شب ادراری در کودکان

شب ادراری در کودکان به چه شکل است ؟

شب ادراری یعنی بی‌اختیاری در کنترل ادرار در کودکان که اصطلاحا به آن انوروزیس شبانه در طول دوران خواب می گویند . ادرارکردن در کودکان به‌طور غیرارادی اتفاق می افتد می‌گیرد و به همین علت شب ادراری کودکان محسوب می‌شود . اکثر کودکان با رسیدن به سن ۴ الی ۵ سالگی به میزانی از توانایی در کنترل کردن مثانه خود خواهند رسید اما باید اشاره کرد که زمان رسیدن به کنترل کامل ادرار توسط کودک با کودکی دیگر متفاوت است . مشاهده شده بسیاری از والدین خیلی زودتر از زمان مطلوب و مقرر علمی از فرزند خود انتظار دارند که شب ادراری نداشته باشد که این طرز تفکری اشتباه می باشد.

شب ادراری در کودکان

علل اصلی در شب ادراری کودکان

طبق نظر پژوهشگران و محققین این احتمال وجود داشته که شب ادراری حاصلی از بیماری‌های نهان شده در بدن کودک می باشد . با این وجود بسیاری از کودکان حتی بدون هیچ‌گونه بیماری خاصی دچار شب ادراری هستند و این نظریه را به کل رد می کنند . درواقع باید گفت فقط در میزان آماری کمی از کودکان علل اصلی شب ادراری شناسایی شده است و در کل علل ناشناخته ای با خود به همراه دارد . با این وجود نمی‌توانیم به صورت قطعی تشخیص دهیم که شب ادراری در کودک به صورت ناخودآگاه است یا آگاهانه ؟ .

انواع شب ادراری در کودکان

دو نوع اصلی در شب ادراری وجود دارد : شب ادراری اولیه ، شب ادراری ثانویه : در بی‌اختیاری ادراری اولیه ، از سال‌های اولیه کودکی فرد بدون توقف و به صورت دائمی دچار این مشکل می باشد ، دائما رختخواب خیس دارد و شب ادراری در بیشتر شب ها با او همراه خواهد بود . اما بی‌اختیاری ادراری ثانویه زمانی شروع به کار می کند که کودک حداقل شش ماه مشکل بی‌اختیاری را تجربه نکرده است و پس از مدت زمانی مجددا اوضاع قبل که شب ادراری داشت تکرار می‌شود . به‌طور کلی طبق مشاهدات بالینی ، شب ادراری اولیه به دلیل ضعف و نابالغ ‌بودن سیستم عصبی کودک می باشد . شب ادراری در کودکان

عوامل اصلی شب ادراری ثانویه

* عفونت مجاری ادراری : ناراحتی و نگرانی و التهاب مثانه می‌تواند باعث ایجاد درد در قسمت تحتانی شکم یا سوزش ادرار شود دفع ادرار ، افزایش بسامد دفع ادرار نیز از سایر نتایج این مشکل است . * اختلالات ساختاری یا تشریحی :  اگر کودکی دارای ناهنجاری و مشکلات در عملکرد بعضی از اندام‌های بدن خود مثل ماهیچه‌ها یا اعصابی که با دستگاه دفع ادرار در ارتباط هستند ، می‌توانند منجر به بی‌اختیاری ادراری یا همان شب ادراری در فرد شوند . * مشکلات سیستم عصبی : اگر سیستم عصبی کودک دچار اختلال و مشکل یا جراحت و بیماری‌هایی که عملکرد آن را با مشکل روبرو می کند دچار شوند ، این سیستم نیز قادر به کنترل ادرار در مثانه نخواهد بود و همین امر موجب می شود که بی اختیاری ادرار در فرد بوجود آید .
شب ادراری در کودکان
* شرایط و محیط اضطراب زا : محیط زندگی پر از استرسی که کودک در آن زندگی می کند می تواند میزان شب ادراری در کودک را افزایش دهند ، شرایطی مثل : درگیری و دعواهای والدین ، نقل مکان منزل به منطقه یا شهری دیگر ، تولد نوزاد جدید در خانواده ، عواملی هستند که موجب شروع یا تشدید میزان شب ادراری کودکان می‌شوند . لازم به ذکر است که کودکانی که سابقه آزار و اذیت جنسی شده اند  در بعضی موارد خاص دچار شب ادراری در آنها دیده شده است . * نتیجه گیری کلی که باید به آن اشاره کرد این است که باید بدانیم شب ادراری معمولا در خانواده‌ها به صورت ارثی می باشد . طبق آمار و ارقام نشان داده شدهکه والدین بسیاری از کودکانی که شب ادراری دارند ، خودشان نیز در کودکی این مشکل را داشته اند در اغلب موارد کودکانی که دچار این مشکل هستند دقیقا در همان سنی که شب ادراری پدر و مادرشان متوقف شده بوده ، شب ادراری آنها نیز خاتمه می یابد.
شب ادراری در کودکان

درمان پزشکی شب ادراری کودکان

زمان مراجعه به پزشک متخصص برای درمان شب ادراری بستگی به میزان اثرگذاری شب ادراری بر کودک و طرز نگاه و دیدگاه والدین متغیر است . اگر کودک شما نشانه های خاصی را از خود نشان نمی‌دهد و فقط و فقط در طول شب شب ادراری دارد ، تاکیدی بر مراجعه به پزشک متخصص نخواهیم داشت ، اما اگر این مشکل طی چندین روز به صورت دائمی در کودک مشاهده می شود لازم است با متخصص مغز و اعصاب کودکان مشورت داشته باشید تا راهکارهای درمانی را برای شما بیان کنند . سن ۵ تا ۷ سالگی ، بهترین زمان ممکن برای شروع درمان شب ادراری کودکان می باشد . نوزاد شیرخوار

درمانهای شب ادراری

* مراجعه به پزشک متخصص ارولوژی یا اطفال به منظور انجام معاینات بالینی جسمانی و انجام آزمایش های تخصصی پزشکی ( انگل ، مجاری ادراری و کلیه ، بررسی اسفنکترها ، بررسی ساختار مثانه ، میزان اوره و…) * مراجعه به متخصص مغز و اعصاب کودکان جهت بررسی عملکرد ساختار توسط نوار مغز . * استفاده از تشکهای مخصوص هشداردهنده به این خاطر که کودک هنگام خواب با زنگ و صدایی بیدار شده و تخلیه ادرار را انجام دهد . * خوراندن مایعات متنوع و زیاد مثل آب ، چای و دمنوشها ، آب میوه های طبیعی ، دوغ و… به کودک طی روز به منظور افزایش میزان حجم مثانه . * فاصله زمانی میان مراحل ادرار کردن : نباید با فاصله زمانی کوتاهی بعد از نوشیدن مایعات سریعا ادرار کند بلکه لازم است این زمان به مرور و آرام آرام افزایش پیدا کند تا با این کار میزان حجم مثانه کودک را بیشتر از قبل کنیم . * رژیم غذایی خاص : مواد تحریک کننده مثل ادویه جات ، دارچین ، خرما ، فلفل ، سرکه ، نوشیدنی های کافئینی و گازدار ، افزودنی های رنگدار خوراکی نباید به میزان زیادی وارد بدن این گونه از کودکان گردد زیرا همه این دسته موارد یاد شده میزان تحریک پذیری مثانه را افزایش داده و تعداد دفعات شب ادراری در کودک را بیشتر از قبل خواهند کرد .

دکتر محمدکاظم بخشنده فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان

کلینیک مغزو اعصاب کودکان دکتر محمدکاظم بخشنده