EEG و والدین نگران!

آیا ثبت نوار مغزی برای کودک من ضروری است؟

اصلا EEG چیست؟!

آیا با ثبت نوار مغز از کودک من، برای او مشکلی پیش می آید؟

آیا EEG باعث سهولت در تشخیص خواهد شد؟

این سوالات همگی پرسش های والدین نگران از وضعیت کودک خود ، می باشد که ممکن است سوال بسیاری از شما عزیزان باشد

در ادامه با کلینیک دکتر محمد کاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان همراه باشید . . .

الکتروانسفالوگرام (EEG) آزمایشی است که برای یافتن مشکلات مربوط به فعالیت الکتریکی مغز استفاده می شود.

EEG الگوهای موج مغزی در کودک شما را ردیابی و ثبت می کند. دیسک های فلزی کوچک با سیم های نازک (الکترود) روی پوست سر قرار می گیرند و سپس سیگنال هایی را برای ثبت نتایج به رایانه ارسال می کنند. فعالیت الکتریکی طبیعی در مغز الگویی قابل تشخیص می سازد. از طریق EEG ، پزشک می تواند به دنبال الگوهای غیرطبیعی باشد که نشان دهنده تشنج و سایر مشکلات در کودک است.

اصلا چرا باید از کودک من نوار مغزی گرفته شود ؟!

اکثر EEG ها برای تشخیص و نظارت بر اختلالات تشنجی، صرع، فلج مغزی، اختلالات تکلم و تشخیص پیش فعالی انجام می شوند. ثبت نوار مغزی همچنین می تواند علل مشکلات دیگر مانند اختلالات خواب و تغییر رفتار را شناسایی کند. آنها گاهی برای ارزیابی فعالیت مغز پس از آسیب شدید سر یا قبل از پیوند قلب یا پیوند کبد استفاده می شوند.

پزشک می خواهد از کودک من ثبتEEG بگیرد! چکارکنم؟!

اگر فرزند شما EEG دارد ، موهای کودک شما باید تمیز و عاری از روغن ، اسپری و نرم کننده باشد تا الکترودها به راحتی به پوست کف سر بچسبد.

حتما از قبل با پزشک خود تماس بگیرید چرا که پزشک شما ممکن است به کودک توصیه کند که مصرف برخی از داروها را قبل از آزمایش متوقف کند. اغلب توصیه می شود که کودکان تا ۸ ساعت قبل از آزمایش کافئین مصرف نکنند. اگر لازم است که کودک شما در حین EEG بخوابد ، پزشک راه هایی را برای کمک به سهولت انجام این کار پیشنهاد می کند.

انجام ثبت نوار مغزی چطور خواهد بود؟

EEG در کلینیک دکتر بخشنده صورت می گیرد؛ بدین منظور از کودک خواسته می شود که روی تخت دراز بکشد یا روی صندلی بنشیند. تکنسین EEG ، الکترودها را با استفاده از خمیر چسبنده به نقاط مختلف روی پوست سر متصل می کند چنانچه کودک شما شرایط همکاری را داشته باشد، یعنی توانایی نشستن برو صندلی ،در نتیجه اینکار بوسیله کلاهی که به الکترودهای ثبت مغزی متصل است صورت می گیرد که بسیار سهل و قابل تحمل برای کودکان می باشد، هر الکترود به تقویت کننده و دستگاه ضبط EEG متصل است.

سیگنال های الکتریکی از مغز به خطوط موج دار روی صفحه کامپیوتر تبدیل می شوند. از کودک خواسته می شود که بی حرکت بنشیند زیرا حرکت می تواند نتایج را تغییر دهد.باید به این نکته توجه کرد که کودکانی که قادر به انجام این وضعیت نیستند باید در خواب از آنان ثبت مغزی صورت بگیرد.

اگر کودک شما هشیار باشد ، تکنسین از او می خواهد به یک نور سوسو زدن روشن نگاه کند یا به طریقی تند نفس بکشد.

بیشتر EEG ها حدود کمتر از نیم ساعت طول می کشد. اگر کودک شما در طول آن نیاز به خواب دارد ، آزمایش بیشتر طول می کشد.

آیا این فرآیند برای کودک من سخت و دشوار و یا درد آور خواهد بود؟

ثبت نوار مغزی به هیچ عنوان موضوع ناراحت کننده ایی نیست و بیماران هیچ گونه ضربه ای روی پوست سر یا جاهای دیگر احساس نمی کنند. با این حال بدلیل اینکه کودکان از این مسائل بی اطلاع هستند ممکن است، چسباندن الکترودها به پوست سر برای کودکان کمی استرس زا باشد و یا هنگامی که از آنها خواسته می شود بی حرکت بمانند، دچار استرس شوند. برای جلوگیری از این مشکلات ، والدین باید این موضوعات را از قبل با کودک خود درمیان گذاشته و آنها را آرام نمایند.

آیا واقعا ثبت EEG خطری برای کودک ندارد؟!

این نگرانی والدین کاملا بی مورد است ! با اطمینان می تواند گفت ثبت نوار مغزی بسیار ایمن است.

نکته آخر برای والدین بسیار آموزنده و کاربردی است :

شما می توانید با توضیح این موضوع که هیچ موردی برای نگرانی و استرس کودک شما وجود نخواهد داشت او را برای تست نوار مغزی آماده کنید، می توانید اتاق و وسایلی را که مورد استفاده قرار می گیرد را توصیف کنید و به فرزند خود این اطمینان را بدهید که در داخل اتاق برای پشتیبانی او هستید. برای بچه های بزرگتر ، اهمیت سکوت در حین انجام EEG را توضیح دهید تا دیگر نیازی به تکرار  EEG نباشد!

آیا پرخاشگری و عصبی بودن کودک مهم است؟

پرخاشگری و ابراز عصبانیت در کودکان از نظر والدین بسیار ناپسند و نابهنجار است ، اما این رفتار یکی از اعمال طبیعی دوران کودکی است . آغاز هر پرخاشگری حاصل یک مسئله ساده است : دست پیدا نکردن به چیزهایی که کودک می خواسته و به آن نرسیده است . برای کودکان بین ۱ تا ۲ سال، پرخاشگری می‌تواند بر اثر برآورده نشدن نیازی مانند شیر بیشتر خواستن ، تعویض پوشک باشد ، اما توانایی بیان زبانی آن را ندارند . کودک از اینکه مشاهده می کند اطرافیان به درخواست های او واکنشی نشان نمی دهند ناراحت و غمگین می‌شود که همین امر زمینه برای بروز پرخاشگری در کودک را افزایش خواهد داد .

نکات مفیدی برای والدین کودک عصبی و پرخاشگر:

رفتار او را نادیده بگیرید

هنگامی که کودک شما پرخاشگری می‌کند ، کنترل و مدیریت رفتاری خود را از دست می دهد ، بیش از حد هیجانات و احساسات منفی را تجربه می کند . به خاطر داشته باشید بخشی از مغز او که مخصوص تصمیم‌ گیری می باشد و فعالیت این مناطق در زمان پرخاشگری کمتر از قبل خواهد بود .

یکی از علتهایی که می گویند در زمان عصبانیت تصمیم گیری نکنید همین مورد می باشد . به دلیل اینکه قسمت مربوط به استدلال در مغز او فعالیت کمتری پیدا می کند ، در این مرحله استدلال و منطق برای او موثر نخواهد بود . شرایطی که کودک در آن قرار می گیرد مثل زمانی است که فردی در حال غرق شدن می‌باشد و شما در لحظه نمی توانید به او آموزش شنا بدهید و کاری از دستتان برنمی آید . در حقیقت باید گفت هر فعالیتی که شما در این زمینه داشته باشید شرایط را بدتر از قبل خواهد کرد . صبور باشید ، به او فرصت بدهید ، بعد از اینکه شرایط آرام شد ، می‌توانید در مورد آن مشکل با او صحبت کنید .

به او فرصت بدهید

در بیشتر
موارد کودکان فقط می خواهند خشم و پرخاشگری خود را آزاد کنند ، پس بهتر است به آن‌ها
اجازه دهید که این کار را انجام بدهند ، اما به شرطی که که در حین ابراز خشم
خودشان آسیبی نبینند .

او را با کاری دیگر مشغول کنید ، حواسش را پرت کنید

کودک خود را با فعالیتهای دیگری که آنها را دوست دارد انجام دهد سرگرم کنید ، تا رفتارهای پرخاشگرانه ای که داشته را به فراموشی بسپارد . همیشه به همراه خودتان انواع وسایل سرگرم کردن مانند اسباب بازی ، کتاب داستان یا خوراکی های جذاب و خوشمزه داشته باشید و به محض مشاهده علائم فعال ساز پرخاشگری ، با ارائه این ابزار سرگرم کننده از رفتارهای نابهنجار او جلوگیری کنید .

از او دلیل پرخاشگری و عصبانیتش را بپرسید

این تکنیک برای رفتارهای پرخاشگرانه کودکان زیر دو و نیم سال در نظر گرفته شده است . کودکان در این سن غالبا دامنه لغات و صحبت کردنشان در حدود ۵۰ لغت و کلمه است و در هر زمان توانایی آن را ندارند که بیشتر از ۲ کلمه را به صورت یکجا به کار ببرند ، بنابراین میزان ارتباطات آن‌ها با اطرافیان محدودتر است . زمانی که شما حرفهای آنها را متوجه نمی شوید یا منظور آن‌ها را درک نمی کنید ، آنها از رفتار شما عصبانی و پرخاشگری خواهند شد .

تکنیک دیگری
که می تواند کودک را آرام کند ، همدردی کردن با او است . این رفتار شما از شدت عصبانیت
او کم می‌کاهد ، بعد از اینکه او را آرام کردید ، می توانید با او در موردپیدا
کردن علت رفتارش صحبت کنید .

محبت و ابراز علاقه به او را بیشتر کنید

برای اینکه میزان توجه به فرزندتان را بیشتر کنید ، بهتر است او را گرم و محکم بغل کنید ، در آن لحظه کلمه ای با او صحبت نکنید ، زیرا در این لحظه وقت آموزش و پند و اندرز نیست ، او فقط بودن شما را می خواهد و بس . بغل کردن کودکان به آنها حس امنیت و آرامش می‌دهد ، متوجه می‌شوند که برای والدینشان با اهمیت هستند ، حتی اگر با نظر فرزند خود مخالف هستید به او اهمیت بدهید ، اجازه بدهید او نیز خودش را ابراز کند ، در بیشتر موارد بچه ها فقط به دنبال موقعیتعایی برای ابراز احساسات خود هستند .

رفتار مثبت او را به سرعت تشویق کنید

قرار گرفتن در بعضی از شرایط برای کودکان کسل کننده می باشد ، مثل قرار گرفتن در نوبت غذا در رستوران ، ایستادن در صف و … که موجب عصبانیت و پرخاشگری او خواهند شد . هنگامی که در مسیر رفتن به رستوران مورد نظر هستید از فرزندتان بخواهید که اگر در رستوران غذای خودش را به صورت کامل بخورد ، با پرسنل آنجا مودبانه و بدون عصبانیت رفتار کند ، هنگام بازگشت به خانه او این اجازه را خواهد داشت که با پلی استیشن خودش بازی کند ، کارتون مورد علاقه اش را ببیند ، یک ساعت دیرتر به رختخواب برود . زمان حضور در رستوران ، هر زمان که احساس کردید رفتارش رو به تغییر منفی و نابهنجار است ، به صورت نامحسوس به گونه ای که متوجه آن شود موضوع را به او یادآوری کنید ، پیشنهاد میکنیم که در حضور جمع به او امر و نهی نکنید .

فریاد نکشید ، با آرامش صحبت کنید

متخصصان علوم اعصاب و روان شناسان بر این باورند که هنگام پرخاشگری کودکان لازم است خونسردی خود را حفظ کنید حتی اگر این کار بسیار سختی باشد . اگر نتوانید آرامش خود را حفظ کنید به صورت ناخودآگاه وارد یک جنگ قدرت میان خود و فرزندتان خواهید شد و شرایط بدتر از قبل می شود . لازم به ذکر است همانظور که قبلا اشاره شد ، بخش اعظمی از دلایل کودکانی که پرخاشگری می کنند به منظور جلب توجه اطرافیان است . برای کودک اصلا اهمیتی ندارد که توجه مثبت بگیرند یا منفی . تنها چیزی که آنها می خواهند تمام توجه والدین و اطرافیان است .

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان

کلینیک مغز و اعصاب کودکان دکتر محمدکاظم بخشنده 

اشکال و دسته دارویی

آتوموکستین هیدروکلراید با نام تجاری استراترا، برای درمان بیش فعالی در کودکان و بزرگسالان تجویز می‌شود که نوع ایرانی آن اخیرا با نام های تجاری استراموکس، استراکسین، استراتین در بازار موجود است. این دارو به صورت کپسول ۱۰، ۱۸، ۲۵، ۴۰ و ۶۰ میلی گرم عرضه می گردد.
مصرف این دارو بیشتر برای سنین بالای شش سال توصیه شده و از طریق دهان جذب می گردد.

مقدار و نحوه مصرف

در کودکان دارای بیش فعالی با وزن کمتر از ۷۰ کیلوگرم دوز اولیه دارو توسط پزشک فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان، ۰/۵ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن در روز تجویز می شود که بعد از حداقل سه روز تا ۱/۲ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم قابل افزایش می باشد. دوز این دارومی تواند به صورت یک بار در روز، صبح یا به صورت دوزهای منقسم تجویزشود.
در بزرگسالان و نوجوانان دارای بیش فعالی با وزن بیشتر از ۷۰ کیلوگرم، دوز اولیه ۴۰ میلی گرم در روز است که بعد از حداقل سه روز قابل افزایش تا ۸۰ میلی گرم در روز می باشد و می تواند به صورت یک جا هنگام صبح یا به صورت دوره های منقسم تجویز شود. حداکثر دوز توصیه شده ۱۰۰ میلی گرم است که طی حداکثر دو تا چهار هفته قابل تجویز می باشد.
در بیماران دچار نارسایی کبد کاهش دوز توصیه شده این دارو ضروری است.

راهنمایی های عمومی

در صورت حساسیت بیمار به دارو یا هر یک از اجزای تشکیل دهنده آن نباید مصرف شود.
در بیماران با نقص عملکرد کبد و کلیه نباید تجویز گردد.
در طول دوره درمان باید فشار خون، تحریک پذیری، میل به خودکشی افراد مورد توجه قرار گیرد.
در سابقه بیماری های عروق قلبی یا عروق مغزی، نارسایی کبدی، بیماران مبتلا به گلوکوم یا در معرض خطر گلوکوم با زاویه بسته و همچنین افراد دارای فشار خون بالا با احتیاط مصرف شود.
این دارو ممکن در بیمار باعث سرگیجه شود. بنابراین تا زمانی که عوارض دارو مشخص شود، رانندگی و کار با وسایلی که نیاز به هوشیاری کامل دارند با احتیاط صورت گیرد.
حین مصرف این دارو باید قد و وزن بیمار خصوصا در مورد کودکان، به دقت تحت نظر بوده و در صورت کندی روند رشد قد و یا کاهش وزن شدید بیمار، خصوصا در مصرف دراز مدت دارو، کاهش دوز و یا حتی قطع مصرف دارو مدنظر قرار گیرد. البته این عارضه محدود به ۹ تا ۱۲ ماه اول درمان بوده و پس از آن بسیار نادر خواهد بود.

مسمومیت

در مصرف بیش از اندازه دارو، شستشوی معده، استفاده از ذغال فعال و سایر اقدامات حمایتی توصیه شده است.

تداخلات دارویی

این دارو نباید به همراه مهارکننده های مونوآمین اکسیدان مصرف شود و لازم است حداقل ۱۴ روز بین تجویز دو دارو فاصله باشد.
از مصرف همزمان این دارو با داروهایی نظیر فلوکستین، پاروکستین و کینیدین باید خودداری شود.
مصرف همزمان این دارو با سالبوتامول و میدازولام توصیه نمی شود.

عوارض جانبی

مهم ترین عوارض جانبی گزارش شده از این دارو عبارتند از سوهاضمه، یبوست، بی اشتهایی، سرگیجه، خستگی، خشکی دهان، سرفه، احتباس، ادرار یا مشکل در رفع ادرار ، کاهش میل جنسی و بثورات جلدی پوستی.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان

کلینک مغز و اعصاب کودکان دکتر محمدکاظم بخشنده 

پرخاشگری

پرخاشگری در کودکان اغلب به عنوان یک تظاهر از عصبانیت، حسادت و ناکامی دیده می شود. تعداد خاصی از رفتارهای پرخاشگرانه و یا آمرانه مثل زدن، گاز گرفتن و کشیدن مو اغلب به عنوان یک جزء طبیعی از تکامل محسوب می شود. ناکامی و تحریک پذیری به دلیل خستگی و تغییرات خلقی بین نوپایان در حدود ۱۵ ماهگی بوجود می آید. در همین سن است که نوپایان محدودیت های بیانی و فیزیکی مثل محدودیت کلام و کند بودن حرکات را تجربه می کنند و این مساله حس ناکامی و تحریک پذیری را در آنها بیدار کرده و به صورت زدن، گاز گرفتن، قشقرق راه انداختن و سایر رفتارهای پرخاشگرانه بروز می کند.

قشقرق

بروز ناگهانی خشم است که طی آن کودک یک بروز ناگهانی گریه، فریاد زدن و تکان دادن دست ها و پاها را تجربه کرده و ممکن است با زدن، گاز گرفتن یا نیشگون گرفتن همراه باشد. قشقرق معمولا حدود ۱۵ الی ۱۸ ماهگی شروع می شود و تا حدود ۴ سالگی ادامه می یابد. با این حال در ۲ سالگی شایع تر است و به همین دلیل به آن لقب دوساله های وحشتناک داده اند. تداوم قشقرق تحت تاثیر واکنش والدین است.

توصیه به والدین برای تبدیل دو ساله های وحشتناک به فوق العاده

برای تبدیل دو ساله های وحشتناک به دو ساله های فوق العاده ، باید به والدین توصیه کرد تا نکات ذیل را رعایت کنند:

۱ – تا جایی که ممکن است خونسرد باقی بمانید. داد زدن، فریاد کردن یا زدن کودک مشکل کودک را حل نمی کند؛ تنها باعث بدتر شدن قشقرق می شود.

۲ – در صورت امکان به رفتار کودک بی توجهی کنید؛ اینکار خصوصا وقتی موثر است که قشقرق راه انداختن تظاهری از رفتار جلب توجه کودک باشد.

۳ – کودک را کنترل کرده و به یک مکان امن ببرید؛ کودکانی که هنگام قشقرق به خود و دیگران آسیب می زنند باید محکم نگه داشته شده و با آنها صحبت شود تا زمانی که آرام شوند. اگر کودک در یک مکان عمومی است، می توان او را به یک مکان خصوصی تر مثل اتومبیل یا اتاق دیگر برد.

۴ – با تغییر توجه کودک به یک وسیله یا کار دیگر حواس او را پرت کنید.

۵ – پس از آرام شدن کودک، والدین باید این کارها را هم انجام دهند.

۶ – در مورد رفتار کودک با او صحبت کنید و به او بگویید که چه اتفاقی افتاده و کودک را تشویق کنید که احساسات خود را بیان کند.

۷ – به کودک توضیح دهید که قشقرق راه انداختن سبب بدست آوردن خواسته او نخواهد شد.

۸ – هیچ گاه برای آرام کردن کودک از یک قشقرق به او جایزه ندهید و او را تشویق نکنید.

رفتارهای طبیعی در برابر رفتارهای پرخاشگرانه مشکل ساز

رفتارهای پرخاشگرانه و قشقرق وقتی مشکل ساز هستند که شدت و تواتر آنها افزایش یابد، مثل مواردی که کودک طی روز چندین بار قشقرق راه بیندازد، و هر بار بین ۳۰ الی ۶۰ دقیقه طول بکشد یا وقتی که این رفتارها سبب شکسته شدن حقوق اولیه و قوانین اجتماعی شود. پرخاشگری های شدید نظیر آزار رساندن و رفتارهای خصمانه که طی زمان ادامه می یابند باعث افزایش خطر بزهکاری در مراحل بعدی زندگی می شوند.

بیماری هایی که به صورت اختلالات رفتاری تظاهر می کنند عبارتند از: ناتوانی هوشی زمینه ای، بیماری های طیف اوتیسم، تاخیر گفتار، خانواده های نابسامان و والدگری ناموثر. اگر رفتار پرخاشگرانه دایمی بوده و بیشتر از ۶ ماه باقی بماند، باید والدین جهت مشاوره و ویزیت حرفه ای به یک فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان و یا روانپزشک و یا روانشناس ارجاع داده شوند.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان

کلینیک مغز و اعصاب کودکان دکتر محمدکاظم بخشنده