ویژگی های مغز کودک را می دانید؟

در مغز یک نوزاد که تازه به دنیا آمده است، حدود ۱۰۰ میلیارد نورون به تعداد ستاره های کهکشان راه شیری وجود دارد. طی ماه ها و سال های اول زندگی کودک، مغز دوره‌ای شگفت‌انگیز از رشد را طی کرده و در هر ثانیه، بیش از یک میلیون ارتباط عصبی برقرار شده و هزاران میلیارد پیوند به نام سیناپس های عصبی بین سلول های مغزی برقرار می شود. در نهایت رشد مغز کودک به چاق ترین اندام بدن که ۶۰ درصد وزن آن چربی است و تنها ۲ درصد از وزن بدن را تشکیل می‌دهد، اما ۲۰ درصد کل انرژی و اکسیژن بدن را مصرف می‌کند، می انجامد. در طی دو سال اول زندگی بیش از ۸۰ درصد رشد مغز کودک انجام می شود که با تشکیل میلیاردها سیناپس و ارتباطات میان نورون های عصبی انجام می شود.

راه های تقویت رشد مغز کودک در دوران بارداری چیست؟

مواد شیمیایی مضری که در دود سیگار وجود دارد، می‌تواند اثرات مخربی بر رشد مغز کودک در دوران جنینی بگذارد. اگر مادر در دوران بارداری سیگار بکشد، مواد سمی وارد جریان خون‌ مادر شده و مغز جنین که تنها از خون مادر به عنوان منبع تغذیه‌ و اکسیژن استفاده می کند، مسموم خواهد شد. وقتی والدین سیگار می کشند، تغییراتی در ساختار و عملکرد مغز کودکانشان ایجاد شده که منجر به اختلالات یادگیری، مشکلات رفتاری و اشکال در هوش کودک خواهد شد.

بهترین تغذیه برای تقویت رشد مغز کودک در شیرخوارگی چیست؟

آیا راهکار های تقویت رشد مغز کودک را می دانید؟

بیدار کردن ذهن کودک؛ شاید نوزاد شما را همین چند ساعت پیش دیده باشد، اما باز هم همین که دوباره در مقابل او ظاهر می شوید، هیجان زده می شود. دکتر جیل استم نویسنده کتاب باهوش از روز اول می گوید که نوزادان نیاز دارند که پیوسته و به طور قابل پیش بینی همان چهره را ببینند؛ این مسأله به سیم کشی کردن سیستم توجه شان کمک می کند.

خنداندن نوزاد؛ مغز نوزادان مجهز به نورون های بازتاب کننده است، سلول های ویژه ای که به او در مشاهده کردن و سپس تقلید از آنچه که انجام می دهید کمک می کند. یکی از اولین موفقیت های یک شیرخوار لبخند زدن به شما در پاسخ به لبخندتان است.

آواز خواندن؛ شیرخواران در ۳ ماهگی دوست دارند به لب ها، زبان و دندان هایتان توجه کنند. وقتی شعر “پاشو پاشو کوچولو” را برایش می خوانید، به او نشان می دهید که کلمات چگونه تشکیل می شوند و بعد ها یک روز خودش می تواند آن را بخواند.

بازی کردن؛ یک حیوان پارچه ای را داخل پتو بپیچید و کودک را تشویق به کشف کردن آن کنید: “این چیه؟ نرمه” در حالی که نگاه او به پتو است شیئ پنهان شده را بیرون بیاورید: “دالی!” زرافه است!” این بازی نه تنها به او می آموزد که حواس خاصی را کنار هم قرار دهد بلکه توجه مشترک (یعنی نگاه کردن به همان چیزی که شما به آن نگاه می کنید) مرحلۀ شناختی بسیار مهم و برجسته ای است.

تقسیم کارهای خانه با کودک؛ شاید تمایل داشته باشید وقتی که کودک چرت زده است کارهای خانه از قبیل شستن لباس ها را انجام بدهید اما او دوست دارد شما را در حین کار کردن تماشا کند. امیلی باشنل، روانشناس رشد دانشگاه تافتس می گوید کهبرخی این را تئوری یادگیری آنی تنبل ها می نامند. یعنی کودکان تنها از طریق مشاهده کردن چیزهای زیادی می آموزند.

تماشای تلویزیون چه اثر مخربی در تقویت رشد مغز کودک دارد؟

همانطور که در ابتدای این مقاله به آن اشاره شده است، بسش از ۸۰ درصد رشد مغز کودکان در دو سال اول عمر اتفاق می افتد. مراکز معتبر مغز و اعصاب کودکان توصیه می کنند که کودکان زیر سه سال نباید به تماشای تلویزیون، ویدئو یا کامپیوتر تشویق گردند. دو سال اول زندگی کودک برهه ای حیاتی و مهم در رشد مغزی و تکامل روحی او می باشد و محققان توصیه می کنند در دو سال اول عمر تماشای وسایل دیجیتالی و تلویزیون بهتر است انجام نشود. وقتی کودک بزرگتر می شود، تماشای وسایل دیجیتالی و تلویزیون مانع رشد ذهنی کودک در تمرین ارتباط با دوستان، بازی های بدنی، مطالعه کتاب، صحبت با والدین و یادگیری روابط اجتماعی می شود. در بررسی های متعدد گزارشاتی مبنی بر وجود اختلالت خواب در اثر تماشای وسایل دیجیتالی و تلویزیون وجود دارد. دکتر دیوید هیل نویسنده و متخصص کودکان در کتاب والدین مثبت با توجه به تحقیقات انجام شده تماشای تلویزیون را برای کودکان زیر دو سال زیانبار توصیف میکند.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار

بیماری آنفلوآنزا و خطرات آن چیست؟

بیماری آنفلوآنزا  یک بیماری حاد تنفسی ناشی از ویروس آنفلوآنزا است که گاه در موارد شدید آن می تواند موجب بستری شدن و یا حتی مرگ و میر شود. شایع ترین علایم بیماری آنفلوآنزا شامل تب، سرفه، سردرد، اسهال، درد عضلات بدن، استفراغ و گلودرد است. بیشترین زمان احتمال ابتلا به آنفولانزا ماه های مهر تا اسفند است که بعد از شروع به سرعت گسترش پیدا می کند. در اغلب موارد علایم بیماری آنفلوآنزا طی ۲ تا ۵ روز بهبود می یابد اگرچه تا دو هفته احساس ناخوشی باقی می ماند.

واکسن آنفلوآنزا چه ویژگی دارد؟

واکسن آنفلوآنزا که به صورت سوسپانسیون در سرنگ های آماده مصرف و به شکل مایع شفاف و بی رنگ در سرنگ های تک دوز موجود است، محتوی آنتی ژن های سطحی ویروس آنفلوآنزا است. میزان مصرف واکسن آنفلوآنزا برای بزرگسالان و کودکان و بزرگ تر از ۳۶ ماه ۵/۰ میلی لیتر یا دوز کامل است. در کودکان بین شش تا ۳۵ ماه، مقادیر ۲/۵ تا ۵/۰ میلی لیتر مصرف شده است. کودکانی که برای اولین بار واکسن دریافت می کنند، لازم است بعد از گذشت دست کم چهار هفته، دوباره واکسن دریافت کنند. واکسن به صورت داخل عضلانی یا زیر جلدی عمیق تزریق می شود.

واکسن آنفلوآنزا در بیماران عصبی عضلانی چه فایده ای دارد؟

بیماری عصبی عضلانی یا بیماری نوروماسکولار همان طور که از نام آن مشخص است شامل اختلالات رشته های عصبی و عضلات بدن می باشد.  بیماری عصبی عضلانی بر اساس مکانیسم بروز بیماری، سن بروز، نوع وراثت و سیر پیشرفت بیماری به چند نوع تقسیم می شود: ۱- بیماری عضلانی یا میوپاتی، ۲- بیماری رشته های عصبی یا نوروپاتی، ۳- بیماری محل اتصال عصب و عضله یا نوروماسکولار.

در بیماری عصبی عضلانی اختلالات مربوط به رشته های عصبی مانند بیماری گیلن باره، بیماری شارکو-ماری-توث و بیماری اِس اِم اِیمی شود. دسته گسترده بیماریهای ارثی و اکتسابی عضلات بدن مانند دیستروفی عضلانی، بیماریهای التهابی عضلانی و انواع بیماریهای متابولیک عضلانی نیز جزو بیماری عصبی عضلانی هستند. بیماری میاستنی گراویس که اشکال در محل اتصال رشته های عصبی به عضلات است نیز جزو بیماری عصبی عضلانی می باشد.

در انواع بیماری عصبی عضلانی به علت ضعف عضلانی منتشر و ابتلای عضلات تنفسی به آن، ابتلا به بیماری آنفلوآنزا موجب ایجاد عوارض شدید این بیماری مانند بیماری بسیار شدید ریوی و ذات الریه و نیاز به بستری شدن و درمان داخل وریدی خواهد شد. نقش واکسن آنفلوآنزا در بیماران عصبی عضلانی مقاوم سازی بدن در برابر ابتلا به این بیماری است. نوع واکسن آنفلوآنزا در بیماران عصبی عضلانی از جمله بیماران مبتلا به بیماری دیستروفی عضلانی دوشن که از داروهایی مانند کورتون یا دفلازکورت استفاده می کنند و یا بیماران مبتلا به بیماری اِس اِم اِی باید از نوع غیرفعال و غیر زنده باشد که به صورت تزریق داخل عضلانی صورت می گیرد.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار

میزان شیوع سردرد کودکان چقدر است؟

سردرد در کودکان بسیار شایع بوده، شایعترین علت مراجعه کودکان به پزشک فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان می باشد. میزان شیوع سردرد کودکان از ۴۰ تا ۸۰ درصد متفاوت است البته شیوع سردرد مداوم یا میگرن کودکان کمتر بوده و حدود ۲ تا ۱۵ درصد گزارش شده است. در حدود ۹۰ درصد از سردرد در کودکان ناشی از علل مهمی نیستند و نیاز به پیگیری ندارند. علل شایع تر این بیماری در کودکان شامل کم خوابی، گرسنگی یا تشنگی، ضربه های کوچک به سر، تماشای بیش از حد تلویزیون یا بازی با کامپیوتر، ضعف بینایی یا بیماری آستیگماتیسم، فشارهای عصبی، تنش، اضطراب می باشند. گاهی هم برخی از عفونت‌ها مثل سرماخوردگی، عفونت‌های گوش یا سینوس‌ها و یا عفونت‌های ادراری، می‌تواند باعث ایجاد این بیماری در کودکان شود. ۱۰ درصد باقیمانده  علت سردرد شامل تومور داخل مغزی، افزایش فشار داخل مغزی و عفونت مغزی می باشند.

میگرن کودکان چه نوع سردردی است؟

میگرن کودکان یعنی سردردی که تکرار شونده باشد. سردرد در میگرن کودکان اغلب یک‌طرفه بوده و کودک در سر خود احساس ضربانی شبیه کوبیدن چکش می‌کند و برخی علایم مثل سرگیجه، دل‌درد، تهوع و استفراغ، دیدن جرقه‌های نورانی و یا حساسیت به نور و بو هم ممکن است وجود داشته باشند. میگرن کودکان حداقل یک ساعت و  گاهی تا ۲ روز هم ادامه می‌یابد. در این سردردها اغلب یک عامل محرک مثل خستگی، فعالیت بیش از حد بدنی، کمبود خواب، استرس و یا حتی خوردن برخی مواد غذایی وجود دارد به طوری که هر فردی نسبت به یکی از این عوامل حساس است و وقتی در آن شرایط قرار می‌گیرد دچار سردرد می‌شود. میگرن کودکان در سن کمتر از ۲ سال بندرت رخ می دهد. با بالا رفتن سن، میزان بروز حملات سردرد این بیماران نیز افزایش می یابد، به طوری که تصور می شود تا سنین دبستان در حدود ۵  تا ۱۰ درصد کودکان به نوعی به میگرن کودکان مبتلا شوند. قبل از سن بلوغ تعداد پسرانی که به میگرن مبتلا می شوند دو برابر دختران است، اما پس از بلوغ این تعداد کاهش می یابد و به تعداد دخترانی که به میگرن مبتلا می شوند افزوده می شود.

عوامل بروز حمله میگرن کودکان چیست؟

مکانیسم پیشنهادی قبلی برای بروز حملات میگرن عبارت بوده است از گشادی یا تنگی اولیه عروق مغزی و درنهایت کاهش اکسیژن رسانی به بافت مغزی است. امروزه البته تحقیقات نشان می دهد که مکانیسم اولیه بروز میگرن ناشی از تغییراتی است که در کانالهای یونی سلولهای مغزی اتفاق می افتد. مکانیسم مشابه حملات سردرد میگرنی در بروز حملات تشنج دخیل می باشد. غذاهایی که در اغلب اوقات بیشترین اثر را در تشدید میگرن دارد عبارت است از پنیر وشکلات و در درجه سوم پرتقال. پنیر و شکلات دارای تیرامین، است. تیرامین رگهای خونی را گشاد می کند. امروزه اعتقاد بر این است که اکثر سردردهای میگرنی طی بیماری های ویروسی و تب رخ می دهند. با این وجود سردرد می تواند بعلت خواب کمتر از حد معمول پدیدار شود. در برخی بچه ها تشنگی ، ضربه  به سر ، تماشای بیش از حد تلویزیون یا کامپیوتر ، عفونت های گوش ، سینوزیت ، عفونت های ادراری ، سرماخوردگی ، آنفلوآنزا ، عدم خوردن یک وعده غذایی در روز که منجر به پایین آمدن سطح قند خون می شود. از دیگر عوامل می توان به استرس، اضطراب  و ترس در خانه و یا مدرسه، توده مغزی، فشار خون بالا، مشکلات دندان، مشکلات چشمی، مشکلات مفصل گیجگاهی– فکی، هیجان، مسافرت، مصرف شکلات و گوشت‌های آماده مثل سوسیس  و کالباس به دلیل داشتن نیترات اشاره کرد.

توصیه های لازم برای درمان میگرن چیست؟

بهترین راهکار برای درمان میگرن رعایت نکاتی است که موجب پیشگیری از بروز حملات میگرن می شود. آنچه کودک و والدین باید درباره درمان میگرن بدانند اجتناب از خوردن غذاهایی است که ممکن است سبب تشدید حملات میگرن شود. همچنین باید شرایط تنش زا و اضطراب آور را تا حد توان کنترل کرد، بدین ترتیب که کودک با بزرگ شدن و رسیدن به دوران بلوغ در کنترل محیط خود و فشارهای روانی موفق تر خواهد شد. به منظور کنترل استرس ها و ایجاد آرامش روانی در صورتی که بتوان از طریق آموزش صحیح به کودک یاد داد چگونه با مشکلات دست و پنجه نرم کند، می توان امیدوار بود در مواقعی که شکست های متعدد رخ می دهد، آرامش خود را حفظ کند.

کی لازم است درمان میگرن با دارو انجام شود؟

در صورتی که کودک مبتلا به میگرن در هر هفته حداقل یک حمله سردرد داشته باشد، درمان دارویی برای مدت زمان کمی طولانی حداقل سه تا شش ماهه و برای پیشگیری از  میگرن ضروری است. همچنین در مواردی که  سردرد موجب اختلال در فعالیت کودک در مدرسه، خانه یا اجتماع شود نیز درمان دارویی مشابه لازم است. در غیر این صورت فقط درمان با داروهای مسکن در زمان حمله سردرد میگرنی کفایت می‌کند.

چه داروهایی برای درمان میگرن کاربرد دارند؟

داروهای مفید در درمان میگرن شامل داروهای فاز حاد سردرد بوده که عمدتاً از داروهای مسکن مانند استامینوفن و ایبوپروفن استفاده می شود. البته استفاده از آسپیرین در کودکان برای کنترل حملات سردرد میگرنی توصیه نمی شود. برای پیشگیری از حملات سردرد نیز از داروهای مختلفی مانند پروپرانولول، سدیم والپروآت، آمی تریپتیلین، توپیرامات، پره گابالین و لوتیراستام استفاده می شود. البته تجویز این داروها و دوز مصرفی آنها حتماً باید با مراجعه حضوری و ویزیت بیمار توسط پزشک اعصاب کودکان انجام گیرد.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار

اندازه دور سر کودک حین تولد چقدر است؟

اندازه دور سر کودک به سن بارداری نوزاد حین تولد بستگی دارد. به طوری که اگر مادر دوره بارداری کامل نه ماهه را طی کرده باشد، اندازه دور سر کودک حدود ۳۳ تا ۳۵ سانتی متر خواهد بود و درحالیکه با بارداری پیش از موعد و تولد نوزاد نارس دور سر کودک حدود ۳۲ و یا کمتر می باشد.

میزان رشد اندازه دور سر کودک بعد از تولد چگونه است؟

میزان رشد اندازه دور سر کودک در دوره یک سال اول شیرخوارگی بسیار سریع رخ می دهد. در طی یک سال اول دور سر کودک بیش از ۱۲ سانتی متر رشد می کند که ۹ سانتی متر آن مربوط به ۶ ماه اول و ۳ سانتی متر آن در ۶ ماهه دوم سال اول عمر اتفاق می افتد. میزان رشد دور سر کودک به این صورت است که در سه ماهه اول ماهی ۲ سانتی ‌متر به دور سر کودک اضافه می شود. در سه ماهه دوم ماهی یک سانتی ‌متر و در شش ماهگی تا یک سالگی، هر ماه نیم سانتی ‌متر به دور سر کودک اضافه می‌شود.

آیا اندازه دور سر کودک باید با همسالان او یکسان باشد؟

خیر، میزان رشد دور سر کودک در یک سال اول عمر عدد ثابتی است یعنی دور سر کودک در سه ماهه اول عمر باید ۶ سانتی متر رشد نماید و سپس از ۳ تا ۱۲ ماهگی دور سر کودک ۶ سانتی متر رشد می کند. ولی دور سر کودک حین تولد متناسب با میزان دور سر پدر و مادر در یک طیف محدودی می تواند متغیر باشد. پس اگر رشد دور سر کودک براساس سن طبیعی باشد و از همه مهم تر اگر تکامل حرکتی و ذهنی کودک طبیعی باشد، دور سر کودک می تواند متفاوت از کودک هم سن او باشد.

علت کوچکی اندازه دور سر کودک یا میکروسفالی چیست؟

دور سر کوچک یا میکروسفالی علتهای متعددی دارد که شامل عوامل ارثی و محیطی میشوند.

درصورت بروز نقص در یک نوع ژنی که در رشد و تحول سلول‌های عصبی نقش اساسی دارد میکروسفالی ایجاد می شود.

بالا بودن سطح فنیل آلانین در مادری که به صورت مغلوب، ژن ابتلا به بیماری فنیل کتونوری را داراست و علامت دیگری از این بیماری ندارد؛ موجب بروز میکروسفالی در جنین می شود که ابتلا به این بیماری همراه با عقب ماندگی ذهنی است.

عوامل دیگری مانند تماس جنین با اشعه ایکس، داروهای مورد استفاده مادر مانند کورتون و عفونتهای ویروسی مادر همچون آبله مرغان و سرخک می تواند موجب بروز میکروسفالی در نوزاد شود.

دور سر کوچک می‌تواند باعث ناتوانی وسیع گفتاری و حرکتی شود. کودکان مبتلا به دور سر کوچک بیشتر در معرض ابتلا به بیماری‌های عصبی دیگر مانند صرع، فلج مغزی، عقب ماندگی ذهنی و ناتوانیهای بینایی و شنوایی قرار می گیرند. در بررسی های دانشمندان آمده است که حدود ۴۵ درصد کودکان مبتلا به میکروسفالی دچار صرع، حدود ۲۰ درصد آنها دچار فلج مغزی و حدود ۵۰ درصد این بیماران دچار عقب ماندگی ذهنی هستند.

علت بزرگی اندازه دور سر کودک یا ماکروسفالی چیست؟

وقتی بر اساس جدول استاندارد، دور سر کودک بیش از ۲ انحراف معیار بالای حد متوسط برای همان سن، جنس و نژاد باشد، می گوییم این کودک ماکروسفالی دارد. تقریباً ۲ درصد جمعیت طبیعی، ماکروسفالی دارند ولیکن یافته غیرطبیعی در مغزشان یافت نمی شود.  به عبارتی بزرگی اندازه دور سر کودک می‌تواند به شکل یک صفت ارثی از سوی پدر و مادر به فرزندان منتقل شود.

علل دیگر ماکروسفالی شامل خونریزی یا توده داخل مغزی، تجمع مایع داخل مغزی، عفونت های مغزی، تجمع خون در پرده‌های مغزی، ضخیم شدن استخوان‌های جمجمه یا ذخیره غیرطبیعی مواد چربی یا موکوپلی ساکارید در مغز، کم کاری تیرویید، کمبود ویتامین D و  بیماریهای ارثی و ژنتیک علل بزرگی دور سر کودک هستند.

تشخیص و درمان اختلالات  اندازه دور سر کودک چیست؟

بیماری های اندازه دور سر کودک با معاینه کودک توسط فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان تشخیص می شود.برای تشخیص نهایی این بیماری اقدامات دیگری مانند ام آرآی مغزی و بررسی آزمایشگاهی لازم است. در صورتی که علت اصلی و زمینه ای اشکال در اندازه دور سر کودک تشخیص داده شود، درمان آن با درمان علت زمینه ای بیماری می باشد.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار

آیا می دانید بیش فعالی چیست؟

بیش فعالی یا ADHD یک وضعیت رفتاری عصبی است که با بی توجهی و عدم تمرکز، پرخاشگری، خستگی ناپذیری و ناآرامی کودک مشخص می شود. علایم بیش فعالی مانند پرتحرکی و پرخاشگری می تواند در زندگی روزمره کودک، روابط اجتماعی کودک با هم سن و سالان و همچنین در تحصیل او مشکلات عمده ای ایجاد نماید. در بسیاری از موارد کودک مبتلا به بیش فعالی از مدرسه اخراج می شود. گزارشات متعددی وجود دارد که کودک مبتلا به بیش فعالی در آینده احتمال بیشتری برای رانندگی خطرناک، سیگار کشیدن، ارتکاب بزهکاری اجتماعی و سوءمصرف مواد دارد.

بیش فعالی یکی از شایع ترین و جدی ترین مشکلات عصبی رایج در سنین کودکی و نوجوانی شناخته می شود. در حال حاضر حدود سه میلیون کودک در سراسر جهان برای مشکلات کمبود توجه و تمرکز از دارو استفاده می کنند. در ۳ تا ۴ درصد کودکان مدرسه ای و ۴ درصد بزرگسالان بیماری بیش فعالی شایع است. پسران بیش از سه برابر دختران علایم بیماری بیش فعالی را بروز می دهند. اگرچه در بعضی از بررسی ها ثابت شده است که میزان شیوع این بیماری در پسرها و دخترها مساوی است ولی دخترها علایم پرتحرکی و پرخاشگری را از خود نشان نمی دهند و به همین علت تشخیص داده نمی شوند.

تحقیقات نشان می دهد که بیش از ۷۶ درصد کودکان مبتلا به بیش فعالی، فرد مبتلای دیگری نیز در خانواده خود دارند. علاوه بر زمینه ژنتیک علل دیگری مانند: تولد نارس، سیگار کشیدن مادر حین بارداری، استرس زیاد مادر حین بارداری، مصرف الکل در دوران بارداری، و آسیب های تروماتیک و ضربه ای به مغز در بروز بیش فعالی نقش دارند. نوع رژیم غذایی(رنگ دهنده ها) ، محیطهای فیزیکی- اجتماعی کودک، ناهماهنگی در مواد شیمیایی طبیعی بدن(نوروترانسمیتر ها)، ناهماهنگی مغزی در مراکزی که مسئول توجه و فعالیت در فرد است(مانند لوب فرونتال و مخچه) جزو علل دیگر بیش فعالی هستند.

بهترین راهکار برای درمان بیش فعالی چه هستند؟

بررسی های مختلف نشان می دهد که برای درمان بیش فعالی، درمان دارویی باید در کنار رفتاردرمانی به کار گرفته شود. والدین و معلمان لازم است در زمینه رفتار درست با کودک مبتلا به بیش فعالی آموزش ببینند. رفتاردرمانی بصورت آموزش مهارت های ارتباطی به کودک و نیز مدیریت درست رفتارهای نامناسب کودک تعریف می شود. درمان دارویی برای کاهش علایم بیماری بیش فعالی بسیار مؤثر می باشد اگرچه اثر این داروها مانند اثر آنتی بیوتیک ها در کنترل سریع یک عفونت نیست و بسیار آرام تر و به تدریج علایم بیماری را کاهش می دهد. گاه بیمار علاوه بر بیش فعالی به افسردگی و اضطراب هم مبتلا است که در این مواقع لازم است همزمان از داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی هم استفاده نمود.

آیا داروی ریتالین را در درمان بیش فعالی می شناسید؟

متیل فنیدیت با نام تجاری ریتالین رایج ترین دارو برای کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی و نقص توجه است که به شکل قرص در بازار دارویی موجود است. ریتالین با اثر بر قشر مغز و تالاموس از بازجذب مجدد یک ماده شیمیایی به نام دوپامین در سلول های عصبی جلوگیری می کند. دوپامین یکی از مواد شیمیایی است که در انتقال عصبی نقش دارد. مدت اثر ریتالین چهار تا شش ساعت است؛ بنابراین باید این دارو را یک یا دو بار در روز مصرف کرد. بین کودکان از نظر پاسخ هایشان به این داروها تفاوت های زیادی وجود دارد، برخی کودکان سریعا و به مقدار کم دارو پاسخ می دهند، در حالی که کودکان دیگر فقط به مقدار زیاد دارو پاسخ می دهند. دوز ریتالین براساس نیازها و عکس العمل‌های فردی تعیین می‌گردد. درکودکان (۶سال و بالاتر) بادوز ۵ تا ۱۰ میلی گرم سه بار در روز شروع شده و درهفته ۱۰-۵ میلی گرم در دوز روزانه افزوده می‌شود. حداکثر دوز روزانه ۶۰ میلی گرم است.

مهمترین عوارض ریتالین چیست؟

مهمترین عوارض ریتالین شامل موارد زیر هستند:

۱. از دست دادن اشتها و سوء تغذیه و کاهش وزن
۲. لرزش و پرش عضلات
۳. تشنج و سردرد
۴. نامنظم شدن ضربان قلب و تنفس که در مواردی می تواند به شکل خطرناکی ادامه پیدا کند
۵. تکرار حرکات و اعمال بی هدف
۶. بروز حالت های پارانویید(سوء ظن)، توهم و هذیان
۷. ضایعات پوستی مزمن و احساس حرکت و جنبش حشرات در زیر پوست

آیا بی احتیاطی در مصرف منجر به عوارض ریتالین می شود؟

به منظور جلوگیری از بروز عوارض ریتالین در کودکان لازم است نکاتی را در مصرف آن رعایت شود. میزان مصرف قرص ریتالین بر اساس شرایط بیماری و نوع واکنش بدن به دارو تعیین می شود. در زمان مصرف قرص ریتالین پزشک اعصاب کودکان بیمار را راهنمایی خواهد کرد که میزان مصرف را افزایش یا کاهش دهید. به علاوه اگر برای مدت زیادی است که قرص ریتالین مصرف می کند، مصرف دارو را به طور ناگهانی و بدون مشورت با پزشک اعصاب کودکان قطع نکند.

قطع ناگهانی مصرف قرص ریتالین ممکن است باعث بروز نشانه های ترک دارو شود، به ویژه اگر برای مدت طولانی و به طور منظم مصرف می شده است.نشانه های ترک دارو عبارتند از افسردگی، فکر به خودکشی یا دیگر مشکلات و تغییرات روحی. برای پیشگیری از بروز نشانه های ترک پزشک مصرف دارو را به تدریج کاهش می دهد. برای جزئیات بیشتر لازم است با پزشک اعصاب کودکان مشورت شود.

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان فلوشیپ نوروماسکولار