میگرن کودکان چیست؟

میگرن کودکان یعنی سردردی که تکرار شونده باشد. سردرد در میگرن کودکان اغلب یک‌طرفه بوده و کودک در سر خود احساس ضربانی شبیه کوبیدن چکش می‌کند و برخی علایم مثل سرگیجه، دل‌درد، تهوع و استفراغ، دیدن جرقه‌های نورانی و یا حساسیت به نور و بو هم ممکن است وجود داشته باشند.
میگرن کودکان حداقل یک ساعت و  گاهی تا ۲ روز هم ادامه می‌یابد. در این سردردها اغلب یک عامل محرک مثل خستگی، فعالیت بیش از حد بدنی، کمبود خواب، استرس و یا حتی خوردن برخی مواد غذایی وجود دارد به طوری که هر فردی نسبت به یکی از این عوامل حساس است و وقتی در آن شرایط قرار می‌گیرد دچار سردرد می‌شود.

میگرن کودکان چقدر شایع است؟

میگرن کودکان در سن کمتر از ۲ سال بندرت رخ می دهد. با بالا رفتن سن ، میزان بروز حملات سردرد این بیماران نیز افزایش می یابد ، به طوری که تصور می شود تا سنین دبستان در حدود ۵  تا ۱۰ درصد کودکان به نوعی به میگرن کودکان مبتلا شوند. قبل از سن بلوغ تعداد پسرانی که به میگرن مبتلا می شوند دو برابر دختران است، اما پس از بلوغ این تعداد کاهش می یابد و به تعداد دخترانی که به میگرن مبتلا می شوند افزوده می شود.

علت بروز میگرن کودکان چه می باشد؟

قبلا تصور می شد که حملات سردرد میگرنی بعلت گشادی یا تنگی اولیه عروق مغزی و درنهایت کاهش اکسیژن رسانی به بافت مغزی است. امروزه البته تحقیقات نشان می دهد که مکانیسم اولیه بروز میگرن ناشی از تغییراتی است که در کانالهای یونی سلولهای مغزی اتفاق می افتد. مکانیسم مشابه حملات سردرد میگرنی در بروز حملات تشنج دخیل می باشد.

عواملی که حملات میگرنی را تحریک می کنند چه هستند؟

قبلا تصور می شد که غذاها در اغلب اوقات بیشترین اثر را در تشدید میگرن دارد عبارت است از پنیر وشکلات و در درجه سوم پرتقال. پنیر و شکلات دارای تیرامین، است. تیرامین رگهای خونی را گشاد می کند. امروزه اعتقاد بر این است که اکثر انواع سردرد میگرنی طی بیماری های ویروسی و تب رخ می دهند. با این وجود سردرد می تواند بعلت خواب کمتر از حد معمول پدیدار شود. در برخی بچه ها تشنگی ، ضربه  به سر ، تماشای بیش از حد تلویزیون یا کامپیوتر ، عفونت های گوش ، سینوزیت ، عفونت های ادراری ، سرماخوردگی ، آنفلوآنزا ، عدم خوردن یک وعده غذایی در روز که منجر به پایین آمدن سطح قند خون می شود.

از دیگر عوامل می توان به استرس، اضطراب  و ترس در خانه و یا مدرسه، توده مغزی، فشار خون بالا، مشکلات دندان، مشکلات چشمی، مشکلات مفصل گیجگاهی– فکی، هیجان، مسافرت، مصرف شکلات و گوشت‌های آماده مثل سوسیس  و کالباس به دلیل داشتن نیترات اشاره کرد.

چند نوع میگرن کودکان وجود دارد؟

میگرن کلاسیک، ابتدا علامت اورا یا پیش درآمد دارد، که پس ازآن یک طرف سر درد می گیرد. این پیش درآمد معمولا به صورت اختلالات بینایی نمایان می شود و گاهی اوقات به صورت اختلالات بویایی نیز گزارش شده است. به عنوان مثال، پیش درآمد اختلالات بینایی ممکن است به شکل تاری دید یا جرقه های نور که به شکل زیگ زاگ است نمایان شود. همچنین بعضی از افراد میدان دید خود را از دست می دهند؛ به طوری که کلمات و جملات را نیمه کاره رها می کنند. این اختلالات بینایی در کمتر از یک سوم ازکودکان مبتلا به میگرن دیده می شود. هنگامی که کودک برای اولین بار دچار چنین حالتی می شود، بسیار مضطرب می گردد. سردرد معمولا پس از ظهور اختلالات بینایی یا همزمان با آن بروز می کند .

میگرنمعمولی، کمتر با پیش درآمد همراه است. سردرد نیز دریک طرف سر حس نمی شود؛ بلکه بیشتر به صورت یک سردرد تعمیم یافته است. ممکن است در این نوع میگرن علاوه بر احساس کسالت عمومی حالت تهوع ویا استفراغ نیز وجود داشته باشد.

گاه میگرن حاد به صورت حملات سرگیجه بروز می کند و یا آنکه فرد مبتلا به طور متناوب استفراغ می کند ( استفراغ دوره ای یا میگرن شکمی) که در چنین حالتی سردرد مهمترین مشخصه میگرن نیست. بروز میگرن در کودکان مبتلا به میگرن حاد که به طور متناوب استفراغ می کنند و گاهی از دردهای شکمی نیز رنج می برند، بعدها در زندگی آتی به صورت میگرن معمولی خواهد بود.

اقدامات تشخیصی لازم در میگرن کودکان چیست؟

ابتدا لازم است کودک مبتلا به سردرد تحت معاینه دقیق شامل چک فشارخون و معاینه عصبی و معاینه ته چشم قرار گیرد. سپس متناسب با یافته های معاینه فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان، اقدامات تشخیصی شامل نوار مغز  و ام آر آی مغزی (برای تشخیص بیماری های جدی که ممکن است سبب بروز سردرد شود مانند تومورهای مغزی، خونریزی مغزی حتی پس از یک ضربه مغزی خیلی جزئی، بالا رفتن فشارخون، یا هیدروسفالی (افزایش مایع نخاعی در داخل جمجمه) که قبلا تشخیص داده نشده باشد.) لازم می آید.

روشهای درمان میگرن کودکان چیست؟

بسیاری از حملات سردرد میگرنی در کودکان با یک ساعت دراز کشیدن در یک اتاق تاریک و ساکت کاهش می یابد. بهتر است این کار قبل از آنکه حمله میگرن شدید شود، صورت گیرد. کودکان مبتلا به سردرد میگرنی از وقوع حملات آن آگاهند. والدین و آموزگاران دلسوز (به ویژه آنهایی که خود به سردرد میگرنی مبتلا هستند) در این گونه مواقع کودک را به دراز کشیدن تشویق می کنند.انواع مسکن ها در صورتی که بموقع مصرف شود و همراه با دراز کشیدن باشد می تواند در کوتاه کردن مدت حمله سردرد میگرنی موثر واقع شود.

مصرف داروهای ضد تهوع مثل، پروکلورپرازین در صورتی که تهوع و استفراغ دست دهد، مفید است. بار دیگر تاکید می کنیم در صورتی که این داروها به موقع مصرف شود یعنی هنگامی که اولین نشانه هشدار دهنده بیماری آشکار شد بسیار موثر است.

کودکان مبتلا به میگرن حاد که به طور متناوب استفراغ می کنند، می توانند مرتباً از یک نوع داروی ضد تهوع مصرف کنند. این نوع درمان بویژه در دورانی که کودک تحت فشارهای روحی است و استفراغ و سردرد به طور مرتب و یکنواخت روی میدهد، بسیار مفید است.

داروهایی که مستقیماً بر رگ های خونی اثر می کند نیز در دسترس است. با این حال تجویز این داروها برای کودکان مبتلا به سردرد میگرنی باید با توجه به نوع میگرن در آنها با احتیاط صورت گیرد، زیرا دارای عوارض جانبی است و فقط در مواقعی که سردرد میگرنی علاج ناپذیر است تحت نظارت دقیق پزشکی می توان آنها را تجویز کرد.

در مورد کودکانی که تصور می شود بعضی از مواد غذایی در بروز میگرن آنها دخالت و کاربرد سایر روشهای درمانی نیز موفقیت آمیز نبوده است، می توان از رژیم های غذایی خاصی، که در آنها مصرف بعضی از غذاها ممنوع است، استفاده کرد.

پیشگیری از میگرن کودکان را بدانید:

بهترین روش برای پیشگیری از میگرن کودکان جلوگیری و کنترل عوامل محرک سردرد هستند. شرایط تنش زا را نیز می توان تا حدی کنترل کرد، بدین ترتیب که کودک با بزرگ شدن و رسیدن به دوران بلوغ در کنترل محیط خود و فشارهای روانی موفق تر خواهد شد. اجتناب از خوردن غذاهایی که ممکن است سبب تشدید حملات سردرد میگرنی شود نیز یکی دیگر از راه های پیشگیری است.

البته گاه پزشک با صلاحدید خود از داروهای پیشگیری کننده سردرد مانند پروپرانولول یا سدیم والپروآت بمدت محدود سه تا شش ماهه استفاده می نماید.