اختلالات تاخیر در تکامل حرکتی کودکان

سندروم داون

سندروم داون یا تریزومی شایع ترین اختلال کروموزومی است. این بیماری با ظاهر خاص در صورت، تاخیر در تکامل اولیه کودک و عقب ماندگی ذهنی بروز می کند.
تظاهرات مشخصه این بیماری شامل صورت صاف، چشم های اریب،چین های اپی کانتال، زبان بزرگ، گوش ها و دهان کوچک، انگشتان پهن، دست ها، پاها و گردن عریض، کاهش تون عضلانی و قد کوتاه می باشد.
آنومالی های همراه می تواند شامل نقایص ارثی قلب، به خصوص AV کانال؛ آترزی دئودنوم؛ و هیپوتیروییدی می باشد.
تکامل اولیه خصوصا در حرکات درشت و همچنین در زبان شناختی و اجتماعی دچار تاخیر می شود.
در بسیاری از مطالعات، مداخلات زودهنگام با تمرکز روی تقویت مهارت های حرکتی و تکامل زبانی مؤثر به نظر می رسد.مثلا، مداخلات زود هنگام از بروز عوارض ناشی از وضعیت های نادرست بدن که به دلیل کاهش تون عضلانی است پیشگیری می کند.

فعالیت هایی که در خانه قابل انجام هستند عبارتند از:

۱ – شرکت در فعالیت های فیزیکی با استفاده از بازی هایی که احتیاج به حرکت دارند.
۲ – تعامل فعال با والدین مثلا استفاده از بازی های صفحه ای در بچه های بزرگتر، ساختن بازی های جدید، اجتناب از تعاملات دستوری و غیرواکنشی.
۳ – استفاده از علایم دستی در مرحله ارتباطات پیش کلامی
۴ – – ترغیب به سخن گفتن با خواستن جواب از کودک.
۵ – شرکت در فعالیت اجتماعی، بازی با سایر کودکان.
۶ – ثبت نام در مهد کودک/مدرسه در زودترین زمان ممکن.

دیستروفی عضلانی دوشن

دیستروفی عضلانی دوشن یک بیماری پیش رونده است که توسط یک ژن مغلوب وابسته به جنس ایجاد شده و سبب عدم وجود پروتئین دیستروفین در بدن می شود. این بیماری بیشتر افراد مذکر را درگیر می کند و مشخصه آن دژنراسیون تدریجی عضله است. به تدریج سلول های عضلانی با سلول های چربی جایگزین شده و سبب اشکال در حرکت دست ها و پاها و ضعف عمومی بدن می شوند. با پیشرفت بیماری بیماری قلب ودیافراگم درگیر شده باعث نارسایی قلبی و تنفسی می شود. علائم زودرس دیستروفی عضلانی را می توان حتی در ۳ سالگی؛ زمانی که کودک شروع به از دست دادن مهارت های حرکتی می کند، تشخیص داد وبهتر است در همان دوره به پزشک فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان و نوروماسکولار مراجعه کرد.

علائم بیماری دیستروفی عضلانی

۱ – بروز حالت دست و پا چلفتی یا افتادن های مکرر.
۲ – راه رفتن روی نوک انگشتان پا.
۳ – مشکل در بالا رفتن از پله.
۴ – خستگی زودرس.
۵ – بعدا با پیشرفت بیماری، بزرگ شدن عضلات ساق دیده می شود به همراه مانور گاورز که کودک از هر چهار اندام برای برخاستن از زمین استفاده می کند و روی ران ها فشار می آورد تا بتواند صاف بایستد.
۶ – در وضعیت ایستاده کودک به سمت عقب متمایل می شود که همراه با برجسته شدن شکم است.

مداخلات زودرس در کودکان مبتلا به بیماری دیستروفی عضلانی ممکن است نتواند از تخریب بیشتر عضله جلوگیری کند، با این حال قدرت و عملکرد عضله را بهبود بخشیده و از عوارض ثانویه ای مثل کاهش عملکرد تنفسی، اسکولیوز عضلات پیشگیری می کند.

پولیومیت

پولیومیلیت، یا پولیو، بیماری است که پس از عفونت با ویروس پولیو رخ می دهد، و سبب فلج شل حاد می شود. ویروس پولیو از راه مدفوعی – دهانی انتقال می یابد و بیشتر کودکان کم سن و سال، زنان باردار و افراد مسن را مبتلا می کند. پولیو با ایمن سازی مناسب قابل پیشگیری است. واکسن غیرفعال شده پولیو در کشورهای توسعه یافته جایگزین واکسن خوراکی پولیو شده است. زیرا در این کشورها اکثر موارد پولیو به دنبال واکسیناسیون واکسیناسیون با OPV است. رخ داده است.

علائم بیماری پولیومیت

تب
ضعف
سردرد
استفراغ
درد اندام، پشت و گردن. سفتی، درد و یا ضعف عضله که در برخی موارد منجر به فلج دایمی می شود.

مداخلات در کودک مبتلا به پولیومیت شامل ضد درد و یا گرمادرمانی به منظور کاهش درد اندام و سفتی عضله و فیزیوتراپی برای بهبود قدرت و عملکرد عضلات است.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان