علل تیک عصبی
تیک عصبی چیست؟
این اختلال عموما به شکل حرکات و یا اصوات غیر ارادی به طور ناگهانی و تکراری و متناوب ، به دنبال یک حس ناخوشایند در بدناتفاق می افتد .این اختلال به طور عمده در کودکی رخ میدهد.
بر اساس یافته های بالینی این اختلال بسیار خطرناک نیست اما به مرور زمان تمام زندگی عادی شخص را تحت تاثیر قرار می دهد ،که ج هت پیگیری آن حتمت باید به پزشک فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان مراجعه کرد.
شیوع :
۲ تا ۲۵ در صد از جامعه آماری کودکان در سنین مدرسه از این عارضه رنج می برند.
طبقه بندی انواع تیک :
Simple phonic tics1-..تیک های صوتی ساده :
با علائمی مانند سرفه کردن ، خرخر کردن، خرناس کشیدن ، صاف کردن گلو ، تکراریا صدا ظاهر می شوند.
Complex phonic tics2- تیک های صوتی مرکب :
، Coprolalia، بد دهنی lexilalia ، مکررخوانی Palilaliaبا علائمی همچون تکرار واژه ها ، هرزه گویی ،مکرر گویی
یا تکرارواژه های رکیک ، تغییر مکرر لحن گفتار ، سوت زدن ، خندیدن ، فریاد کشیدن های ناگهانی وجود دارند.
Simple motor tics ۳- تیک های حرکتی ساده :
در ظاهر شبیه به حرکات عادی بدن می باشد . اما با این تفاوت که نمی توان تیک های حرکتی را کنترل کرد . این تیک ها در کل به شکل های چشمک زدن ، پرتاب کردن سر ، بالا انداختن شانه ، و با زکردن دهان وجود دارد .
Complex tics4 – اختلال تیک حرکتی مرکب :
به شکل های رفتار های لمسی ، بوئیدن اشیا ، حرکات آرایشی ، پژواک رفتار وجود دارد .
۵ – اختلال صوتی – حرکتی توره :
مشهورترین این نوع سندرم توره است . این یک اختلال نورو بیولوژیک است . افراد به طور مکرر حرکات یا صدایهای غیر قابل کنترلی از خود بروز می دهند.
مهمترین ویژگی اختلال توره ، وجود تیک های حرکتی چند گانه همراه با بیش از یک تیک صوتی است .
شروع اختلال قبل از ۱۸ سالگی و بر اساس پژوهش های صورت گرفته بین ۲ تا ۱۰ سالگی اتفاق می افتد .
علل
در مورد علل به وجود آمدن تیک نظریه های مختلفی وجود دارد که پایه و اساس بسیاری از درمان هاست .
۱-. دیدگاه تحلیل روانی :
اعتقاد این گروه بر این است که تیک نتیجه یک حادثه بسیار دردناک روانی است . و یا تعدادی نیز عقیده دارند که تیک دراثر جابجایی تکانه های جنسی و خصومت آمیز است که این مرحله از رشد در شخصیت وی کاملا شکل نگرفته و به بلوغ نرسیده است.
۲- دیدگاه یادگیری :
در این دیدگاه اعتقاد به دو مدل الف : پاسخگر و ب : کنشگر وجود دارد .
الف : بر اساس مدل پاسخگر ، تیک ها ممکن است ، پاسخ های اجتنابی شرطی شده برای تقلیل تنش هایی باشد که اساسا در موقعیت های ضایعه گر روانی ظاهر گردیده اند . بر این اساس تیک به دیده یک عادت آموخته شده تحلیل می شود.
ب : مدل کنشگر :
بر اساس این مدل تیک ها پاسخ های آموخته شده ای هستند که از طریق تقویت کننده های محیطی به وجود آمده اند.
۳- دیدگاه پزشکی :
در این دیدگاه شرط اصلی تشخیص ، بررسی ویژگی های بالینی و ثبت شرح حال بیمار است . بر اساس این دیدگاه تیک تحت تاثیر دو عامل وراثت و محیط است .
الف – سبب شناسی ژنتیکی :
نوع و شدت اختلال ممکن است از نسلی به نسل دیگر و از شخصی به شخص دیگر متفاوت باشد . تاثیر پذیری از جنس مونث ۷۰ در صد از جنس مذکر ۹۹ درصد است .
در اختلال توره ،تاثیر زنتیک از محیط بیشتر است .
ب -سبب شناسی محیطی ( عوامل نورو شیمیایی و نورو آناتونیک ) :
متخصصان بر مبنای تحقیقات صورت گرفته اذعان می دارند که نتیجه اختلال توره ، نتیجه اختلال در سوخت و ساز است که موجب بد کارکردی آنزیم یا انتقال دهنده های عصبی مرکزی است.
عواملی که باعث توقف روند درمان می شوند عبارتند از :
استرس شدید – تمرکز روی مشکل ، اضطراب ، ملامت شدید ، خستگی ، هیجان زدگی
نکته پایانی :
درمان اختلال تیک بسیار ضروری است . از مجموعه عواملی که باعث شده است در این مجال راجع به شیوه های درمان بحث نشود این است که پروسه درمان کاملا تخصصی است و در اختیار پزشک فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان . امروزه بسیار می شنویم و می بینیم که بسیاری از اولیا با تجویز سرخود دارو آسیب های زیادی را بر پیکره رنجور این هدیه های آسمانی وارد می کنند که کاملا جبران ناپذیر است . پس برای بهبودی و برگشت کودکانمان به زندگی عادی ، قبل از اتلاف وقت ، و جلوگیری از آسیب های بیشتر ، به پزشک فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان مراجعه کنیم .
دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان و فلوشیپ نوروماسکولار از ژاپن
کلینیک مغز و اعصاب کودکان دکتر محمدکاظم بخشنده
