خواب خوب کودکان
تعریف خواب :
خواب فرایند بازیابی قوای جسمانی و روانی می باشد .خواب عبارت است از عدم توانایی ارادی درکنترل محیط فیزیکی و کاهش یا فقدان سطح هوشیاری، تعلیق نسبی ادراکات حسی و غیرفعال شدن تقریباً تمام عضلات ارادی در زمان استراحت طوری‌که فعالیت بدن و ذهن تغییر کرده و توهم‌های بینایی جایگزین تصاویر واضح واقعی بشوند. در بین پستانداران، پرندگان، ماهیان و دیگر جانوران مراحل خواب و بیداری وجود دارد. خواب برای سلامت و بازسازی سیستم اعصاب، سیستم ایمنی و سیستم عضلانی_اسکلتی انسان‌ها و جانوران اهمیت دارد.
خواب خوب در کودکان
قطع به یقین در دنیای مدرن و قرن حاضر تاثیر خواب راحت برکیفیت زندگی کودکان بر کسی پوشیده نیست . خواب، تأثیر زیادی بر سلامتی دارد. کودکان و نوجوانان برای رشد، مقابله با بیماری ها، راحت فکر کردن و به یادآوردن خاطرات و مقابله با حالت های بد (احساسی، فکری یا روحی) به خواب کافی نیاز دارند. همچنین بسیاری از محققان بر این باورند که خواب راحت تاثیربسیار زیادی بر تناسب اندام کودکان دارد . به این مفهوم که خواب کم در کودکان کم سن و کوچک تر در کودکی باعث چاقی مفرط و پر وزنی دوران کودکی می شود.. کودکان و نوجوانانی که استراحت کافی دارند، انرژی لازم را برای ورزش و فعالیت دارند؛ علاوه بر این، خواب کافی به آن ها کمک می کند که یادگیری و حافظه ی بهتری داشته باشند. وقتی کودکان خواب کافی داشته باشند، به احتمال بسیار زیاد انتخای های غذایی خوبی خواهن داشت چرا که با توجه به ساعات مهم وعده های غذایی (صبحانه ،نهار ، شام و) از برنامه غذایی خانواده پیروی خواهند کرد که این خود به تنظیم متابولیسم بدن کمک شایانی خواهد کرد.همه ما درمحیط اطراف کودکانی را با چشمان پف کرده و خواب آلوده مشاهده کردیم که برای دیدن برنامه ای دلخواه خارج از عرف تعریف شده ی زمانی با خواب در حال جنگیدن هستند . مهمترین اتفاق بدی که در این حالت می افتد تغییر ساعت بیولوزیک بدن می باشد که خود سرچشمه بسیاری از بیماریها و اختلالات می باشد و دوم اینکه با این روال به کودکان خود یاد می دهیم که در بزرگسالی نیز از این سیستم معیوب هرج و مرج پیروی کرده و از اوان کودکی پایه های رشدی ناسالمی را به کودکان دلبند خود اموزش می دهیم که این خودبزرگترین اشتباه ممکن در این می باشد.
مراحل خواب
پژوهشگران را عقیده بر ایناست که خواب از دو مرحله غیر عمیق و عمیق تشکیل شده است . که در غالب این دو مرحله از ۵ زیر مجموعه شکل می گیرد .البته قبل از بیان این مراحل لازم است که دو حالت خواب ( REM)و (NREM) را به طور اختصار توضیح دهیم. مرحله رم ( REM)یا “حرکت غیر سریع چشم”: یک فاز از خواب است که امواج مغزی در آن دوره ، معمولا آرام و با ولتاژهای بلند هستند و تنفس و ضربان قلب آهسته و منظم و فشار خون پایین است. معمولا در این فاز هیچ خواب و رویایی دیده نمی‌شود.
مرحله ان رم (NREM (خواب یا حرکات سرع چشم فاز دیگری از خواب است که برخلاف مرحله رم سوخت و ساز و ضربان قلب افزایش می یابد.در این مرحله بدن انسان فلج می شود و معمولا خواب ورویا در این مرحله پدیدار می شود..
مرحله اول خواب
در این مرحله از خواب در فاز در این حالت از خواب در مرحله رم هستیم و در واقع در موقعیتی شناور بین حالت هوشیاری و غیر هوشیاری قرار داریم. در این لحظه احساس می‌کنیم بیدار هستیم و در عین حال متوجه هستیم که ذهن‌مان در حال رفت و آمد بین خواب و بیداری است. در این زمان گاهی اوقات افراد با حرکات سریع و غیرارادی عضلات روبه‌رو می‌شوند که می‌تواند فرد را از خواب بپراند.
مرحله دوم خواب
یکی از مواردی که می‌تواند به خوابی سبک و بی‌کیفیت منجر شود، دمای نامتعادل اتاق است. در واقع دمای نامتعادل باعث بیدار شدن‌های مکرر می‌شود.
تقریبا نیمی از کل زمان خواب ما در این مرحله سپری می‌شود. در این مرحله عضلات و ضربان قلب شروع به آرام شدن و ریلکسیشن می‌کنند و همچنین مغز نیز به آرامی فعالیت خود را کاهش می‌دهد.
مرحله سوم و چهارم خواب
این دو مرحله با هم ترکیب شده‌اند چرا که اثرات بسیار مشابهی به نام موج آرام خواب یا SWS روی خواب افراد دارند. این دوره به‌عنوان عمیق‌ترین دوره‌ی خواب شناخته می‌شود و یکی از مراحل بسیار مهم خواب است و نباید حین آن بیدار شد.
البته گاهی اوقات پیش می‌آید که با ایک اتفاق ناگهانی مثل صدای زنگ تلفن در این مرحله از خواب بیدار می‌شویم. در واقع اگر تا به حال به‌طور ناگهانی از خواب پریده باشید و خود را در یک وضعیت بسیار سست و اصطلاحا “تلو تلو خوران” دیده باشید، در حالت موج آرام خواب یا SWS بوده‌اید که از خواب بیدار شدید.
دلیل دیگری که اثبات می‌کند وضعیت SWS یا موج آرام خواب بسیار حیاتی و حائز اهمیت است این است که بدن در این زمان در حال تجدید جوانی خود است. به بیان ساده‌تر هورمون رشد در این مرحله آزاد می‌شود که موجب بهبود، بازیابی و التیام عضلات و بافت‌های بدن خواهد شد. همچنین اکسیژن و مواد مغذی مهم برای بدن در این دوره فراهم می‌شوند.
نکته‌ی جالب دیگر درمورد مرحله سوم و چهارم خواب این است که شب‌ادراری و راه رفتن در خواب هم در این مراحل اتفاق می‌افتند.
مرحله پنجم خواب
یکی از راه‌های بیدار شدن راحت‌تر این است که زمان بیدار شدن خود را طوری تنظیم کنید که در دوره‌ی REM از خواب بیدار شوید. این مرحله تنها مرحله‌ای است که ما در آن حالت REM یا حرکت سریع چشم را تجربه می‌کنیم. در واقع انسان‌ها فقط ۲۰ درصد از زمان خود را در این مرحله سپری می‌کنند و جالب اینجاست که مغز در این مرحله بیشتر از سایر مراحل فعالیت دارد.
به نظر می‌رسد این مرحله مهمترین مرحله برای مغز باشد چرا که مغز در این مرحله در حال شروعی دوباره(یا به تعبیری بیدار شدن) برای فعالیت مجدد است. همانطور که در ابتدا بیان شد، اکثر خواب و رویاها در این مرحله(که در فاز REM قرار دارد
، پدیدار می‌شوند و انسان‌ها در این مرحله خواب می‌بینند. امواج مغزی در این مرحله بی‌شباهت با حالت بیداری نیست.
- مدت خواب لازم برای کودکان
- . تا ۲ماهه: ۵/۱۰ تا ۱۸ساعت در روز؛
- تا ۱۱ماهه: ۱۰ تا ۱۲ ساعت در روز؛
- تا ۳ساله: ۱۲ تا ۱۴ ساعت در روز؛
- تا ۵ساله: ۱۱ تا ۱۳ ساعت در روز؛
- تا ۱۲ساله: ۱۰ تا ۱۱ ساعت در روز؛
- ۱۲- ۶ – تا ۱۸ساله: ۵/۸ ساعت در روز