تحلیل و آتروفی عضلات بدن است. این بیماری بر اساس شدت حذف ژنی و زمان بروز علائم بالینی به سه گروه SMA تیپ یک(شروع علائم از بدو تولد تا ۶ ماهگی)، SMA تیپ دو(شروع علائم از ۶ ماهگی تا ۱۸ ماهگی) و SMA تیپ سه (شروع علائم بعد از ۱۸ ماهگی) تقسیم بندی می شود.
بیماری شارکو ماری توث یا Charcot-Marie-Tooth بیماری ژنتیک دیگری است که جزو انواع شایع نوروپاتی محسوب می شود. بیماری شارکو-ماری-توث شایعترین نوع نوروپاتی ارثی است که با علایم ضعف عضلانی پیشرونده در عضلات تحتانی پاها، اختلال و مشکلات خفیف تا متوسط حسی، کاهش یا از دست دادن رفلکس های وتری اندام تحتانی و افزایش گودی کف پاها یا High Arched Feet ظاهر می شود.
چند نوع میوپاتی شایع در مرکز نوار عصب عضله می شناسید؟
شایعترین بیماری عضلانی یا میوپاتی که در مرکز نوار عصب عضله تشخیص داده می شود، بیماری دیستروفی عضلانی دوشن می باشد. دیستروفی عضلانی دوشن یک بیماری ژنتیک بوده که در پسرها دیده می شود. علت بروز بیماری دیستروفی دوشن نقص ژنتیک در ژن دیستروفین به عنوان بزرگترین ژن بدن می باشد. در دیستروفی دوشن ضعف عضلانی اندام تحتانی بخصوص عضلات کمربند لگنی و عضله چهارسر ران، برجستگی عضله پشت ساق پا و افزایش بیش از ده برابری در آنزیم عضلانی CPK نمای بارز بیماری است.
بیماری شایع دیگری که در مرکز نوار عصب عضله تشخیص داده می شود، التهاب عضلانی یا میوپاتی التهابی است. التهاب عضلانی، میوپاتی التهابی یا میوزیت به معنای حمله سلولهای التهابی به ماهیچه های بدن است. بیماری های التهابی با زمینه خودایمنی که باعث ایجاد التهاب سراسر بدن می شوند، روی عضلات نیز موثرند و میوپاتی التهابی ایجاد می کنند. مهمترین علامت میوپاتی التهابی ضعف و ناتوانی عضلات است. همچنین علایم مهم دیگر التهاب عضلانی بروز درد در عضلات و تشدید آن با فعالیت بدنی، سخت قورت دادن غذا، ضایعات پوستی، خستگی و مشکل در تنفس است.
آیا نوار عصب عضله عوارض دارد؟
در مرکز نوار عصب عضله کلیه اقدامات تشخیصی شامل نوار عصب و نوار عضله توسط دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان انجام می شود. دکتر محمدکاظم بخشنده با گذراندن دوره فلوشیپ فوق تخصصی بیماری عصبی عضلانی یا نوروماسکولار در مرکز مغز و اعصاب ژاپن، مهارت کافی برای انجام نوار عصب عضله دارند. نوار عصب عضله یک اقدام تشخیصی غیرتهاجمی بوده و جز سوزش و درد مختصر در محل انجام نوار عضله عوارض دیگری ندارد.